Της Ελλης Πάνου
Πέντε μήνες μετά τις πρώτες αποκαλύψεις στη βρετανική εφημερίδα «Guardian», τους «New York Times», το γερμανικό «Spiegel» κι άλλα μεγάλα μέσα ενημέρωσης διαφόρων χωρών για το τεράστιο σκάνδαλο των παρακολουθήσεων από την αμερικανική NSA, αλλά και τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών GCHQ, έχει ανοίξει ένας έντονος δημόσιος διάλογος, από τη μια άκρη του πλανήτη μέχρι την άλλη, τόσο για τις κυβερνητικές πρακτικές όσο και για το μέλλον του Εντουαρντ Σνόουντεν.
Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η κυβέρνηση προσπαθεί να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα. Αφού φρόντισε να εκφράσει την «οργή» και την «αγανάκτησή» της για τις παρακολουθήσεις των Αμερικανών, εις βάρος ακόμα και της Ανγκελα Μέρκελ, άρχισε σιγά σιγά να κάνει στροφή. Και αγνοώντας τη χθεσινή έκκληση των 50 επιφανών Γερμανών υπέρ της χορήγησης ασύλου στον Σνόουντεν, έκανε σαφές ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει η συζήτηση που έχει αρχίσει για το θέμα αυτό να βλάψει τις σχέσεις της χώρας με τις ΗΠΑ. Η καγκελάριος έχει αποφύγει να κάνει δηλώσεις μετά τις επαφές των Πρασίνων με τον Αμερικανό φυγά στη Μόσχα, αλλά χθες ο εκπρόσωπός της, μετά τα πρώτα«μπλα-μπλα-μπλα» περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων των Γερμανών, υπογράμμισε με ζέση ότι «η διατλαντική συμμαχία είναι υψίστης σημασίας για το Βερολίνο», αφού δεν υπάρχει άλλη χώρα «που έχει επωφεληθεί τόσο από αυτή τη συνεργασία» με τις ΗΠΑ όσο η Γερμανία. Επομένως, περίπτωση να χορηγηθεί άσυλο εκεί στον Σνόουντεν δεν υπάρχει.
Ακόμα πιο σκληρή γραμμή ακολουθεί η «αδελφή ψυχή» της Ουάσινγκτον, το Λονδίνο. Ο Κάμερον, που έχει κατηγορήσει ευθέως τις εφημερίδες και κυρίως τον «Guardian», ότι βοηθάνε τους εχθρούς της χώρας με τις αποκαλύψεις τους, δέχτηκε χθες εξαιρετικά επικριτική ανοιχτή επιστολή από 70 οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας του Τύπου από όλο τον κόσμο -από τις ΗΠΑ μέχρι τη Μαλαισία και το Ισραήλ. Αυτή «η διεθνής συμμαχία», αναφέρει η επιστολή, «συγκροτήθηκε επειδή πιστεύουμε ότι οι χειρισμοί της βρετανικής κυβέρνησης στις αποκαλύψεις για τις μαζικές παρακολουθήσεις διαβρώνουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα… Η απάντησή της ήταν να καταδικάσει αντί να επαινέσει την ερευνητική δημοσιογραφία, που παίζει κρίσιμο ρόλο σε μια υγιή δημοκρατική κοινωνία». Στην επιστολή τους οι υπογράφοντες τονίζουν την κράτηση του Ντέιβιντ Μιράντα, συντρόφου του πρώην δημοσιογράφου τού «Guardian», Γκλεν Γκρίνγουολντ, με βάση διατάξεις του τρομοκρατικού νόμου τον Αύγουστο και τις συνεχείς πιέσεις στην ίδια την εφημερίδα. «Πιστεύουμε ότι τέτοιες ενέργειες παραβιάζουν σαφώς το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης, που προστατεύεται από τους βρετανικούς, ευρωπαϊκούς και διεθνείς νόμους» αναφέρουν οι οργανώσεις, επισημαίνοντας ότι αυτή η εύκολη χρήση του επιχειρήματος της εθνικής ασφάλειας «θα έχει επικίνδυνες συνέπειες για την ελευθερία του λόγου στη Βρετανία και έξω από αυτήν, δημιουργώντας ένα εχθρικό και εκφοβιστικό περιβάλλον και αποθαρρύνοντας όσους θα μπορούσαν να αποκαλύψουν δυσάρεστες αλήθειες, καθιστώντας υπόλογους όσους διαχειρίζονται την εξουσία».
