Ενα ατέλειωτο ανθρώπινο ποτάμι πλημμύρισε χτες το κέντρο του Ανόι για να παρακολουθήσει με δάκρυα, στρατιωτικούς χαιρετισμούς και προσευχές την επικήδεια πομπή του στρατηγού Βο Νγκιέν Γκιαπ. Ο ήρωας τριών πολέμων για την ανεξαρτησία του Βιετνάμ, ο λαογέννητος στρατηγός που άφησε την διδασκαλία των μικρών παιδιών για να γίνει το δεξί χέρι του Χο Τσι Μινχ και να τιμωρήσει κατά σειρά τρεις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις -Ιάπωνες, Γάλλους και φυσικά Αμερικανούς- θα ταφεί σήμερα στην ιδιαίτερη πατρίδα του στην επαρχία Κουάνγκ Μπινχ, σε στενό κύκλο, παρουσία μόνο των μελών της οικογένειάς του.
Ομως στις δυο μέρες που εκτέθηκε η σορός του σε λαϊκό προσκύνημα, φάνηκε ξεκάθαρα η λατρεία που έτρεφε γι' αυτόν ολόκληρος ο βιετναμέζικος λαός, που ποτέ δεν ξέχασε την ουσιαστική προσφορά του στο τσάκισμα της αποικιοκρατίας – παρά τον σταδιακό παραγκωνισμό του από τους πολιτικούς αντιπάλους του στο Κ.Κ. Βιετνάμ, που τον έσπρωξαν βήμα βήμα στο περιθώριο μετά τον θάνατο του «θείου Χο» το 1969. Ο Γκιαπ, ο «Κόκκινος Ναπολέων», κράτησε με χέρια από ατσάλι το τιμόνι του Λαϊκού Στρατού του Βιετνάμ επί 30 ολόκληρα χρόνια – από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ώς και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν κρίθηκε οριστικά η μάχη κατά των πανίσχυρων αμερικάνικων δυνάμεων. Ομως αυτός, ο «φονέας των γιγάντων», έχασε την εσωτερική πολιτική μάχη έναντι των σκληροπυρηνικών δογματικών της νεότερης γενιάς του κόμματος, που δεν έβλεπαν με καθόλου καλό μάτι την κριτική που ασκούσε έναντι της κινεζικής, αλλά και της σοβιετικής επιρροής.
Ο αιρετικός υπουργός
Η αίγλη του, βέβαια, ήταν τόσο μεγάλη, ώστε παρέμεινε υπουργός Στρατιωτικών ώς το 1980, ενώ στη συνέχεια ανέλαβε -μάλλον συμβολικά- και το πρωθυπουργικό αξίωμα, ώς το 1991. Ομως ήδη από το 1971 οι πολιτικές απόψεις του ήταν «αιρετικές» για τους φανατικούς ακολούθους του Κινέζου «τιμονιέρη» Μάο. Πίστευε, βλέπετε, πως κάθε χώρα έπρεπε να χαράζει ανεξάρτητα τη δική της πορεία προς τον κομμουνισμό: «Κάθε φορά που εμείς υποστηρίζαμε μια πολιτική ανεξάρτητη και δημιουργική, είχαμε επιτυχίες. Από τη στιγμή που υιοθετήσαμε το μοντέλο και την εμπειρία μιας άλλης χώρας κατά δογματικό τρόπο, αυτή η πολιτική δεν απέδωσε. Για παράδειγμα, η αγροτική μεταρρύθμιση εφαρμόστηκε κατά τρόπο που δεν ταίριαζε στους Βιετναμέζους. Ηταν μια αποτυχία: πολιτική, οικονομική και κοινωνική», είχε δηλώσει το 2004, σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις του σε δυτικό Μέσο.
Στην ίδια συνέντευξη είχε εξηγήσει πώς είναι δυνατόν μια μικρή χώρα σαν το Βιετνάμ να νικήσει τη μεγαλύτερη υπερδύναμη, τις ΗΠΑ: «Οι Κινέζοι και οι Ρώσοι μάς βοηθούσαν, αλλά δεν πίστευαν ότι μπορούσαμε ποτέ να νικήσουμε τους Αμερικανούς. […] Οι Αμερικανοί ήταν σίγουροι για τη νίκη τους, δεν ήθελαν να ακούσουν τις συμβουλές των Γάλλων που είχαν πάρει το μάθημα τους. [...] Οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν εναντίον μας απεριόριστα πολεμικά μέσα, αλλά λιγοστούς ανθρώπινους πόρους [...]. Δεν κατάλαβαν ποτέ τον λαό μας, το πάθος του για την ανεξαρτησία και την ελευθερία. Ο βιετναμέζικος νους νίκησε την τεχνολογία και το χρήμα. Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι καθοριστικός».
Γ. Τσιάρας
