Η συνεργασία μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για την επίλυση του προβλήματος των χημικών όπλων αλλά και ευρύτερα του συριακού ζητήματος εξέπληξε τους πάντες, αλλά παραμένει αμφίβολο αν και πόσο θα διαρκέσει

Του Νικόλα Ζηργάνου

Μπορεί να είναι οι Ρώσοι που φημίζονται για το μπαλέτο τους, ήταν όμως τελικά ο Μπαράκ Ομπάμα που έκανε την πιο εντυπωσιακή πιρουέτα, με υπέροχη «έξοδο». Χθες, στις πέντε τα ξημερώματα ώρα Ελλάδος, ένας απρόθυμος πρόεδρος ζητούσε με τηλεοπτικό διάγγελμα από τους -συντριπτικά αντίθετους στον πόλεμο- ψηφοφόρους να υποστηρίξουν έναν πόλεμο που δεν τον ήθελε η πλειοψηφία του Κογκρέσου και ταυτόχρονα, έδινε προβάδισμα στη διπλωματία, ανταποκρινόμενος στη ρωσική πρόταση να τεθεί το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας υπό διεθνή έλεγχο.

Το τηλεοπτικό διάγγελμα για τη Συρία, συνολικά 16 λεπτών, χρόνος που γεμίζει το κενό ανάμεσα σε δύο διαφημιστικά πακέτα, είχε ένα άρωμα από «ισπανική υποχώρηση», το πιο γνωστό έργο του Ισπανού συνθέτη Πασκουάλ Μαρκίνα Νάρο, εραστή του pasodoble, που είναι ξαδελφάκι του tango. Και στο ταγκό, χρειάζονται δύο. Λόγω σεναριακών αναγκών, ο Πούτιν μεταμορφώθηκε με μαγικό ραβδί ασμένως από Ρασπούτιν σε «Λευκό Ιππότη», ο οποίος λίγο πριν από το δραματικό φινάλε έδωσε με μια θεαματική ανατροπή διέξοδο στην απρόθυμη πρωταγωνίστρια, σώζοντας τα προσχήματα.

Στην πραγματικότητα, την ιδέα της απόσυρσης και καταστροφής των συριακών χημικών όπλων την είχαν συζητήσει οι δύο πρόεδροι επί 20 λεπτά, σε κατ' ιδίαν συνάντηση, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής στην Αγία Πετρούπολη, πριν από πέντε ημέρες! Ηταν τότε που όλα τα διεθνή ΜΜΕ μετέδιδαν εν χορώ και ομοφώνως πως Ομπάμα και Πούτιν συναντήθηκαν την τελευταία στιγμή και με τα χίλια ζόρια λόγω των κάκιστων μεταξύ τους σχέσεων, ότι τελικά τα είπαν στα όρθια, ότι το μόνο που συμφώνησαν ήταν ότι διαφωνούν και πως οι αμερικανο-ρωσικές σχέσεις ζουν μια αναβίωση «ατμόσφαιρας Ψυχρού Πολέμου». Και ήταν ακριβώς τότε που, αντιθέτως με όσα σκοπίμως και σε συμφωνία διοχέτευαν τα επιτελεία τους, οι δύο ηγέτες έβρισκαν έναν κοινό βηματισμό, μια πρόβα νυφικού σε μια σχέση από συμφέρον.

Κανείς δεν μπορεί να προδικάσει αν θα καρποφορήσει τελικά αυτή η αμερικανο-ρωσική απόπειρα ισότιμης συνεργασίας στον δοκιμαστικό σωλήνα της Συρίας. Πάντως, είναι η μόνη υπαρκτή και ευρέως αποδεκτή πρόταση που στηρίζει μια πολιτική λύση, με άλλα λόγια στηρίζει τις ελπίδες για να μπει τέλος στον πόλεμο-σφαγείο της Συρίας. Οι αναφορές και οι έρευνες διεθνών οργανισμών και ΜΚΟ που ήρθαν στη δημοσιότητα τις τελευταίες ημέρες μεταφέρουν μια δαντική καθημερινότητα για τους απλούς Σύρους πολίτες, οι οποίοι βρίσκονται ταυτόχρονα στο έλεος κυβερνητικών δυνάμεων, αντικαθεστωτικών, εξτρεμιστών, ισλαμιστών και ληστοσυμμοριών.

Θετικό momentum

Ομως, δεν είναι ανθρωπιστικό το κίνητρο των δύο μεγάλων, που προσπαθούν να συνεργαστούν για να πέσει επιτέλους η αυλαία στη Συρία. Είναι καθαρά πολιτικό, θέμα ισχύος και συσχετισμών, μια ταύτιση συμφερόντων τη δεδομένη στιγμή, αλλά και ταυτόχρονα ένα σκληρό μπρα ντε φερ πίσω από τις κουίντες του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Το θετικό momentum θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν Κέρι και Λαβρόφ, αύριο στη Γενεύη, όπου θα παρουσιαστεί επεξεργασμένο το ρωσικό σχέδιο για τον έλεγχο και την καταστροφή του συριακού χημικού οπλοστασίου. Σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδουν ρωσικά ΜΜΕ, ο Λαβρόφ θα θέσει τρεις βασικές αρχές, τρία στάδια, που καταλήγουν στην υπογραφή από τη Δαμασκό της διεθνούς συνθήκης για την απαγόρευση των χημικών όπλων και τη σταδιακή και ελεγχόμενη καταστροφή τους. Αν λάβουμε υπ' όψιν μας τις διαφωνίες που εκφράζονται στα άδυτα του ΟΗΕ, εκεί που παζαρεύουν τις τύχες του κόσμου τα πέντε μέλη του κλειστού κλαμπ με τίτλο «νόμιμες πυρηνικές δυνάμεις», η συνάντηση Κέρι-Λαβρόφ δεν προβλέπεται να είναι εύκολη. Αλλά έτσι είναι οι σχέσεις. Χτίζονται δύσκολα.