Του Γιάννη Ξανθούλη
Ερήμην των προσδοκώμενων θαυμάτων του Δεκαπενταύγουστου είδα το θαύμα με τα μάτια μου μια Κυριακή του Αυγούστου στην πλατεία Κάνιγγος. Ναι, ναι, εκεί που βρίσκεται το άγαλμα του Κάνιγγος, ιδανική τοποθεσία -για το πίσω μέρος μιλώ- για ούρηση, αφόδευση και μικροεπεμβάσεις. Το ΘΑΥΜΑ λοιπόν, για να μην ξεχνιόμαστε, ήταν πως σ' αυτή τη χαριτωμένη πλατεία χώρεσε ΟΛΗ η πρώην Σοβιετική Ενωση. Εδώ και πολύ καιρό παρακολουθώ την ποικιλόμορφη πανίδα της κυριακάτικης πλατείας αλλά τώρα πια την έχω ολοκληρωτικά εμπεδωμένη. Γιατί; Μα γιατί εκεί, σε μόλις εννέα παγκάκια, κάθε Κυριακή απόγευμα συγκεντρώνονται κυρίες που ομιλούν την γλώσσα του Τσέχοφ, του Ιωσήφ Στάλιν (προ των εκκαθαρίσεων), του διάσημου Τσετσένου τραγουδιστή Μπουγιουρντούροφ, ομιλούν την ουκρανική αλλά και την αργκό που χρησιμοποιούσε ο Ταρκόφσκι όταν ήθελε να «γαμοσταυρίσει» το παλιό λατρεμένο καθεστώς με τους σινεφίλ χαφιέδες. Ομιλούν βεβαίως και τα σύγχρονα «πουτανίστικα» ρώσικα, όμως με βεβαιότητα μπορώ να πω ότι οι κυρίες των κυριακάτικων απογευμάτων στην Κάνιγγος έχουν γεννηθεί, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, λίγο πριν πεταχτεί ο Κρούτσεφ σαν την τρίχα απ' το ζυμάρι από το Κρεμλίνο. Τα προχωρημένα απογεύματα, ΟΛΕΣ τους, ντυμένες με λογική βεστιάριου παλιού πρωτοποριακού θεάτρου στο Ιρκούτσκ, βαμμένες με χρώματα βαγονιών του υπερσιβηρικού, επιστρέφουν μέσω Κάνιγγος στον ελληνικό πλανήτη των γερόντων. Πρόκειται για ένα σχετικά φρέσκο πλανήτη με «χόστες» αυτές τις καλές κυρίες που συμπτωματικά ΟΛΕΣ γνωρίζουν από νοσηλεία, έχουν διπλώματα φιλοσοφίας και μηχανοδηγών τρένων, άδεια οδήγησης πυραύλων, τελειόφοιτες ωδείων στο τμήμα κλασικού τραγουδιού και πολλές με ειδικές σπουδές στο πιάνο και κυρίως στην ΑΡΠΑ… Ελεος!
Δεν θα μου έκαναν εντύπωση αν δεν ήταν τόσο μικρή η πλατεία, τόσο λίγα τα παγκάκια και τόσο πολύ φλύαρες οι πολυδιπλωματούχες πρώην σοβιετικές κυρίες που περιμένουν τα λεωφορεία της επιστροφής. Η μελαγχολία του απογεύματος ξαφνικά αποκτά ένα αυθάδες πλην χαρμόσυνο χρώμα γιατί στο μάτι τους, ώσπου να φτάσει το λεωφορείο, παιχνιδίζει μια αόριστη τσαχπινιά… Επειτα βραδιάζει και σιγά σιγά η πλατεία ερημώνει, με εξαίρεση κάποια φαντάσματα από άλλες παλιές Κυριακές.
Την ίδια στιγμή πολλά εκατομμύρια Ρώσων τουριστών στα συγκλονιστικά ακρογιάλια μας, στα οποία μας φτάνει μόνο ένα κύμα (ούτε καν δύο) σύμφωνα με το αρχαίο άσμα του Μαρούδα, πλατσουρίζουν ευτυχισμένα τρώγοντας καρπούζια και σουβλάκια. Είναι μέρος των εκατομμυρίων τουριστών που καταφτάνουν στη χώρα μας και είναι απλώς πλούσιοι Ρώσοι, κατά μία έννοια.
Τι σόι πλούτο διαθέτουν και πώς, θα σας γελάσω. Και μαφιόζους να τους πεις ΔΕΝ θα πέσεις έξω, αλλά επειδή είμαστε φιλόξενοι ΔΕΝ θα το πούμε.
ΟΜΩΣ υπάρχουν και πιο επιφανείς τουρίστες από τη χώρα της Αννας Καρένινα. Είναι οι πολύ πλούσιοι που εσχάτως λατρεύονται σαν τους αγίους Φανούριο και Νεκτάριο στις τουριστικές αγνές περιοχές της πατρίδας. Ορκίζονται στο όνομά τους (Μπόρις, Σεργκέι, Ταμάρα, Γομάρα και Ιβάν) οι ξενοδόχοι και κάθε πικραμένος ταβερνιάρης και σεφ. Γιατί οι πλούσιοι, τεσσάρων αστέρων, Ρώσοι είναι ανοιχτοχέρηδες και ανοιχτοπόδαροι (λόγο συγκάματος από το πάχος, ΑΝ διαθέτουν τέτοιο). ΟΜΩΣ, εκτός από αυτούς, που στο κάτω κάτω είναι θερμοί υποστηρικτές και του θρησκευτικού τουρισμού ως ομόθρησκοι και παθαίνουν τρέλα μόλις δουν ράσα και καλογριά με κομποσκοίνι, υπάρχουν και οι ΑΛΛΟΙ. Ναι, ναι, οι ΑΛΛΟΙ του μεγάλου βεληνεκούς που είναι μεν Ρώσοι, αλλά πεντάστεροι έως εξάστεροι και βάλε. Είναι οι Ρώσοι που αγοράζουν με την ίδια ευκολία γυαλιά ηλίου και νησιά. Βραχονησίδες μαζί με τον τσομπάνο και το κατσίκι. Είναι οι Ρώσοι που έχουν κότερα, ποδοσφαιρικές ομάδες, φουσκωτούς για προστασία, που είναι θαυμαστές του μόντελινγκ, πελάτες της Σανέλ (γιατί είχε γκόμενο πρίγκιπα της τσαρικής Ρωσίας) και επίσης είναι οπαδοί του καλαματιανού ελαιόλαδου και της σαντορινιάς φάβας.
Οι τελευταίοι, δηλαδή οι τριζάπλουτοι απόγονοι του Μεγάλου Πέτρου και του Ρασπούτιν είναι που αποφάσισαν να παίξουν μαζί μας τον παντός καιρού «Βυσσινόκηπο» με απειροελάχιστες διαφορές. Στο αγαπημένο έργο του μακαρίτη Τσέχοφ οι παλιοί αριστοκράτες αναγκάζονται -επειδή γενικώς ήταν της άποψης «τρεις λαλούν και δυο χορεύουν»- να ξεπουληθούν κανονικά στον καλοκάγαθο (;) νεόπλουτο που διακαώς επιθυμεί στη θέση του ρομαντικού βυσσινόκηπου να χτίσει βιλίτσες προς ενοικίαση ή κάτι ανάλογο. Σαφώς και συμπάσχουμε θεατρικά με τη Λιούμποβα, την «ευαίσθητη» εκλεπτυσμένη ιδιοκτήτρια αλλά στο τέλος, έτσι που ήρθαν τα πράγματα… ενδίδει. Και ο βυσσινόκηπος γίνεται ωραιότατη ύλη για το τζάκι και μεις ως θεατές σκουπίζουμε τα μάτια μας για τη χαζή ηρωίδα που έβγαλε με τα ίδια της τα χέρα τα μάτια της κ.λπ.
Αυτά σκεφτόμουν το δειλινό εκείνης της Κυριακής, αν και κατά βάθος ήμουν κατενθουσιασμένος που ΟΛΗ η υφήλιος ονειρεύεται να μας επισκεφτεί για διακοπές ή για πλειστηριασμούς. Διακόσια εκατομμύρια Κινέζοι ετοιμάζονται να μας έρθουν, δεκαεφτά εκατομμύρια ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ φέτος θα γευτούν την εξωτική «χωριάτικη σαλάτα» κι άλλα τόσα εκατομμύρια θα μας διαφημίσουν ώστε να γίνουμε εσαεί ο πλέον αγαπητός προορισμός διακοπών.
Αν δεν απατώμαι, στα περίεργα που έφερε το πέρασμα του χρόνου είναι πως ελαττώθηκε η τάση για… συρτάκι… Καιρό έχω ν' ακούσω πως η τάδε και ο τάδε χόρεψαν το συρτάκι του Ζορμπά, του Ζαμπέτα και άλλα τέτοια ένδοξα… σε κάποια γραφική πλαζ της Πάρου…
Οδεύουμε πάντως ολοταχώς για Δεκαπενταύγουστο είτε με απανωτές παραστάσεις του «Βυσσινόκηπου», είτε με το «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» του Πιραντέλο, είτε με την εμπεδωμένη πλήρως «Οπερα της… πενταροδεκάρας» του Μπρεχτ, είτε με το… κωμειδύλλιο «Γιατρέ μου έχω φυσικό αέριο»…
