Υπεραιωνόβιες ελιές, μνημεία της κρητικής φύσης, έβαλαν στο μάτι λαθροϋλοτόμοι που αποψιλώνουν τις νύχτες ολόκληρα χωράφια για να τις πουλήσουν ως καυσόξυλα

Κείμενο-φωτογραφία: Βασίλης Μαθιουδάκης

Η ελιά της φωτογραφίας είναι ένα υπεραιωνόβιο δένδρο. Βρίσκεται στην Κρήτη. Επιβίωσε σε ένα τόπο που έχει δοκιμαστεί από εισβολείς και μακροχρόνιους πολέμους. Αυτή σώθηκε… Δεν ξεριζώθηκε για να μπει στη θέση της ένα παραγωγικό και καρποφόρο υβρίδιο κατά τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πιο δίπλα, όμως, άλλες ελιές δεν ήταν τυχερές… Επεσαν για να δώσουν τη θέση τους σε μουρέλα που με φυτοφάρμακα πολυεθνικής θα εξασφαλίσουν δήθεν στον αφελή παραγωγό μια καρποφόρα σοδειά.

Η μοίρα της ελιάς ακολουθεί τη μοίρα των σιτηρών, των αμπελιών, των ζαρζαβατικών όπου υβρίδια πήραν τη θέση των ντόπιων ποικιλιών.

Αλλά ο σχεδιασμός και η πολιτική που εφαρμόζεται στη γεωργία δεν είναι η μόνη απειλή για τις ελιές. Το φαινόμενο να εξαφανίζονται από ολόκληρα χωράφια τα δένδρα για να γίνουν καυσόξυλα, που πρωτοεμφανίστηκε πέρυσι στην ηπειρωτική Ελλάδα, έκανε την εμφάνισή του και στην Κρήτη. Μακριά από τις κατοικημένες περιοχές, Κρήτες αγρότες βρίσκουν σοκαρισμένοι τα χωράφια τους άδεια. Αδίστακτοι δράστες μέσα στη νύχτα αποψιλώνουν ολόκληρες καλλιεργημένες εκτάσεις για να κάνουν καυσόξυλα, αφού το ξύλο της ελιάς είναι πολύτιμο.

Το μόνο ελπιδοφόρο για τις ελιές της Κρήτης είναι η δράση πρωτοπόρων κατοίκων, που φρόντισαν και χαρακτήρισαν κάποια από τα δένδρα αυτά μνημειακά και προστατευόμενα. Ανάμεσά τους οι ελιές των Βουβών, της Παλιάμας, του Πανασσού, του Καβουσίου. Η τελευταία χρονολογείται από στη Μινωική εποχή, δηλαδή πριν από 3.000 χιλιάδες χρόνια.

Αν συνεχιστεί το έργο της διάσωσης των υπεραιωνόβιων ελαιόδεντρων, ίσως τα δένδρα της Γέργερης, η οποία έχει μπει στο μάτι των λαθροϋλοτόμων να μη γίνουν στάχτη σε κάποιο τζάκι.