Άραγε οι άνδρες και οι γυναίκες μπορούν -ή μήπως οφείλουν;- να εμπιστεύονται την όσφρησή τους για την επιλογή του ερωτικού τους συντρόφου; Τα πτηνά και τα έντομα (π.χ. οι μέλισσες), όπως και πολλά θηλαστικά, είναι βέβαιο πως το κάνουν. Γιατί οι άνθρωποι να αποτελούν εξαίρεση;
Ένας ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός επιστημονικών δεδομένων υποδεικνύει πλέον σαφώς ότι, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα ζώα, και η δικιά μας «ανώτερη» σεξουαλική συμπεριφορά επηρεάζεται ώς ένα βαθμό από τα χημικά σήματα που εκκρίνουν τα ανθρώπινα σώματα για να τα συλλαμβάνει το οσφρητικό μας σύστημα.
Από καιρό οι ειδικοί υπέθεταν ότι οι οσμές του σώματος μπορεί να είναι φορείς ειδικών χημικών σημάτων που επηρεάζουν τη σωματική μας κατάσταση και την ψυχολογική μας προδιάθεση. Για παράδειγμα, οι φερομόνες επηρεάζουν την ερωτική συμπεριφορά μας καθορίζοντας την έλξη ή την απώθηση που νιώθουμε για τον/την σύντροφό μας!
Τι είναι όμως οι φερομόνες (ή φερορμόνες); O όρος προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «φέρειν + ορμόνες», και πρόκειται για χημικούς αγγελιαφόρους που όταν εκκρίνονται από το δέρμα έχουν τη δυνατότητα να επιφέρουν αλλαγές τόσο στη φυσιολογία όσο και στη συμπεριφορά των ατόμων. Ας σημειωθεί ότι οι φερομόνες ασκούν την επιρροή τους χωρίς ο οργανισμός που τις εκκρίνει ή τις συλλαμβάνει να αντιλαμβάνονται συνειδητά την παρουσία ή τη δράση τους.
Επιπλέον, έχει πια επιβεβαιωθεί επαρκώς ότι κάποιες φερομόνες εμπλέκονται άμεσα στον συγχρονισμό του έμμηνου κύκλου ανάμεσα σε γυναίκες που περνούν πολύ χρόνο μαζί, καθώς επίσης ότι μπορούν να μεταβάλουν την ερωτική διάθεση ανδρών και γυναικών. Η απομόνωση, ωστόσο, αυτών των χημικών σημάτων που εκκρίνονται από το ανθρώπινο σώμα και η αποσαφήνιση της λειτουργίας τους είναι μια περίπλοκη εργαστηριακή άσκηση.
Η χημεία της ερωτικής έλξης
Σύμφωνα με μια εντυπωσιακή έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από ένα μήνα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Current Biology», ο διάσημος Κινέζος νευροψυχολόγος Wen Zhou και οι συνεργάτες του κατάφεραν να ρίξουν κάποιο φως στη λειτουργία αυτών των αόρατων ερωτικών αγγελιαφόρων. Καμία από αυτές τις χημικές ουσίες (στεροειδή) δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο άρωμα, όμως το ανθρώπινο οσφρητικό σύστημα μπορεί να τις διακρίνει, χωρίς εμείς να το συνειδητοποιούμε.
Οι Κινέζοι ερευνητές εξέτασαν λεπτομερώς τη δράση δύο γνωστών χημικών ουσιών που βρίσκονται στις ανθρώπινες εκκρίσεις, π.χ. στον ανθρώπινο ιδρώτα. Πρόκειται για την «ανδροσταδιενόνη», που η δράση της σχετίζεται με τους άνδρες, και την «εστατετραενόλη», η οποία δρα αποκλειστικά στις γυναίκες, δύο ουσίες που από ό,τι φαίνεται λειτουργούν ως φερομόνες. Πράγματι, σε όλα τα τεστ τα δύο στεροειδή προκαλούν εντελώς διαφορετικές αντιδράσεις στους άνδρες και στις γυναίκες.
Η ερευνητική ομάδα του Wen Zhou, που από χρόνια μελετά τη λειτουργία της όσφρησης στην Κινεζική Ακαδημία επιστημών, υπέβαλε σε ένα καλά σχεδιασμένο τεστ 96 άτομα (48 γυναίκες και 48 άνδρες), από τα οποία οι μισοί αυτοχαρακτηρίζονταν ως ετεροφυλόφιλοι και οι άλλοι μισοί ως ομοφυλόφιλοι.
Σε κάθε εθελοντή οι ερευνητές έδειχναν στην οθόνη ενός υπολογιστή φιγούρες που προσομοίωναν με κινούμενες τελίτσες διαφορετικά ανθρώπινα σώματα (ανδρικά, γυναικεία και ερμαφρόδιτα), και οι εθελοντές έπρεπε κάθε φορά να πουν αν η φιγούρα αντιστοιχούσε στη μορφή άνδρα ή γυναίκας. Κατόπιν, αφού οι ερευνητές κατέγραφαν τις απαντήσεις του κάθε εθελοντή, του παρουσίαζαν στην οθόνη άλλες φιγούρες που συνοδεύονταν από γνωστές αρωματικές ουσίες (π.χ. άρωμα από γαρίφαλο), οι οποίες περιείχαν είτε ανδροσταδιενόνη, είτε εστατετραενόλη, είτε μόνο την αρωματική ουσία.
Έτσι ο Wen Zhou και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν ότι η έκθεση στα δύο στεροειδή επηρέαζε αποφασιστικά τις απαντήσεις των εθελοντών: οι ετερόφυλοι άνδρες όταν μύριζαν εστατετραενόλη είχαν την τάση να αναγνωρίζουν γυναικείες φιγούρες, ενώ οι ετερόφυλες γυναίκες όταν μύριζαν ανδροσταδιενόνη έβλεπαν πάντα τη φιγούρα ενός άνδρα στη οθόνη.
Και οι ομοφυλόφιλοι; Οι ομοφυλόφιλοι άνδρες ήταν ευαίσθητοι κυρίως στην ανδροσταδιενόνη όπως οι ετερόφυλες γυναίκες, ενώ οι ομοφυλόφιλες ή αμφισεξουαλικές γυναίκες δεν παρουσίαζαν κάποια ιδιαίτερη ευαισθησία σε ένα από τα δύο στεροειδή. Με άλλα λόγια, τα αποτελέσματα του πειράματος υποδεικνύουν σαφώς ότι οι ανθρώπινοι οργανισμοί όντως χρησιμοποιούν αυτά τα αόρατα χημικά σήματα που σχετίζονται στενά με το βιολογικό φύλο και επηρεάζουν υποσυνείδητα την ερωτική τους ζωή.
Σπύρος Μανουσέλης
efsyn.gr
