Του Γιώργου Τσιάρα
Μια παράλυτη ήπειρος: έτσι τιτλοφορεί το περιοδικό Spiegel το εκτενέστατο ρεπορτάζ του για την πρόσφατη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών. Μια σύνοδος «παράλυσης και απελπισίας»: «Η διαμάχη είναι σε πλήρη εξέλιξη – Βορράς εναντίον Νότου, πλούσιες χώρες εναντίον φτωχών, η καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ εναντίον του προέδρου της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ.
Με λίγες λέξεις, μια διχασμένη ήπειρος τη στιγμή που η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με κοινά προβλήματα», συνεχίζει το ρεπορτάζ.
Για την «αναπαράσταση» της συνόδου, το περιοδικό αξιοποίησε πληροφορίες από δώδεκα διαφορετικές κυβερνητικές πηγές που συμμετείχαν στη διαδικασία. Πίσω από τις κλειστές πόρτες και παρά τα ψεύτικα χαμόγελα και τις φιλοφρονήσεις, οι 27 ηγέτες «σφάχτηκαν» για τη φύση της τραπεζικής ενοποίησης.
Το «βόρειο», φιλογερμανικό στρατόπεδο (Γερμανία, Φινλανδία, Δανία και Ολλανδία) απαιτεί αλλαγές στο τελικό κείμενο για την ενοποίηση, ώστε να αποφύγουν να πληρώσουν περισσότερα χρήματα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών- ενώ η Γαλλία, μαζί με τους Νότιους (Ισπανία, Ιταλία και Πορτογαλία) πιέζουν για μεγαλύτερη «αμοιβαιοποίηση». Οι Βόρειοι, ως συνήθως, νικούν.
Οπως σε κάθε σύνοδο κορυφής, έτσι και σε αυτή του Δεκεμβρίου, ο πήχης είχε μπει ψηλά: η σύναξη των Βρυξελλών θεωρήθηκε μια μεγάλη ευκαιρία για να κάνει επιτέλους η Ευρώπη ένα σοβαρό βήμα προς την πολιτική και οικονομική ενοποίηση. Οι χώρες του Νότου ζητούσαν περισσότερη αλληλεγγύη, ενώ ο Βορράς επέμενε στην αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία.
Πραγματικές διαπραγματεύσεις, όμως, δεν έγιναν ποτέ, γράφει το Spiegel: ο κάθε ηγέτης μιλούσε με τη σειρά του και έλεγε τα δικά του, χωρίς να αναφέρεται καν στις ιδέες που ανέπτυξε ο προηγούμενος. Και τι κουβέντα να γίνει, όταν ο κάθε ομιλητής διέθετε μόνον τέσσερα λεπτά;
Το βασικότερο όμως πρόβλημα είναι πως η Ενωση δεν είναι ενωμένη: τα εθνικά συμφέροντα έχουν σαφέστατα περάσει σε πρώτη γραμμή, όπως και οι προσωπικές πολιτικές ατζέντες των ηγετών που συμμετείχαν.
Αλλά και οι προσωπικές σχέσεις δεν είναι καλές: η Μέρκελ, γράφει το περιοδικό, έχει εξοργιστεί με την «αντιπολίτευση» του Ολάντ, και ο γαλλογερμανικός άξονας δεν λειτουργεί με το συγκεκριμένο δίδυμο. Τα «τετ-α–τετ» μεταξύ των δύο στο περιθώριο της συνόδου δεν ήταν θετικά- ιδίως από τη στιγμή που η καγκελάριος ξεκαθάρισε πως δεν σκοπεύει να υποστηρίξει έναν ευρύ «μηχανισμό απορρόφησης σοκ».
Ούτε στο επίσημο δείπνο παρατηρείται κάποια ουσιαστική πρόοδος: η αντιπαράθεση αφορά τις διατυπώσεις του τελικού κειμένου, όπου η Μέρκελ θέλει τη λέξη «ανταγωνιστικότητα», ενώ ο Ολάντ απαιτεί να μπουν οι όροι «αλληλεγγύη» και «κοινωνική διάσταση της Ε.Ε.».
Αποτέλεσμα: ένα ακόμη αδύναμο κείμενο αρχών, γεμάτο συμβιβασμούς και αοριστίες. Οι διαχωριστικές γραμμές κυριαρχούν, οι σοβαρές αποφάσεις παραπέμπονται, ως συνήθως, στην επόμενη σύνοδο. «Η Ευρώπη δεν έχει ξεκολλήσει από τη λάσπη», καταλήγει το ρεπορτάζ του Spiegel.
