ΗΠΑ Ενώ ο Ομπάμα προσπαθεί να πείσει τους Αμερικανούς για τη συμφωνία με το Ιράν, το Ισραήλ απαντά με πολεμικά γυμνάσια με τη συμμετοχή Αμερικής, Ιταλίας και Ελλάδας, ενώ η Πολωνία ακύρωσε τη συμμετοχή της για οικονομικούς λόγους

Της Μαργαρίτας Βεργολιά

«Πιστεύω σε αυτό που είχε πει κάποτε ο πρόεδρος Κένεντι: ας μη διαπραγματευόμαστε επειδή φοβόμαστε, αλλά να μη φοβόμαστε να διαπραγματευτούμε». Με προσεκτικά επιλεγμένες λέξεις και πολιτικά νοήματα, ο Μπαράκ Ομπάμα έδωσε από χθες το σήμα εκκίνησης «μιας επιθετικής εκστρατείας», όπως την περιγράφει η «Wall Street Journal», προκειμένου να «πουλήσει» την ενδιάμεση συμφωνία με το Ιράν τόσο εκτός όσο και κυρίως εντός των αμερικανικών συνόρων.

Στα τρία 24ωρα που έχουν μεσολαβήσει από την επίτευξή της άλλωστε -κι ενώ το Ισραήλ μετρίασε κατά τι τους αντι-ιρανικούς του τόνους, στέλνοντας εκτάκτως κλιμάκιο στην Ουάσινγκτον για να παρέμβει εκ του παρασκηνίου στους τελικούς όρους της συμφωνίας-, επικριτικές φωνές υψώθηκαν η μία μετά την άλλη στις ΗΠΑ, από τα χείλη Ρεπουμπλικανών αλλά και Δημοκρατικών που δεν βλέπουν με καλό μάτι την τακτική του Λευκού Οίκου.

«Η συμφωνία δεν επιτυγχάνει τον στόχο καταστροφής του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ.

Περιοδεία πειθούς

Ενδεικτικές τού πόσο λεπτές είναι αυτή τη στιγμή οι ισορροπίες, είναι οι διακυμάνσεις στις χθεσινές ομιλίες του Αμερικανού προέδρου στους σταθμούς της περιοδείας του στη δυτική ακτή για τις ανάγκες χρηματοδότησης του κόμματός του. «Μπροστά μας έχουμε τεράστιες προκλήσεις, όμως δεν μπορούμε να κλείσουμε την πόρτα στη διπλωματία», τόνισε σε συγκέντρωση ψηφοφόρων των Δημοκρατικών στο Σαν Φρανσίσκο. «Η σκληρή ρητορική και οι κομπασμοί μπορεί να είναι η εύκολη επιλογή από πολιτική σκοπιά, όμως δεν είναι η σωστή για την ασφάλειά μας».

«Είναι η σωστή επιλογή για τις ΗΠΑ, για τους συμμάχους μας, για το Ισραήλ», προσέθεσε λίγες ώρες αργότερα σε γκαλά στην Καλιφόρνια, παρουσία πρωτοκλασάτων στελεχών των Δημοκρατικών, αστέρων του Χόλιγουντ και ισχυρών παραγόντων του αμερικανο-εβραϊκού λόμπι. Πάντως «το έχω πει και το επαναλαμβάνω», προσέθεσε, «ότι ως αρχηγός του στρατεύματος διατηρώ όλες τις επιλογές στο τραπέζι, όσον αφορά την ασφάλεια των ΗΠΑ και των συμμάχων».

Καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε αυτές τις δηλώσεις, στον εναέριο χώρο πάνω από το κεντρικό και νότιο Ισραήλ διεξάγονταν τα μεγαλύτερα στην περιοχή αεροπορικά γυμνάσια, από κοινού με ΗΠΑ, Ελλάδα και Ιταλία (η Πολωνία ακύρωσε στο παρά πέντε τη δική της συμμετοχή, επικαλούμενη οικονομικούς λόγους).

Υπό την επωνυμία «Μπλε Σημαία», η προγραμματισμένη άσκηση έγινε με τη συμμετοχή παρατηρητών από 20 χώρες (π.χ. Κύπρος, Βουλγαρία) και συνολικά 60 αεροσκαφών, βάσει σεναρίου που -όπως αναφέρει η «Haaretz»- περιελάμβανε «επιθέσεις κατά εχθρικών βάσεων, τακτικές αντιμετώπισης αντιαεροπορικών πυρών, συμπεριλαμβανομένων φορητών αντιαεροπορικών πυραύλων, προηγμένων πυραύλων εδάφους-αέρος και συστημάτων ραντάρ», χωρίς φυσικά να κατονομάζονται συγκεκριμένα κράτη-στόχοι…

Ισραηλινές απειλές

«Σχετικά με την πιθανότητα μιας στρατιωτικής επίθεσης κατά του Ιράν», γράφει η ισραηλινή εφημερίδα, «ο Αμερικανός πρέσβης στο Ισραήλ, Νταν Σαπίρο, δήλωσε ότι [...] βασικός στόχος είναι να αποτραπεί η απόκτηση πυρηνικών όπλων και ως προς αυτό θα κάνουμε ό,τι είναι αναγκαίο». Σε κάθε περίπτωση, αυτά τα σενάρια απέχουν από τον γεωστρατηγικό ορίζοντα τουλάχιστον σε βάθος εξαμήνου, οπότε η ενδιάμεση συμφωνία της διεθνούς κοινότητας (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία) με το Ιράν θα πρέπει βάσει του υφιστάμενου χρονοδιαγράμματος να έχει μετεξελιχθεί σε μία πλήρη, ουσιώδη ειρηνευτική συνθήκη.

Αυτοί που αντίθετα απειλούν να βάλουν άμεσα «βόμβα» στα θεμέλια μιας εν δυνάμει ιστορικής συνεργασίας Δύσης και Τεχεράνης είναι οι σκληροπυρηνικοί στην αμερικανική Γερουσία -και από τις δύο παρατάξεις- που πιέζουν για την… προληπτική υπερψήφιση νομοσχεδίου, το οποίο έχει ήδη εγκριθεί το καλοκαίρι από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και προβλέπει την ενίσχυση των κυρώσεων σε βάρος του Ιράν.

Η σχετική ψηφοφορία και συζήτηση είχε μπει τεχνητά στον «πάγο» εδώ και πολλές εβδομάδες, εν αναμονή των αποτελεσμάτων της Γενεύης. Ομως «ορισμένοι γερουσιαστές -γράφουν οι “Times of Israel”- τώρα έχουν θορυβηθεί από τις παραχωρήσεις που οι διεθνείς δυνάμεις έκαναν στο θέμα του αντιδραστήρα βαρέος ύδατος στο Αράκ, νοτιοδυτικά της Τεχεράνης». Πηγή αυτών των ανησυχιών, αναφέρει η ισραηλινή ιστοσελίδα, είναι «ότι, βάσει των όρων της ενδιάμεσης συμφωνίας, οι διεθνείς επιθεωρητές δεν θα έχουν τη δυνατότητα απευθείας παρακολούθησης της δραστηριότητας στις εγκαταστάσεις στο Αράκ, αλλά θα έχουν πρόσβαση σε μαγνητοσκοπήσεις των εργασιών της προηγούμενης ημέρας».

Μία πιθανή συμβιβαστική λύση που κυκλοφορεί πλέον στους διαδρόμους του Κογκρέσου -γράφει η «WSJ»- είναι το νομοσχέδιο «να ψηφιστεί σχετικά άμεσα, αλλά να τεθεί σε εφαρμογή μετά την πάροδο του 6μήνου της αρχικής φάσης της συμφωνίας κι αυτό υπό την προϋπόθεση ότι η τελική συμφωνία δεν θα πληροί ορισμένους βασικούς όρους για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ομως ο Λευκός Οίκος, σε συντονισμό με άλλα κράτη που εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις, δεν θέλει να ακούσει τίποτε περί υιοθέτησης οποιωνδήποτε νέων κυρώσεων», που θα έβαζαν τρικλοποδιά στις ήδη δύσκολες διαπραγματεύσεις.

Προς αυτήν την κατεύθυνση λέγεται μάλιστα ότι κινήθηκε και η τηλεφωνική επικοινωνία του Μπαράκ Ομπάμα με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, το βράδυ της περασμένης Κυριακής, με την έκκληση το εβραϊκό λόμπι να σταματήσει τις πιέσεις προς Αμερικανούς γερουσιαστές για την έγκριση του νομοσχεδίου. Ολες οι ενδείξεις δείχνουν ότι έχει αυτή ήδη εισακουστεί από το Τελ Αβίβ, τουλάχιστον επί του παρόντος.

Επίδραση στις αγορές

Στο μεσοδιάστημα, ωστόσο, οι ανησυχίες για τις πραγματικές προοπτικές επίτευξης τελικής συμφωνίας έχουν ήδη αγγίξει τις αγορές, όπου μετά την αρχική της υποχώρηση -με την ανακοίνωση της ενδιάμεσης συμφωνίας- η τιμή του πετρελαίου πήρε και πάλι από χθες την ανιούσα. Παράλληλα, στον διεθνή Τύπο πληθαίνουν τα δημοσιεύματα για το πώς, μέσα σε αυτό το κλίμα αμφισβήτησης, η ιρανική ηγεσία θα καταφέρει να «πουλήσει» στους δικούς της σκληροπυρηνικούς την όποια συμφωνία. Ηδη χθες ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών στην Τεχεράνη επέκρινε τον Λευκό Οίκο ότι δημοσιοποίησε στην ιστοσελίδα του μία «ψευδή ερμηνεία» των συμπεφωνημένων της Γενεύης…