Συνέντευξη με τον ιστορικό-οικονομολόγο Θ. Καλαφάτη για το έργο της ΕΜΙΑΝ και την επικαιρότητα της ημερίδας για τη Νεολαία Λαμπράκη
Της Αφροδίτης Τζιαντζή
Η Εταιρεία Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ) διοργανώνει, την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2013 και ώρα 16.00, επιστημονική ημερίδα στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20 –1ος όροφος) με θέμα: «Ιστορικές προσεγγίσεις για τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη (ΔΝΛ)». Εν όψει της ημερίδας ο ιστορικός-οικονομολόγος Θανάσης Καλαφάτης, ιστορικό στέλεχος της Νεολαίας της ΕΔΑ και της ΔΝΛ, πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΜΙΑΝ, μιλάει στην «Εφ.Συν.» για το έργο της ΕΜΙΑΝ και και την επικαιρότητα της εκδήλωσης.
«Η ΕΜΙΑΝ δημιουργήθηκε το 2000 από ιστορικά στελέχη των νεολαιίστικων αριστερών οργανώσεων της προδικτατορικής περιόδου, ενώ στελεχώθηκε και από νέους επιστήμονες. Σκοπός μας να συγκεντρώσουμε αρχεία για τους αγώνες της ελληνικής νεολαίας, από το τέλος της Κατοχής ώς τη δικατoρία και αργότερα από το 1918 ώς σήμερα. Ο στόχος της ίδρυσής της είναι πολιτικός και επιστημονικός. Πρώτον, να αναδείξουμε αγώνες της αριστερής νεολαίας της μετεμφυλιακής περιόδου, που σε μεγάλο βαθμό έχουν παρασιωπηθεί. Δεύτερον, να συγκεντρωθούν στοιχεία από μια νεολαία τα μέλη της οποίας βρίσκονται ακόμα εν ζωή, ώστε να συγκροτηθούν προφορικά αρχεία». Ποια είναι η διαφορά τής ΕΜΙΑΝ από άλλα αρχεία: «Το μοναδικό είναι ότι οι άνθρωποι μιας γενιάς αναλαμβάνουν μια προσπάθεια, όχι για να γράψουν οι ίδιοι την Ιστορία, αλλά να συγκεντρώσουν στοιχεία ώστε να γράψουν την Ιστορία νεότεροι ερευνητές. Γι’ αυτό τα αρχεία μας είναι προσβάσιμα στον κάθε ενδιαφερόμενο, είτε ερευνητή είτε απλό πολίτη. Πιστεύουμε ότι όλοι έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν στη γνώση της Ιστορίας τους».
Τα αρχεία τής ΕΜΙΑΝ δεν αφορούν κομματικές νεολαίες, αλλά εξωκομματικές νεολαιίστικες οργανώσεις: φοιτητικές, αγροτικές, εργατικές. Γι’ αυτό συγκεντρώθηκαν ψηφίδα ψηφίδα χάρη στην προσφορά επώνυμων ατομικών συλλογών. Η ΕΜΙΑΝ συνεργάζεται με πανεπιστημιακά τμήματα, στηρίζει ερευνητές στην ολοκλήρωση εργασιών και διατριβών μέσα από την ειδική χρηστική βιβλιοθήκη και την ιστοσελίδα της και εκδίδει την περιοδική έκδοση «Αναδρομές». Στους άμεσους στόχους είναι η δημιουργία εργαστηρίου προφορικής ιστορίας, η δημιουργία δικτύων μεταξύ αρχείων και ενός φόρουμ διαλόγου. Γι’ αυτό απευθύνει έκκληση οικονομικής στήριξης σε επιστήμονες και φίλους, καθώς δρα αυτόνομα, χωρίς σχέση με το Δημόσιο ή με κόμματα. «Είναι πια καιρός στα ελληνικά πανεπιστήμια να αναπτυχθούν οι σπουδές της ιστορίας της νεολαίας. Σε αυτό θέλουμε να συμβάλουμε, γιατί Ιστορία χωρίς αρχεία, δεν υπάρχει» μας λέει ο Θανάσης Καλαφάτης.
«Δεν ήταν τυχαία οργάνωση»
Ποια είναι η επικαιρότητα μιας ημερίδας για τους Λαμπράκηδες; «Τα κύρια προβλήματα της εποχής μας είναι το ζήτημα της δημοκρατίας και του φασισμού και η ανάγκη να αποδεσμευτούμε από τα μνημόνια. Ανοίγοντας μια συζήτηση για τη Νεολαία Λαμπράκη, τις μορφές οργάνωσης και στρατολόγησης, τους βαθμούς αυτονομίας της, καθώς και τις απόψεις των ειδικών, φαίνεται σαν να αποστρέφουμε το βλέμμα μας από τα επείγοντα. Ομως η Νεολαία Λαμπράκη δεν ήταν τυχαία οργάνωση. Δεν ξεπήδησε απλώς από τη δολοφονία του Λαμπράκη. Ούτε ήταν μια οργάνωση βραχείας περιόδου. Η ΔΝΛ είναι το απαύγασμα του νεολαιίστικου κινήματος, όπως εξελίχθηκε μετά τη λήξη του Εμφυλίου και χρωμάτισε όλα τα μετεμφυλιακά χρόνια. Ακτινογραφώντας το προφίλ της μέσα από τις νέες μελέτες που γίνονται στα Πανεπιστήμια, θέτουμε προβλήματα που έχουν ευρύτερη σημασία για τους σημερινούς δημοκρατικούς θεσμούς και τον χαρακτήρα των σημερινών πολιτικών οργανώσεων της ελληνικής νεολαίας. Τα ζητήματα που μελετώνται είναι επίκαιρα όσον αφορά τις προσπάθειες που γίνονται στον αριστερό χώρο ώστε να δημιουργηθεί μια νεολαία που θα ανταποκρίνεται στα ζητήματα των καιρών της».
Ποια ήταν η βασική συμβολή της Νεολαίας Λαμπράκη; «Εβγαλε στο προσκήνιο μάζες ανθρώπων που ήταν ξεχασμένες και τους έδωσε λόγο: οι γυναίκες και οι νέοι αγρότες. Το δεύτερο είναι οι πολιτιστικές πρωτοβουλίες που ανέλαβε. Η Νεολαία Λαμπράκη αναπτύχθηκε στην επαρχία ταυτόχρονα με τις συναυλίες του Θεοδωράκη. Είχε μια πλατιά πολιτιστική ακτινοβολία – με προσωπικότητες όπως ο Κατράκης και ο Αλεξανδράκης που έδιναν ζωή στην επαρχία».
Στην ημερίδα λαμβάνουν μέρος οι παρακάτω καθηγητές, ερευνητές και ειδικοί για τα θέματα νεολαίας: Νίκος Θεοτοκάς, Θανάσης Καλαφάτης, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Κώστας Κατσάπης, Μαριλένα Κατσίμη, Νίκος Κιάος, Βασίλης Κωτούλας, Ηλίας Νικολακόπουλος, Σταύρος Παναγιωτίδης, Ιωάννα Παπαθανασίου, Δημήτρης Παπανικολόπουλος, Σεραφείμ Σεφεριάδης, Στέφανος Στεφάνου, Ζήσιμος Συνοδινός, Τάσος Τρίκκας και Καίτη Τσαρουχά. Το πλήρες πρόγραμμα είναι αναρτημένο στις ιστοσελίδες της ΕΜΙΑΝ και της «Εφ.Συν»: emian.gr, efsyn.gr
