ΤΟΥΡΚΙΑ Την οριστική ταφόπλακα στο βαθύ κεμαλικό κράτος των στρατηγών απειλεί να βάλει η δίκη εν ενεργεία και απόστρατων αξιωματικών που κατηγορούνται για την ανατροπή της κυβέρνησης Ερμπακάν το ’97
Του Γιώργου Τσιάρα
Ως «χαριστική βολή» στο κεμαλικό βαθύ κράτος του στρατού, που ελέγχει εδώ και δεκαετίες την πολιτική ζωή στην Τουρκία, εμφανίζεται από τα φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ η δίκη 103 εν ενεργεία και απόστρατων αξιωματικών, αλλά και «υπεράνω υποψίας» πολιτών για τη συμμετοχή τους στο περίφημο «μεταμοντέρνο πραξικόπημα» του 1997, που έριξε την πρώτη ισλαμική κυβέρνηση της χώρας και τον μακαρίτη πια ηγέτη της Νετσμεντίν Ερμπακάν. Μια δίκη που άρχισε χτες το πρωί και αναμένεται να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον στη γείτονα για πολλές εβδομάδες, καθώς ο πραγματικός της στόχος είναι ο οριστικός εξοβελισμός των στρατηγών από την πολιτική.
Ο πρωταγωνιστής
Ο εκ των πραγμάτων πρωταγωνιστής της δίκης και αρχηγός του γενικού επιτελείου το επίμαχο διάστημα, ο 81χρονος πια απόστρατος στρατηγός Ισμαήλ Χακί Καρανταγί, δεν ήταν παρών στο δικαστήριο εξαιτίας της κακής κατάστασης της υγείας του. Αντίθετα ήταν εκεί ο (προφυλακισμένος) υπαρχηγός του, στρατηγός Τσεβίκ Μπιρ. Και οι δύο, όπως και πολλοί από τους συγκατηγορουμένους τους αντιμετωπίζουν την ποινή της ισόβιας κάθειρξης για «ανατροπή της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης»: ο Καρανταγί αρνείται τα πάντα, αλλά ο Μπιρ στην πράξη τον διαψεύδει, λέγοντας πως ακολουθούσε τις εντολές του προϊσταμένου του… Από τους εκατόν τρεις κατηγορουμένους, οι 37 παραμένουν προφυλακισμένοι.
Πρόσωπο-κλειδί είναι και ο τότε επικεφαλής του στρατού ξηράς, Ερντάλ Τσεϊλάνογλου, ο άνθρωπος που έβγαλε τα τανκς στους δρόμους της Αγκυρας τον Φλεβάρη του ’97, αντιδρώντας σε μια εκδήλωση της (ελεγχόμενης από τους ισλαμιστές) δημοτικής αρχής της πόλης υπέρ της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς. Λεπτομέρεια: οι 37 προφυλακισμένοι κρατούνται στη φυλακή του Σιντσάν, ένα προάστιο της Αγκυρας όπου πραγματοποιήθηκε η εν λόγω «παρέλαση» των αρμάτων μάχης – μια επίδειξη δύναμης του στρατού, που σε συνδυασμό με ένα γραπτό τελεσίγραφο προς τον Ερμπακάν, οδήγησε στην πτώση του τελευταίου χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός. Η ισχύς του κεμαλικού βαθέος κράτους ήταν ακόμη αναμφισβήτητη: χρειάστηκε να καταρρεύσει η τουρκική οικονομία χάρη στις… σωτήριες συνταγές του ΔΝΤ, για να εδραιωθεί στην εξουσία το διωκόμενο ισλαμιστικό κόμμα.
Η τρέχουσα δίκη είναι ουσιαστικά «ουρά» της περσινής, κατά την οποία ένας άλλος επιτελάρχης, ο Ιλκέρ Μπασμπούγ, καταδικάστηκε πρόσφατα σε ισόβια δεσμά, μαζί με δεκάδες ακόμη αξιωματικούς και πολίτες για τη συμμετοχή του στην περιβόητη συνωμοσία της οργάνωσης «Εργκένεκον», σε βάρος του «πιο καλού του μαθητή» του Ερμπακάν, του σημερινού πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν. Μια συνωμοσία που βέβαια περιελάμβανε σειρά από σαμποτάζ και δολοφονίες εντός Τουρκίας, αλλά και την πρόκληση «θερμού επεισοδίου» με την Ελλάδα. Σε αντίθεση πάντως με τον «παλιό» και υπέργηρο Καρανταγί, αλλά και τον ακόμη παλαιότερο πραξικοπηματία Κενάν Εβρέν, ο Μπασμπούγ παρέμενε «μάχιμος» αξιωματικός και ουσιαστικός αρχιστράτηγος των ενόπλων δυνάμεων της χώρας ώς και το 2010…
Κεμαλική κριτική
Πάντως αρκετές «φιλοκεμαλικές» εφημερίδες και κανάλια έχουν αρχίσει να θέτουν ερωτήματα για τη νέα διαδικασία, αλλά και για τις αποδείξεις που «έδεσαν» τις προηγούμενες καταδίκες των «πασάδων», χαρακτηρίζοντάς τες εργαλεία σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης Ερντογάν να εξαφανίσει τους «κοσμικούς» αντιπάλους της. Η πρόσφατη μεγάλη εξέγερση της μεσαίας τάξης της Τουρκίας ενάντια στην ισλαμιστική κοινωνική πολιτική ατζέντα και την πολιτική μονοκρατορία του Ερντογάν και του κόμματος ΑΚP έχει σαφώς αλλάξει τις ισορροπίες στη χώρα, που εμφανίζεται πιο διχασμένη, αλλά και πιο δύσπιστη απέναντι στις κατηγορίες του σουλτάνου και των μεγάλων μίντια.
