Eπικοινωνιακά τεχνάσματα του μουλά Ομάρ έχουν μελετήσει και εφαρμόζουν στην Ελλάδα οι επικεφαλής του νεοναζιστικού κόμματος
Της Ιωάννας Ηλιάδη*
Αιμοδοσία μόνο για Ελληνες, τρόφιμα και χρήματα μόνο για Ελληνες, εξεύρεση εργασίας μόνο για Ελληνες, μαύρα μπλουζάκια με λογότυπο, δημιουργία πυρήνων σε πολλές περιοχές, σχολές καράτε, θερινά κάμπινγκ και άλλα πολλά χρησιμοποιεί η Χρυσή Αυγή για να εδραιωθεί στην ελληνική κοινωνία. Η τακτική δεν είναι πρωτότυπη. Η Χρυσή Αυγή δεν μοιάζει να είναι γέννημα της οικονομικής κρίσης. Απλά εκμεταλλεύτηκε τη σύγχυση και την αγανάκτηση του κόσμου για να επιτύχει την εξάπλωσή της, όπως ακριβώς έκαναν οι Ταλιμπάν τις δύο περασμένες δεκαετίες.
Ο μουλάς Ομάρ, ο ηγέτης των Ταλιμπάν, πολέμησε ενάντια στη Σοβιετική Ενωση και μεταξύ 1989 και 1992 απέναντι στο κομμουνιστικό καθεστώς του Ναζιμπουλάχ. Τα χρόνια μετά την απόσυρση των σοβιετικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν επικρατούσε χάος στη χώρα. Ο κόσμος ήταν αγανακτισμένος από τη συμπεριφορά των τοπικών πολέμαρχων και των πρωτοπαλίκαρών τους.
Το 1994 εκπρόσωποι ενός χωριού κοντά στην Κανταχάρ πήγαν στον μουλά Ομάρ και του είπαν πως μια παραστρατιωτική οργάνωση είχε απαγάγει δυο έφηβες, τις είχε κουρέψει και τις κρατούσε σε ένα στρατόπεδο όπου επανειλημμένως τις είχαν χτυπήσει. Ο Ομάρ αποφάσισε να δράσει. Μάζεψε 30 μαχητές (talib στη γλώσσα τους), τους εξόπλισε με καραμπίνες και επιτέθηκαν στη στρατιωτική βάση.
Οι έφηβες απελευθερώθηκαν και ο διοικητής της στρατιωτικής βάσης κρεμάστηκε από το πυροβόλο ενός άρματος. Μια ακόμα ιστορία αναφέρει ένα νεαρό αγόρι που πιάστηκε από δυο μουτζαχεντίν στην Κανταχάρ, οι οποίοι ήθελαν να το βιάσουν. Ο μουλάς Ομάρ έστειλε μια νέα ομάδα μαχητών οι οποίοι και το απελευθέρωσαν.
Σύντομα, ο κόσμος άρχισε να απευθύνεται στην ομάδα του μουλά Ομάρ για βοήθεια και ο Ομάρ εμφανιζόταν σαν τον Ρομπέν των Δασών, να βοηθά τους αδύνατους απέναντι στην αυθαιρεσία των άπληστων κυβερνητών. Οι ιστορίες αυτές είναι ευρέως διαδεδομένες όπως άλλωστε κατ' αντιστοιχία οι ιστορίες της Χρυσής Αυγής.
Ο διεθνώς καταξιωμένος Πακιστανός δημοσιογράφος Αχμέτ Ρασίντ γράφει πως ελλείψει αρχείων και στοιχείων παραμένει αδιευκρίνιστο εάν αυτές οι ιστορίες είναι ή όχι μύθοι και το αποτέλεσμα της προπαγάνδας των Ταλιμπάν.
Η οργάνωση του μουλά Ομάρ είχε καθαρά χαρακτήρα τοπικό. Ο εχθρός ήταν ο δυτικός κόσμος που επιχειρούσε να εισαγάγει δυτικά πρότυπα σε ένα μουσουλμανικό κράτος. Η εδραίωση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν έγινε μέσω μιας καλά μελετημένης επικοινωνιακής πολιτικής που διαχώριζε «τους ξένους» από τους «γηγενείς».
Η ομοιότητα με τη δράση της Χρυσής Αυγής σήμερα στη χώρα μας είναι προφανής. Το κοινό στο οποίο απευθύνθηκαν οι Ταλιμπάν ήταν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι αποτελούσαν τον κορμό του πληθυσμού στο Αφγανιστάν.
Ο τοπικιστικός χαρακτήρας των Ταλιμπάν αντανακλάται ξεκάθαρα στις σχέσεις του με την τοπική κοινωνία. Οι εκπρόσωποι των Ταλιμπάν, όπως κάνουν σήμερα και τα μέλη της Χρυσής Αυγής με κάθε ευκαιρία, το λένε ξεκάθαρα: Δεν θα ήμασταν εδώ εάν η τοπική κοινωνία δεν μας υποστήριζε.
Και η τοπική κοινωνία μέσα από την αγανάκτησή της απευθυνόταν ολοένα και συχνότερα στους Ταλιμπάν ζητώντας προστασία, κάτι που διεύρυνε την εξουσία των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.
Το 2002 εμφανίζεται στο προσκήνιο η δεύτερη γενιά της οργάνωσης, η οποία είναι απαλλαγμένη και από ιδεολογίες που δέσμευαν την πρώτη γενιά: αναπτύσσουν ραγδαία την καλλιέργεια και το εμπόριο οπίου, χρησιμοποιούν ευρέως επιχειρήσεις αυτοκτονίας, «αγκαλιάζουν» τα μέσα ενημέρωσης για να προωθήσουν την προπαγάνδα τους και χρησιμοποιούν τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες παράγοντας ακόμα και μουσική και φιλμ.
Μέσα από τα φιλμ προβάλλουν τα κατορθώματα των μαχητών τους, αλλά σχεδόν ποτέ των ηγετών της οργάνωσης. Παράγουν ντοκιμαντέρ, συνεντεύξεις, βιντεοσκοπούν επιχειρήσεις και λόγους των ηγετών τους. Χρησιμοποιούν μια πιο εμπορική προσέγγιση, καθώς και εκστρατείες στα μέσα ενημέρωσης.
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες επικοινωνιακά δραστηριότητες είναι αυτό που ονομάζεται «νυχτερινά γράμματα». Πρόκειται για την κυκλοφορία ανυπόγραφων προπαγανδιστικών κυρίως κειμένων, κατ' αναλογία με τα σημερινά blogs όπου ο ανώνυμος εθνικιστικός παροξυσμός κάνει θραύση, τα οποία έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στο να προτρέψουν τον κόσμο να υποστηρίξει τους Ταλιμπάν κατά του καθεστώτος Καρζάι στην Καμπούλ.
Φυλλάδια, περιθωριακές εφημερίδες, μηνύματα και απειλές κατά μεμονωμένων ατόμων συγκροτούσαν το πλέγμα αυτής της δραστηριότητας. Εκτοξεύονταν απειλές κατά των ξένων, ενώ το 2004 δολοφονήθηκε ένας εργάτης ΜΚΟ της γερμανικής καθολικής εκκλησίας.
Το 2006 οι Ταλιμπάν άρχισαν να χρησιμοποιούν DVD για τη διακίνηση των «νυχτερινών γραμμάτων», είτε ενημερωτικά προς τους οπαδούς τους είτε απειλητικά για να τρομάξουν τους ξένους, ενώ παράλληλα αυξήθηκαν οι επιθέσεις εναντίων ξένων.
Δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι Ταλιμπάν και Χρυσή Αυγή είναι βίοι παράλληλοι, αλλά οι επικοινωνιακές μέθοδοι που εφάρμοσε ο μουλάς Ομάρ φαίνεται να έχουν μελετηθεί καλά και να εφαρμόζονται σήμερα κατά γράμμα από τη Χρυσή Αυγή, η οποία εκμεταλλεύεται την αγανάκτηση που νιώθουν οι πολίτες.
*Η Ιωάννα Ηλιάδη είναι δημοσιογράφος, με μεταπτυχιακό στη δημοσιογραφία από το Πανεπιστήμιο του Κρεμς στην Αυστρία. Στην πτυχιακή της εργασία μελετά τις νέες θεωρίες για τον πόλεμο και το πέρασμα των ενόπλων δυνάμεων από τις ιεραρχικές δομές σε χαοτική οργάνωση
