Του Λευτέρη Κουγιουμουτζή

Η πρώτη φορά που μπήκα σε γήπεδο για να παρακολουθήσω ποδοσφαιρικό αγώνα, θαρρώ δεν θα σβηστεί ποτέ απ’ τη μνήμη μου. Πιτσιρικάς τότε, πάνε χρόνια, να κρέμομαι απ’ το χέρι του πατέρα μου και να ρουφώ την κάθε στιγμή. Είναι από κείνες τις αναμνήσεις όπου δεν χαράσσονται στον νου του ανθρώπου καθεαυτά τα γεγονότα, αλλά περισσότερο τα συναισθήματα κι η επίγευση των πραγμάτων. Το γήπεδο του ΟΦΗ –το πρώτο μου γήπεδο– χαμένο μέσα στις πολυκατοικίες και στα στενά δρομάκια της πόλης· καθώς περπατάγαμε, περίμενα με αγωνία να ξεπροβάλει στην επόμενη στροφή του δρόμου. Οι πλανόδιοι που πουλούσαν φωνακλάδικα τα σπόρια τους, αλλά και κασκόλ και μαξιλαράκια από αφρολέξ, οι καντίνες με τα «βρόμικα» να τσικνίζουν τη γειτονιά και το ανθρώπινο ποτάμι να κατευθύνεται γοργά και ζωηρά προς τις εισόδους. Η έξαψη καθώς ανέβαινα τις σκάλες, η έκπληξη απ’ το εκτυφλωτικά πράσινο και τεράστιο χαλί που απλώθηκε απρόσμενα μπρος στα μαγεμένα μάτια μου με τις άσπρες του γραμμές και τα σημαιάκια του στις γωνίες. Η φασαρία και τα συνθήματα της κερκίδας, οι κραυγές σε κάθε χαμένη ευκαιρία, η αγανάκτηση και η οργή για κάποια λανθασμένη απόφαση του διαιτητή, η διαρκής ένταση, το ξέσπασμα στα γκολ. Αμφιβάλλω αν για πολλά βράδια έκλεισα μάτι εκείνες τις ημέρες· στριφογύριζα κλώθοντας στον νου μου τα όσα μυθικά είχα ζήσει και δεν έβλεπα την ώρα να ξαναπάω. Και ξαναπήγα. Σε γήπεδα πολλά και παιχνίδια αμέτρητα, για χρόνια. Κι είδα αετονύχηδες να παίζουν με το πάθος και την αγάπη του κοσμάκη.

Διεφθαρμένους επιχειρηματίες να χρησιμοποιούν ομάδες και να φτιάχνουν οπαδικούς στρατούς για προσωπικές σκοπιμότητες. Πολιτικές παρεμβάσεις, ανομία, αδιαφάνεια, χαριστικές διατάξεις για εκατομμύρια χρεών, προσπάθεια διείσδυσης ακραίων πολιτικών χώρων στην κερκίδα για στρατολόγηση, ήταν και είναι στην ημερήσια διάταξη. Τζογαδόρους, κρατικούς και μη, «νόμιμους» και «παράνομους», να απογυμνώνουν το άθλημα από κάθε ίχνος ρομαντισμού και να οδηγούν αδύναμες ιδιοσυγκρασίες στην καταστροφή. Ανθρώπους της νύχτας, θαμώνες των κρατητηρίων ενίοτε, να ανελίσσονται κοινωνικά και να αποκτούν λαϊκή νομιμοποίηση, κύρος και θεσμικό ρόλο. Πληρωμένους επικεφαλής συνδέσμων να θησαυρίζουν με παράπλευρους τρόπους καλλιεργώντας τη μισαλλοδοξία, οδηγώντας ακόμη και στον θάνατο νεανικές ψυχές γεμάτες ορμή, πιόνια χωρίς αξία στην αδίστακτη σκακιέρα τους. Τυφλωμένους οπαδούς να ζητούν, εκπαιδευμένοι, νίκη με οποιοδήποτε κόστος και μέσο, αδιαφορώντας για κάθε αρχή ισονομίας και δικαιοσύνης.

Και θα ξαναπάω. Γιατί, παρά τη ζοφερή γενική εικόνα, συνάντησα κι άλλα περιστατικά στην κερκίδα. Εξαιρετικές περιπτώσεις αυτοοργάνωσης, αλληλεγγύης, ανθρωπιάς και συνεννόησης μεταξύ φιλάθλων διαφορετικών ομάδων. Διαδικασίες σε σωματεία με χαρακτήρα άμεσης δημοκρατίας για εκλογή αντιπροσώπων και διοικήσεων. Ρήξεις φίλαθλων κινημάτων με οικονομικά συμφέροντα που επιβουλεύονται τον χώρο. Προάσπιση ιδανικών, αποκήρυξη της υποτέλειας και της δουλοπρέπειας, με τίμημα συνήθως σκληρό. Ναι, έχουν συμβεί κι αυτά στις ελληνικές κερκίδες κι ας μην είναι ο κανόνας, κι ας μην έχουν προβληθεί σχεδόν καθόλου. Με μικρότερη συχνότητα στις λεγόμενες «μεγάλες» ομάδες. Αυτές τις έχει στραγγαλίσει το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο που δεν αφήνει κανέναν άλλον να σηκώσει κεφάλι, παρά επιδιώκει τον έλεγχο των πάντων και τη διατήρηση με κάθε τρόπο της υπάρχουσας κατάστασης. Και θα ξαναπάω, γιατί τελικά το γήπεδο είναι ωραίο και δεν θα χάσει ποτέ το κομμάτι εκείνο της παιδικής του αθωότητας, όσο κι αν προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο.

Θα ξαναπάω, κόντρα σε όσους θέλουν να το καταντήσουν απλά ένα ακόμα τηλεοπτικό προϊόν, που θα παρακολουθούμε από το σαλόνι μας με την «ευγενική χορηγία» κάποιου σπόνσορα. Γιατί πρέπει να διεκδικήσουμε πάλι την Κυριακή μας, που τη μολύνουν με κάθε λογής συστημική βία· είτε πρόκειται για βία γηπεδική είτε για τη βία της υποχρεωτικής κυριακάτικης «απασχόλησης» είτε για τη βία των μεγάλων εμπορικών κέντρων ή των περιφραγμένων παραλιών και της καταναγκαστικής ομογενοποιημένης «διασκέδασης». Και ποιος ξέρει, το να ξανακερδίσουμε τις Κυριακές μας ίσως να είναι το πρώτο βήμα για να ξανακερδίσουμε και τις ζωές μας ολόκληρες. Αλλωστε, το λέει και το τραγούδι: «τα παιδιά στην κερκίδα, είναι η μόνη σου ελπίδα…». Καλή ποδοσφαιρική χρονιά, λοιπόν.