ΚΕΙΜΕΝΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ
Οταν τα κόμικς γίνονται στατιστική
Καταγραφή της βαθμολογίας των πέντε κινηματογραφικών ταινιών με πρωταγωνιστή τον Σούπερμαν, με χρήση κατάλληλων χρωμάτων που σχηματίζουν τον. Σούπερμαν
Αν τα greek statistics ήταν, δικαίως, ένα από τα πιο διάσημα σύντομα ανέκδοτα, δεν ισχύει το ίδιο για τα comics statistics. Και δεν αναφερόμαστε σε οικονομικούς δείκτες, σε κυκλοφορίες τίτλων ή σε εμπορικά δεδομένα αλλά σε οτιδήποτε σχετικό με τα κόμικς (δεν) μπορεί να φανταστεί κανείς. Ο Tim Leong, ιδρυτής του περιοδικού Comic Foundry, design director στο περιοδικό Entertainment Weekly και πρώην digital designer του περιοδικού Wired, με την τεράστια εμπειρία του και τις πρωτότυπες ιδέες του κατόρθωσε να προσαρμόσει σε στατιστικά διαγράμματα, γραφήματα και γραφικές παραστάσεις, αμέτρητες, φαινομενικά ασύνδετες, πληροφορίες από τον κόσμο των κόμικς.
Χρησιμοποιώντας δεκάδες διαφορετικούς τύπους γραφικής απεικόνισης της πληροφορίας (ραβδογράμματα, ιστογράμματα, βένια διαγράμματα, πίνακες, πίτες, διαγράμματα Gauge, χρονοδιαγράμματα, χάρτες κ.λπ.) αποτύπωσε με συγκριτικό και, πάνω απ’ όλα, εύληπτο τρόπο, μια σειρά από χαρακτηριστικά των κόμικς που θα απαιτούσαν πολλαπλάσιες σελίδες για να περιγραφούν με λόγια.
Κάτω, το εξώφυλλο του Super Graphic από τον Tim Leong (εκδόσεις Chronicle Books)
Από την πρώτη κιόλας σελίδα του βιβλίου του ο Leong ξεκαθαρίζει, πάντα με μορφή διαγραμμάτων, ότι θα ασχοληθεί με υπερηρωικά και μη υπερηρωικά κόμικς με αναλογία 60% – 40%. Παραδέχεται ότι τα διαγράμματα προς ενημέρωση είναι λιγότερα από το ¼ του συνόλου ενώ η πλειονότητά τους έχουν καθαρά ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Και αυτό είναι το σημαντικότερο καθώς τα γραφικά που επινοεί και χρησιμοποιεί είναι απολαυστικά και αισθητικά άρτια, με υπέροχα χρώματα και όσα ακριβώς επεξηγηματικά κείμενα απαιτείται.
Οι εικόνες μιλούν από μόνες τους. Ετσι, από την τομή τριών όχι ομόκεντρων κύκλων μαθαίνουμε ότι ο Superman, o Magneto, ο Batman, ο Robin κ.ά. έχουν τα τρία θεμελιώδη κοινά χαρακτηριστικά: φορούν το βρακί πάνω από το παντελόνι, έχασαν τους γονείς τους με τραγικό τρόπο και φορούν μπέρτα.
Ενα ραβδόγραμμα μας πληροφορεί για τα συγκριτικά ύψη των χαρακτήρων των κόμικς (ο Kandorian έχει ύψος μόνο 2,5 πόδια, ο Thor 6,5, ενώ ο Galactus, εκτός συναγωνισμού, φτάνει τα 30 πόδια), σε έναν χάρτη της γης καταγράφονται τα σημεία του πλανήτη στα οποία βρίσκονται οι φανταστικές τοποθεσίες των κόμικς (Gotham, Metropolis, Slorenia, Rumekistan, Latveria, Gorilla City, Neo-Tokyo, Duckburg κ.ά.) ενώ σε έναν πλανητικό χάρτη σημειώνονται οι τροχιές των 52 διαφορετικών γαιών του πολυδιασπασμένου σύμπαντος της DC.
Βένιο διάγραμμα που καταγράφει τα τρία συνηθέστερα χαρακτηριστικά των υπερηρώων τοποθετώντας μια πλειάδα από αυτούς στο κατάλληλο σημείο ως προς το α) αν φορούν το εσώρουχο πάνω από τα ρούχα, β) αν έχασαν τους γονείς τους με τραγικό τρόπο και γ) αν φορούν μπέρτα
Ως προς την πολιτική, καταγράφονται συγκριτικά οι θέσεις διαφόρων χαρακτήρων, με τον Darkseid να βρίσκεται στο ένα άκρο (συντηρητικός, απολυταρχικός) και τον Joker στον αντίποδα (ελευθεριακός). Ακόμα και η σειρά Walking Dead έχει θέση όπου καταγράφεται ανά τεύχος ο αριθμός νεκρών ανθρώπων από χέρι ανθρώπου σε σύγκριση με τον αριθμό νεκρών από επίθεση ζόμπι. Το αποτέλεσμα εκπλήσσει καθώς το 79% των θανάτων οφείλεται σε ανθρώπινες πράξεις… Ως προς τα ποσοστά νικών των υπερηρώων της Marvel στις προσωπικές τους μάχες, προηγείται ο Punisher με 87% αλλά σε απόλυτο αριθμό ο Silver Surfer με περισσότερες από 6.000 νίκες. Δεν λείπουν, όμως, και τα πολύ περίεργα διαγράμματα με κορυφαία, ίσως, αυτό που παρουσιάζει την καμπύλη που ακολουθούν τα ούρα του πιτσιρίκου πρωταγωνιστή Calvin στη σειρά Calvin and Hobbes και αυτό με τα χαρακτηριστικά των ευμεγέθων πισινών των πρωταγωνιστών του Robert Crumb.
Εξίσου απρόσμενα στατιστικά στοιχεία προκύπτουν από τα υλικά που βάζουν τα χελωνονιντζάκια στις πίτσες τους, από τα χρώματα στα εξώφυλλα του Cerebus, από την εξέλιξη των αιτιών της θλίψης των χαρακτήρων του Chris Ware με την πάροδο των ετών, από τη σχέση των ηρώων με το ζωικό βασίλειο (υπερήρωες που το όνομά τους και η δράση τους σχετίζονται με πουλιά, ψάρια, χέλια και καρχαρίες, με έντομα, ερπετά, τρωκτικά, θηλαστικά κ.λπ.), από τη σύγκριση του μεγέθους του στήθους της Power Girl σε σχέση με το στήθος μιας μέσης γυναίκας, από το προοδευτικά αυξανόμενο μήκος των ποδιών (και το γυμνό μέρος τους) της Wonder Woman κ.ά.
Καταληκτικά, το Super Graphics του Tim Leong δεν είναι ένα βιβλίο που προσφέρει κάποια ιδιαίτερη, εξειδικευμένη γνώση γύρω από τα κόμικς ούτε περιέχει σημαντικά θεωρητικά ή ιστορικά στοιχεία. Αυτό, ίσως, είναι και το μεγάλο του προτέρημα. Γιατί απελευθερώνει τον αναγνώστη από τη σοβαρή σκέψη και την προσεκτική παρακολούθηση, τον αφήνει να βυθιστεί στην ανεμελιά της «άχρηστης πληροφορίας» σε πανέμορφο περιτύλιγμα με τα υπέροχα γραφικά του και να θαυμάσει τις αξιοζήλευτες, πρωτότυπες και άρτια υλοποιημένες ιδέες του δημιουργού του.
Πρόκειται περισσότερο για ένα σημαντικό τεχνικό επίτευγμα που βασίστηκε σε εμπνευσμένες συγκρίσεις και ατέλειωτη έρευνα παρά για ένα επιστημονικό – ακαδημαϊκό σύγγραμμα που οφείλει να υπόκειται σε κανόνες. Το Super Graphics σπάει τους κανόνες ή, μάλλον, επινοεί και εφαρμόζει δικούς του. Δεν είναι και λίγο κάτι τέτοιο.
