Της Βασιλικής Γεωργιάδου*
H διεύρυνση του εκλογικού σώματος της άκρας Δεξιάς στις πρόσφατες ευρωεκλογές θέτει επιτακτικά το ζήτημα μιας διεξοδικότερης ανάλυσης των χαρακτηριστικών των ψηφοφόρων των εθνικο-λαϊκιστικών και δεξιών εξτρεμιστικών κομμάτων. Ποιοι ψηφίζουν τα κόμματα αυτά και γιατί προβαίνουν σε μια τέτοια επιλογή;
Το ερώτημα για το σύνολο των ψηφοφόρων πρωτοδιατυπώθηκε στις αρχές του 1940 από τον αυστριακής καταγωγής σπουδαίο κοινωνιολόγο P. Lazarsfeld, ο οποίος μαζί με ορισμένους ακόμη πιονιέρους στη μελέτη της πολιτικής συμπεριφοράς εργαζόταν ερευνητικά στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, σε μια εποχή που η εκλογική κοινωνιολογία βρισκόταν στα σπάργανα. Στα 70 χρόνια που συμπληρώνονται από την έκδοση του The People’s Choice (Νέα Υόρκη/Λονδίνο 1944), το ίδιο ερώτημα τέθηκε πολλές φορές. Κάθε φορά που τα εκλογικά δεδομένα ανατρέπονται, όταν παρατηρούνται ισχυρές μετακινήσεις εκλογέων και ψηφοφόροι με παγιωμένες κομματικές ταυτίσεις χαλαρώνουν τις συναισθηματικές δεσμεύσεις τους στις παρατάξεις που υποστήριζαν, τότε είναι η κατάλληλη στιγμή το ερώτημα να επανατεθεί.
Ετσι και τώρα· η αριθμητικά σημαντική μετακίνηση ψηφοφόρων από τα κατεστημένα κόμματα κυρίως (αλλά όχι μόνο) του συντηρητικού χώρου προς τα εθνικολαϊκιστικά και τα δεξιά εξτρεμιστικά, καθιστά επιτακτικό το ερώτημα «ποιος ψηφίζει την Ακροδεξιά και γιατί».
Σε αυτόν τον προβληματισμό επικεντρώνεται το ενδιαφέρον μια σχετικά πρόσφατης μελέτης των C. Fieschi, M. Morris και L. Caballero, που έχει τον τίτλο Recapturing the reluctant radical. How to win back Europe’s populist vote (Counterpoint 2012). Οι τρεις συγγραφείς μετατοπίζουν το επίκεντρο της ανάλυσης από τους «αφοσιωμένους» εκλογείς της άκρας Δεξιάς που την ψηφίζουν από ιδεολογική πεποίθηση, στους ευκαιριακούς ψηφοφόρους της που είναι «αβέβαιοι» και «διστακτικοί» (reluctant) όσον αφορά την επιλογή αυτή. Οι συγγραφείς της μελέτης μάς θυμίζουν κάτι που τείνουμε να παραβλέπουμε, ότι δηλαδή η εκλογική ανάλυση της Ακροδεξιάς έχει επικεντρωθεί στους «τακτικούς» και «στρατευμένους» ψηφοφόρους αυτού του χώρου, ενώ για σχεδόν το ένα τρίτο των εκλογέων της ανά την Ευρώπη η ακροδεξιά ψήφος αποτελεί (ακόμη) μια αβέβαιη και μεταβαλλόμενη επιλογή. Επιπλέον, δεν λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι ψηφοφόροι που δεν έχουν μέχρι τώρα ψηφίσει ένα ακροδεξιό κόμμα, δεν αποκλείεται να το κάνουν στο μέλλον. Με άλλα λόγια, εκτός από τους «πραγματικούς», υπάρχουν και οι «δυνητικοί» εκλογείς της Ακροδεξιάς.
Η ανάλυση των Fieschi et al αξίζει να μελετηθεί στην προοπτική της πληρέστερης κατανόησης της εγχώριας εκλογικής σκηνής και της ψήφου στη Χρυσή Αυγή.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
* Η Β. Γεωργιάδου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
