ΒΡΑΖΙΛΙΑ Από 5.500 έως 6.000 άνθρωποι εξαφανίζονται κάθε χρόνο από τις φαβέλες του Ρίο και η αστυνομία πολλές φορές ευθύνεται και πάντα αδιαφορεί. Ευτυχώς, κινητοποιείται η κοινωνία των πολιτών
Της Χριστίνας Πάντζου
Πώς μπορεί σε μια δημοκρατία να εξαφανίζονται χιλιάδες άνθρωποι, να φεύγουν από το σπίτι τους και να μην επιστρέφουν ποτέ ξανά, να χάνονται για πάντα τα ίχνη τους; Με αυτή την κραυγή, χιλιάδες πολίτες του Ρίο ντε Τζανέιρο συνεχίζουν να κινητοποιούνται, απαιτώντας από τις Αρχές να απαντήσουν, όπως γράφουν τα πανό τους, «Πού είναι ο Αμαρίλντο;».
Ο 43χρονος Αμαρίλντο Ντίας ντε Σόουζα ζούσε στη Ροζίνια, μια από τις μεγαλύτερες φαβέλες (παραγκουπόλεις) του Ρίο ντε Τζανέιρο. Δέκα τετραγωνικά όλα κι όλα το σπίτι όπου έμενε μαζί με τη γυναίκα και τα έξι τους παιδιά, χωρίς ηλεκτρικό, πόσιμο νερό ή αποχέτευση, επιβιώνοντας με μικροδουλειές που του τύχαιναν.
Στις 14 Ιουλίου, επιστρέφοντας σπίτι του, τον περίμενε εικοσαμελής ομάδα της στρατιωτικής αστυνομίας που τον οδήγησε με περιπολικό για ανάκριση στην έδρα της UPP, ειδικής «μονάδας ειρήνευσης», όπως αποκαλούν τις δυνάμεις που κατέλαβαν και εγκαταστάθηκαν μόνιμα στις φαβέλες του Ρίο για να τις απαλλάξουν, όπως διατείνονται, από τις μαφίες των ναρκεμπόρων. Εκτοτε εξαφανίστηκε.
Η αστυνομία δηλώνει άγνοια και επιμένει πως έπειτα από λίγο τον άφησαν ελεύθερο. Αλλά κατά μια διόλου περίεργη σύμπτωση, οι κάμερες ασφαλείας της UPP, που θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν τους ισχυρισμούς των αστυνομικών, εκείνο το βράδυ… δεν δούλευαν. Το δε GPS του περιπολικού, που θα μπορούσε να αποκαλύψει τη διαδρομή που ακολουθήθηκε, επίσης ήταν απενεργοποιημένο εκείνο το βράδυ.
Η εξαφάνιση του Αμαρίλντο, που έχει ξεσηκώσει την κοινή γνώμη, κάθε άλλο παρά μοναδική είναι. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δημόσιας Ασφάλειας του Ρίο ντε Τζανέιρο, κάθε μέρα εξαφανίζονται τουλάχιστον 15 άνθρωποι σε αυτή την πολιτεία: το 2011 ήταν 5.482 και πέρυσι έφτασαν τους 5.934. Πρόσφατη έρευνα του ακαδημαϊκού Φάμπιο Αραούζο κατέδειξε ότι μέσα σε μια εικοσαετία στο Ρίο ντε Τζανέιρο έχουν εξαφανιστεί κάπου 92.000 άνθρωποι, με ελάχιστες από αυτές τις υποθέσεις να έχουν διαλευκανθεί έως σήμερα. «Στην πλειονότητά τους είναι κάτοικοι κάποιας φαβέλας ή φτωχογειτονιάς. Η αστυνομία είναι εξαιρετικά βίαιη, το ίδιο και οι πολιτοφυλακές των παραστρατιωτικών που επιδίδονται στους εκβιασμούς και το ναρκεμπόριο. Είναι αυτές οι δύο ομάδες –συχνά σε συνεργασία– που ευθύνονται για τις εξαφανίσεις», δήλωσε ο Αραούζο στο IPS.
Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ρίο οργάνωσε ειδική λαϊκή ακρόαση για υποθέσεις εξαφανίσεων, η οποία θα μείνει ανοιχτή ώστε να συλλεχθούν όσες περισσότερες μαρτυρίες γίνεται. Στόχος της είναι η προώθηση στην τοπική Γερουσία σχεδίου νόμου που να αντιμετωπίζει ως ξεχωριστό έγκλημα την «εξαναγκαστική εξαφάνιση». Η Διεθνής Αμνηστία κάνει καμπάνια για να απαντήσουν οι αρχές «Πού είναι ο Αμαρίλντο» και να τιμωρηθούν παραδειγματικά οι δράστες. Αλλά, όπως επισημαίνει ο Αντόνιο Κάρλος Κόστα της οργάνωσης Ρίο Ειρήνης: «Αυτή είναι μια χώρα ατιμωρησίας απέναντι στα εγκλήματα κατά της ζωής.
Χιλιάδες εξαφανίζονται και οι αρχές αδιαφορούν. Υπάρχουν δεκάδες παράνομα νεκροταφεία διάσπαρτα σε όλη την πολιτεία για να εξαφανίζουν τα πτώματα. Πολλές καταγγελίες ούτε καν καταγράφονται στα αστυνομικά τμήματα, καθώς αρκετά από αυτά τα εγκλήματα γίνονται από αστυνομικούς. Ζούμε μια κουλτούρα ευτελισμού της ανθρώπινης ζωής, η οποία ανακλάται στη δημόσια εξουσία».
