Μεσίστιες οι σημαίες στη Νότια Αφρική και υψωμένες στις καρδιές των απόκληρων όπου γης αποχαιρετούν τον έφηβο γέροντα που ανέτρεψε τον ρου της ιστορίας στη μαύρη ήπειρο και στον πλανήτη. Ο πατέρας του ονόμασε το αγόρι που γεννήθηκε το 1918 στο χωριό Μβέζο, στις όχθες του ποταμού Μπάσε, Ρολιλάλα. Αυτόν που τραβάει το κλαδί ενός δέντρου περιγράφει στην κυριολεξία η λέξη· τον ταραχοποιό, μεταφορικά.
Ακουσε στην τελετή ενηλικίωσής του τον πρίγκιπα της φυλής να προδιαγράφει το μέλλον του ως υπηρέτη λευκών ή, στην καλύτερη περίπτωση, κατώτερο ταχυδρομικό υπάλληλο, δρομέα πά’ να πει, που διανύει τεράστιες αποστάσεις στις πιο αντίξοες συνθήκες μεταφέροντας την αλληλογραφία των αποικιοκρατών. Πρόκειται για το επάγγελμα που έδωσε αργότερα τόσους και τόσους ολυμπιονίκες σε δρόμους μεγάλων αποστάσεων.
Νόμιζαν συγγενείς και φίλοι ότι η ανυπακοή του στο πεπρωμένο, «οι πολλές θύελλες που έσπειρε και θέρισε» οφείλονται στο σημαινόμενο του ονόματός του. Ο ίδιος τους αντιμετώπιζε γελώντας· ήξερε πάντα να αυτοσαρκάζεται. Κατάλαβε νωρίς ότι ο ντόπιος πληθυσμός πρέπει να πάρει τις τύχες του στα δικά του χέρια.
Την κοπανάει από τα παντρολογήματά του στα 23 του για να κρυφτεί στην ανωνυμία που του εξασφαλίζει το Γιοχάνεσμπουργκ. Στα 25 του γράφεται στη Νομική, όπου αναμετριέται με τη φιλελεύθερη ριζοσπαστική σκέψη αλλά και τις φυλετικές διακρίσεις που είναι εντονότατες στο πανεπιστήμιο. Το 1948 θεσμοθετείται το απαρτχάιντ και ο συνειδητοποιημένος Νέλσον Μαντέλα εντάσσεται στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ΑΕΚ).
Επειτα από τη «σφαγή του Σάπερβιλ» -δολοφονία 69 μαύρων από την αστυνομία- στα 1960 ο ατσαλάκωτος δικηγόρος τίθεται επικεφαλής του ένοπλου τμήματος του ΑΕΚ κάνοντας πράξη το αξίωμα του Μάρτιν Λούθερ Κιγκ: «Αξίζει να ζεις μόνο για κάτι για το οποίο είσαι διατεθειμένος να πεθάνεις». Το 1964 καταδικάζεται ισόβια. Αξιοποιεί τη φυλάκισή του διαβάζοντας. Του αλλάζουν διαρκώς δεσμοφύλακες καθώς με μια σχεδόν σωκρατική μαιευτική μέθοδο τους πείθει για τα πάντα.
Λογαριάζει σαν τους Κινέζους στρατηγούς τη δυναμική της συγκυρίας και εκμεταλλεύεται την ωρίμανση των συνθηκών. Το απάνθρωπο απαρτχάιντ υποκύπτει στις κραυγαλέες αντιθέσεις του. Το 1990 ο Ντε Κλερκ αναγκάζεται να του δώσει αμνηστία. Τον Δεκέμβρη του 1993 μοιράζονται το Νόμπελ Ειρήνης και πέντε μήνες αργότερα εκλέγεται πρόεδρος της χώρας με διαδικασία στην οποία συμμετέχουν για πρώτη φορά όλες οι φυλές.
Αμφιλεγόμενη όντας μεταβατική η προεδρία του. Αποσύρθηκε από τον θώκο το 1999 συνεχίζοντας να αγωνίζεται. Τα χρόνια που δεν ήταν κρατούμενος έζησε ακράτητη ερωτική ζωή. Παντρεύτηκε τρίτη φορά στα 80 του. Φήμες για ερωμένες και εξώγαμα παιδιά τον ακολουθούσαν συνεχείς και ανεπιβεβαίωτες. Επρόκειτο για προσωπικότητα διεθνούς ακτινοβολίας, για ένα παγκόσμιο σύμβολο απελευθέρωσης. Θλιμμένα τα μετέωρα τον αποχαιρετούν με συννεφιά και λίγα νερά σαν δάκρυα.
Μετέωρος [email protected]
