Ο Θεοδωράκης την έχρισε «παγκόσμιο απόστολο» της μουσικής του. Θυμήθηκε πως όταν την πρωτοάκουσε επί χούντας στο Ελσίνκι να τραγουδά έργα του, εκνευρίστηκε με τον λάθος ρυθμό και όρμησε στο πιάνο να τον διορθώσει. Και πως διοργανωτής των πρώτων κοινών τους συναυλιών ήταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος
Toυ Δημήτρη Κανελλόπουλου
Τη μεγαλύτερη τιμή για την Αρια Σαγιονμάα τής επιφύλαξε για το τέλος της κοινής τους συνέντευξης ο Μίκης Θεοδωράκης. Την έχρισε απόστολο της μουσικής του. Και 100%, μάλιστα, όπως τόνισε χαρακτηριστικά. «Θα το πω κι ας στενοχωρήσω μερικούς με τους οποίους έχουμε συνεργαστεί. Η Αρια είναι o παγκόσμιος απόστολος της μουσικής μου, κανείς άλλος δεν το κατάφερε τόσο καλά όσο αυτή». «Είναι θέμα ιδεολογίας», σημείωσε. «Εχω παλέψει σε όλη μου τη ζωή για ένα ιδανικό», συμπλήρωσε κι αυτή, «να αλλάξω τον κόσμο με τη μουσική και την ποίηση».
Η διάσημη Φινλανδή τραγουδίστρια ήρθε στην Αθήνα με αφορμή την έκδοση του αυτοβιογραφικού βιβλίου της «Μια νέα γυναίκα αποκαλύπτεται. Η συνάντηση με τον Μίκη» (εκδ. Ιανός). Κι έδωσαν μια κοινή συνέντευξη με τον Μίκη στο σπίτι του τελευταίου. Απέναντι από την Ακρόπολη, σε ένα συγκλονιστικό από άποψη θέας σπίτι, πολύ λιτό όμως και απλό. Αειθαλής ο συνθέτης μας, κάπως με δυσκολίες στην κίνησή του (περπατάει αργά και χρησιμοποιεί το μπαστούνι του), αλλά με ένα μυαλό κοφτερό και σε πλήρη λειτουργία. Δίπλα του κάθισε η αγέρωχη Αρια Σαγιονμάα, ψηλή και… ατελείωτη. Σκέφτομαι πόσο ανεπανάληπτα όμορφη θα ήταν στα 20-25 της, όταν τη γνώρισε ο Μίκης. Πώς να μη γοητευτεί από μια γοητευτική και νεαρή επαναστάτρια;
«Στα 1970 η χούντα με απελευθέρωσε και έτσι από τον Ωρωπό βρέθηκα στο Παρίσι», άρχισε την εξιστόρηση ο Μίκης. «Ημουν ήδη πρόεδρος του ΠΑΜ και έπρεπε να συναντήσω όσο το δυνατόν σπουδαιότερους και περισσότερους Ευρωπαίους ηγέτες, για να τους εκθέσω την κατάσταση στη χώρα μας και να ζητήσω τη βοήθειά τους. Αρχίσαμε από τη Φινλανδία». Η Σαγιονμάα εκείνο το διάστημα ήταν επικεφαλής σε μια θεατρική ομάδα στο Πανεπιστήμιο κι έπαιζαν επαναστατικά έργα. «Συγκλονίστηκα με τις συνθέσεις του Μίκη όταν μου τις έβαλαν για πρώτη φορά, ανατρίχιασα από τη συγκίνηση, ήταν τα πιο όμορφα κομμάτια που είχα ακούσει ποτέ στη ζωή μου» μας είπε.
Το πιο γλαφυρό της υπόθεσης ήταν το πώς έγινε η πρώτη τους συνάντηση κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας της στο Ελσίνκι, στην οποία παρευρέθη και ο ίδιος ο Μίκης. Ως θεατής. Στη σκηνή η Αρια Σαγιονμάα να ερμηνεύει, στα φινλανδικά, τραγούδια του Θεοδωράκη. Αλλά κάτι δεν πήγαινε καλά στον ρυθμό. «Οταν ο ρυθμός δεν είναι εντάξει, μπορώ να σκοτώσω και τη μάνα μου ακόμα», σημείωσε χθες χαριτολογώντας ο Μίκης. Και κάνει ξαφνικά μια απρόσμενη κίνηση, εν μέσω του live. Σηκώνεται από τη θέση του και ανεβαίνει στη σκηνή. «Φοβήθηκα λίγο», λέει η Αρια, «ήταν και πανύψηλος, δεν τον κατάλαβα, σκέφτηκα πως μπορεί να ήταν κάποιος που διαφωνούσε με όσα άκουγε και ήθελε και να μας χτυπήσει ακόμα». Ο Μίκης κατευθύνεται προς τον πιανίστα. «Του ζήτησα ευγενικά να σηκωθεί και πήρα εγώ θέση μπροστά στο πιάνο». Μπορείτε να φανταστείτε κι εσείς το άγχος και το τρακ της τραγουδίστριας. Επαιξαν ένα-δυο τραγούδια και αμέσως μετά, έτσι ξαφνικά, συνέβη κάτι ακόμα πιο απρόσμενο. Πήρε ο Μίκης το μικρόφωνο και ανακοίνωσε στον κόσμο, αλλά και στην έκπληκτη Αρια, πως παίρνει την ερμηνεύτρια στην επόμενη παγκόσμια περιοδεία του. «Απόρησα κι εγώ με τον εαυτό μου όταν της είπα μπροστά σε όλο τον κόσμο: “Θα σε πάρω μαζί μου στις συναυλίες που οργανώνω”. Γενικά, είμαι δειλός και σεμνός στις εκδηλώσεις μου, πρώτη φορά έκανα κάτι τέτοιο. Ισως γιατί κατάλαβα αμέσως τη μεγάλη αξία της ως ερμηνεύτριας της μουσικής μου. Δεν έπεσα έξω. Αποδείχτηκε εφάμιλλη των μεγαλύτερων τραγουδιστών του έργου μου, πλάι στη Φαραντούρη, τον Καλογιάννη και τον Πέτρο Πανδή».
«Διοργανωτής» των συναυλιών εκείνων, «μάνατζερ» όπως τον αναφέρει στο βιβλίο της η Αρια, ήταν ο Θεόδωρος Πάγκαλος! «Μην τον αναφέρουμε ως μάνατζερ, γιατί ούτε θέλω να σκεφτώ τι θα ειπωθεί αύριο μόλις ακουστεί αυτό», είπε γελώντας ο Μίκης. «Ηταν υπεύθυνος των διεθνών σχέσεων του ΠΑΜ», συμπλήρωσε και αμέσως σοβάρεψε. «Δεν θέλω όμως να μιλήσω για τον Πάγκαλο τού σήμερα γιατί θα μπω σε άλλα χωράφια. Οπως δεν θέλω να αναφερθώ στην ξεφτιλισμένη κυβέρνησή μας. Τελείως ξεδιάντροπα λένε πως κάνουν κάτι, όταν κάνουν μόνο ό,τι επιτρέψει η τρόικα. Τι ξεφτιλισμός είναι αυτός; Βρισκόμαστε στη μέση του κατήφορου τώρα. Και για να υπογραμμίσω τη διαφορά της ιδεολογίας τού σήμερα με το τότε, σήμερα η Φινλανδία είναι απέναντί μας έχοντας φτιάξει μπλοκ με τους Γερμανούς, τότε ήταν ψυχή τε και σώματι υπέρ της Ελλάδας».
Το «Μια νέα γυναίκα αποκαλύπτεται. Η συνάντηση με τον Μίκη» είναι και χιουμοριστικό και σοβαρό. Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο. Οι ιστορίες περιορίζονται στα χρόνια της δικτατορίας, ο Μίκης όμως επισήμανε χθες πως είχε δίπλα του την Αρια σε μερικές από τις σπουδαιότερες στιγμές της καριέρας του. Μαζί παρουσίασαν το «Canto General» στην Μπογκοτά της Κολομβίας και στο Σαντιάγο της Χιλής αμέσως μετά την πτώση του Πινοσέτ. Η Σαγιονμάα μετέφρασε τα τραγούδια στα φινλανδικά και τα σουηδικά και με δικά της σύνολα έκανε για πολλά χρόνια εκατοντάδες συναυλίες, που την ανέδειξαν ως μία από τις σπουδαιότερες ερμηνεύτριες στις σκανδιναβικές χώρες. Καιρός δεν είναι να την ακούσουμε επιτέλους και στην Ελλάδα;
Info: Η Αρια Σαγιονμάα θα υπογράφει βιβλία της σήμερα 12.00-13.00 στο βιβλιοπωλείο ΙΑNOS, Σταδίου 24.
