Το Αρχοντικό των Μπενιζέλων επί της οδού Αδριανού 96 στην Πλάκα, μοναδικό σωζόμενο δείγμα αρχοντικής κατοικίας των μεταβυζαντινών χρόνων, που συνδέεται και με τη ζωή της οσίας Φιλοθέης, βρίσκεται μια ανάσα πριν ανοίξει για το κοινό. «Θα καταστεί μουσείο του εαυτού του», γράφει χαρακτηριστικά η Μουσειολογική και Μουσειογραφική Μελέτη, η οποία όχι απλώς εγκρίθηκε ομόφωνα από το Συμβούλιο των Μουσείων, αλλά απέσπασε και τα εύσημά του.
Το Αρχοντικό των Μπενιζέλων αποτελεί χαρακτηρισμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Χρονολογικά, η κύρια φάση του τοποθετείται στα τέλη του 17ου-αρχές 18ου αι. και αποτελεί ανοικοδόμηση παλαιότερης οικίας του 16ου-17ου αι. π.Χ. Δέχθηκε τις πρώτες εσωτερικές και εξωτερικές επεμβάσεις κατά τον 19ο-20ό αι. Το 1972, το κτίριο απαλλοτριώθηκε από το ΥΠΠΟ και την περίοδο 2008-2010 έγιναν εργασίες αποκατάστασης και ανασκαφικής έρευνας στον αύλειο χώρο και το ισόγειο του κτιρίου, φέρνοντας στο φως νέα στοιχεία για τα οικοδομικά δεδομένα.
Με τη νέα μουσειακή παρέμβαση, η οικία θα γίνει επισκέψιμο μνημείο για το κοινό. Θα διαμορφωθεί φιλικός χώρος για τον περιπατητή, με αναφορές στην ιστορική τοπογραφία της πόλης, και θα διαμορφωθεί εκθεσιακός χώρος, ο οποίος δεν θα φιλοξενήσει κινητά αρχαία εκθέματα, «αλλά θα καταστεί ένα μουσείο του εαυτού του». Οι βασικοί θεματικοί άξονες αφορούν την ανάδειξη του μνημείου σε σχέση με την ιστορία της πρωτεύουσας και το ίδιο το μνημείο ως μοναδικό σωζόμενο δείγμα κτιρίου της οθωμανικής περιόδου. Χάρτες, παλιές γκραβούρες, μια λιθογραφία με την απεικόνιση πανομοιότυπου δωματίου αθηναϊκού σπιτιού θα παρέχουν πληροφοριακό υλικό στον επισκέπτη παράλληλα με βιβλία, βίντεο, διαδραστικές ψηφιακές εφαρμογές κ.ά.
Οι χώροι στους οποίους αναπτύσσεται η αφήγηση της έκθεσης είναι:
• Το πέτρινο ισόγειο με την πληθώρα των αρχαιολογικών ευρημάτων οικιακής οργάνωσης και οικονομίας. Μέσα από μια τρισδιάστατη προβολή θα αποκαλύπτονται τα ίχνη του σπιτιού του 16ου αιώνα, όπως το παλιό τζάκι, τα πιθάρια κ.ά. Από την «αφήγηση» δεν θα μπορούσε να λείπει η ιστορία της οσίας Φιλοθέης, μοναχοκόρης του Αγγελου Μπενιζέλου και της Σηρίγης Παλαιολογίνας, η οποία γεννήθηκε και έζησε στο σπίτι του 16ου αιώνα.
• Ο ξύλινος όροφος αποτελείται από δύο κλειστά δωμάτια (θερινός και χειμερινός οντάς) και το χαγιάτι (ανοικτός ημιυπαίθριος χώρος διακίνησης και χρήσης), με χαρακτηριστικά οργανωμένα καθιστικά (σοφάδες). Μέσα από βίντεο-εγκαταστάσεις, ο επισκέπτης θα λαμβάνει στοιχεία για την κοινωνία του 18ου αιώνα, έτσι όπως αποτυπώθηκαν από περιηγητές της εποχής, στοιχεία για την οθωμανική κατοικία κ.ά.
• Στην κεντρική περίκλειστη αυλή της οικίας θα αναδειχθεί το υστερορωμαϊκό τείχος που έχει εντοπιστεί και θα δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στις δύο περιόδους που αντιστοιχούν στις διαφορετικές φάσεις ζωής της: στον 16ο αι. και 18ο αι. Παράλληλα, θα δημιουργηθεί αναψυκτήριο κάτω από δέντρα για τους επισκέπτες. Στο μουσείο θα υπάρξει σύγχρονος χάρτης της πόλης, πληροφοριακό υλικό, χρονολόγιο, βιβλιοθήκη κ.ά.
Β.ΤΖ.
