Της Χριστίνας Πάντζου
Οι λεηλασίες επέστρεψαν στην Αργεντινή, με τις κινητοποιήσεις των αστυνομικών στην Κόρδοβα να λειτουργούν σαν ντόμινο και να έχουν επεκταθεί σε 17 επαρχίες. Αυτό που ξεκίνησε σαν διαμαρτυρία για αυξήσεις μισθών εξελίχθηκε σε «στάση εργασίας» και απόσυρση των αστυνομικών από τους δρόμους και κατέληξε σε λεηλασίες, εκατοντάδες τραυματισμούς και οκτώ νεκρούς έως τώρα, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές. Η κατάσταση έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Σε 9 επαρχίες οι αστυνομικοί ανάγκασαν τις τοπικές κυβερνήσεις να υποχωρήσουν συμφωνώντας σε αυξήσεις που σε κάποιες περιπτώσεις υπερδιπλασιάζουν τις αποδοχές τους. Αλλά σε άλλες οκτώ επαρχίες το κλίμα παραμένει εξαιρετικά τεταμένο με τις κινητοποιήσεις και τις απεργίες των αστυνομικών να συνεχίζονται και τις ταραχές και λεηλασίες να είναι καθημερινό φαινόμενο. Η κεντρική κυβέρνηση αναγκάστηκε να στείλει χιλιάδες πολιτοφύλακες στις επαρχίες όπου οι αστυνομικοί απείχαν των καθηκόντων, καταγγέλλοντας συγχρόνως τις εκβιαστικές τους μεθόδους και κάνοντας λόγο για πολιτικές σκοπιμότητες. «Δεν είναι τυχαίο ότι αυτές οι αυταρχικές εκδηλώσεις που μπορούν να υπονομεύσουν τις βάσεις της δημοκρατικής νομιμότητας γίνονται τη στιγμή που γιορτάζουμε 30 χρόνια δημοκρατίας στη χώρα».
Στην Κόρδοβα ο κυβερνήτης μίλησε για «συμμορίες εγκληματιών με μοτοσικλέτες που σπάνε βιτρίνες και λεηλατούν, ενώ οι αστυνομικοί μένουν στα τμήματα χωρίς να αναλαμβάνουν δράση». Η επίσημη θέση της κεντρικής κυβέρνησης είναι ότι οι δράστες επιθέσεων και λεηλασιών είναι «συγκεκριμένες ομάδες με στρατηγικό σχεδιασμό τη δημιουργία χάους», ιδίως μαφίες ναρκεμπόρων.
Αλλά στη συζήτηση που άνοιξε περί «ανομίας, χάους, κοινωνικού ξεσηκωμού», η ομάδα πανεπιστημιακών ερευνητών «Κάμπος στις Φλόγες», που εδώ και χρόνια διερευνά τις κοινωνικές διενέξεις, κάνει μια διαφορετική ανάγνωση των τεκταινόμενων. Οπως εξηγεί στην Pagina12 η συντονίστρια της ομάδας, Αλεχάνδρα Σιουφολίνι, «είναι η ίδια η αστυνομία που δημιούργησε “χώρους βίας” και “απελευθερωμένες ζώνες”, που κατ’ ακολουθία εξελίσσονται σε “ανεξέλεγκτες καταστάσεις”». Κατά τη Σιουφολίνι υπόβαθρο των όσων συντελούνται τις τελευταίες ημέρες στην Αργεντινή είναι ένα πλαίσιο πολιτικών διαχωρισμού και αποκλεισμού των λαϊκών στρωμάτων που οδήγησαν σε αυτές τις βίαιες πράξεις. Και αναφέρει σαν παράδειγμα τα προγράμματα στέγασης που απλώς έδιωξαν στις παρυφές των πόλεων μεγάλο τμήμα των λαϊκών στρωμάτων που ζούσαν στις παραγκουπόλεις, τις «συνήθεις πρακτικές ασφαλείας» που στην πραγματικότητα ορίζουν τους χώρους κυκλοφορίας και ζωής των φτωχών, τους νόμους περί ναρκωτικών που τυποποιώντας «δράστες» εντείνουν τις διώξεις και τις επιθέσεις κατά των λαϊκών στρωμάτων και τη φτώχεια.
Οι ερευνητές του «Κάμπος στις Φλόγες» επισημαίνουν ότι υπάρχει τεράστια οργή που οφείλεται στις συστηματικές διαδικασίες αποκλεισμού και οξύνεται λόγω της περιορισμένης δυνατότητας κατανάλωσης, ιδίως των νέων των λαϊκών γειτονιών, που βρίσκουν στον καταναλωτισμό μια επισφαλή αίσθηση του ανήκειν. Μια λανθάνουσα οργή απέναντι στην οποία κωφεύει η εξουσία και αντιδρούν τα μεσαία και ανώτερα στρώματα, που τώρα ρίχτηκαν στο βίαιο κυνήγι όσων φορούν σκούφο, κυκλοφορούν με μοτοσικλέτα και είναι σκουρόχρωμοι. «Αυτή η επικίνδυνη ιδεολογία που οικοδομήθηκε γύρω από τον “κωλόμαυρο”, όπως κυριολεκτικά τους αποκαλούν, είναι αυτή ακριβώς που εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία κυριαρχεί στους δρόμους ως έμβλημα ασφάλειας».
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι οι λεηλασίες ξεκίνησαν από γειτονιές των οποίων οι κάτοικοι είναι σε μεγάλο βαθμό συνταξιούχοι ή εν ενεργεία αστυνομικοί. Και αξίζει να κρατήσουμε την επισήμανση της Σιουφολίνι ότι «η μεταφορά της διένεξης για τους μισθούς των αστυνομικών στην κοινωνία είναι μια επιχείρηση “νομιμοποίησης” και ξεπλύματος εικόνας ενός θεσμού που έχει πληγεί από το σκάνδαλο της διαπλοκής ανάμεσα στην πολιτική εξουσία, την αστυνομία και τους ναρκεμπόρους».
