ΒΡΕΤΑΝΙΑ – Ο θάνατος της Θάτσερ και η γέννηση του πριγκιπικού βρέφους σημάδεψαν το έτος που η χώρα έχασε το τριπλό Α από τους οίκους αξιολόγησης, ενώ ευρωεκλογές, δημοψήφισμα για τη Σκοτία και σύνοδος ΝΑΤΟ ξέρουμε ότι θα σημαδέψουν το 2014
Λονδίνο
Του Ισαάκ Α. Καριπίδη
Ο ιστορικός που θα μελετήσει τη Βρετανία του 2013 σίγουρα θα σταθεί σε δύο γεγονότα που σημάδεψαν τη χρονιά αυτή: σε μια γέννηση και σ’ έναν θάνατο· στην απαρχή μιας εποχής και στο τέλος μιας άλλης.
Η γέννηση
Στις 22 Ιουλίου, στις 4.24 το απόγευμα, γεννιέται ο τρίτος στη σειρά διάδοχος του βρετανικού θρόνου: ο πρίγκιπας Γεώργιος Αλέξανδρος Λουδοβίκος. Η φρενίτιδα για το πριγκιπικό μωρό δεν έχει προηγούμενο. Ισως γιατί «πολλοί έχουν ανάγκη από ένα καλό παραμύθι στα χρόνια της κρίσης», υποστηρίζουν οι πιο ψύχραιμοι. Ισως γιατί «οι δημόσιες σχέσεις του παλατιού κάνουν πολύ καλή δουλειά και ξέρουν να πουλάνε την “πραμάτεια” τους» λένε οι καχύποπτοι. Ισως πάλι γιατί πραγματικά «σηματοδοτεί την αλλαγή μιας εποχής», όπως τουλάχιστον θέλουν να πιστεύουν οι ρομαντικοί του είδους. Οπως και να έχει, ο μικρός πρίγκιπας από εδώ και πέρα θα απασχολεί την επικαιρότητα όπως άλλωστε ο πατέρας του, ο θείος του και ο παππούς του.
Ο θάνατος
Λίγους μήνες νωρίτερα, στις 8 του Απρίλη, φεύγει από τη ζωή η «σιδηρά κυρία». Ακόμη και ο θάνατος της Μάργκαρετ Θάτσερ προκαλεί ανάμικτα συναισθήματα, όπως και οι πολιτικές που εφάρμοσε όταν ήταν πρωθυπουργός της χώρας. Από τη μια οι υποστηρικτές της έκαναν λόγο για «τη μεγάλη της συνεισφορά στη βρετανική οικονομία», λέγοντας ότι την «έβγαλε από την παρακμή, απελευθερώνοντάς την από τις αγκυλώσεις και τον κρατικισμό των συνδικάτων, κάνοντας έτσι τη Βρετανία πραγματικά “Μεγάλη”». Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Ντέιβιντ Κάμερον: «Τώρα είμαστε όλοι θατσερικοί». Από την άλλη, οι πολέμιοί της την κατηγορούν ότι προκάλεσε «ανεπανόρθωτο διχασμό στην κοινωνία». Υποστηρίζουν, επίσης, ότι στα χρόνια που κυβέρνησε «μεγάλωσε το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων» αλλά και ότι «καταργήθηκαν εργασιακά δικαιώματα που είχαν αποκτηθεί με κόπο και θυσίες». Γι’ αυτό άλλωστε δεν έλειψαν τα «πανηγύρια» και τα ανάλογα συνθήματα για τον θάνατό της. «Ντιν-νταν! η μάγισσα είναι νεκρή», έλεγε ένα από αυτά.
Οπως και να έχει, μόνο η ιστορία μετά από χρόνια, όταν θα δει τα πράγματα ψύχραιμα και ανεπηρέαστα από τις καταστάσεις, θα είναι ικανή να κάνει έναν αξιόλογο απολογισμό για την πολιτική της.
Κατά τα λοιπά, υπήρχαν και άλλα σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν την επικαιρότητα των Βρετανών τη χρονιά που πέρασε. Οπως η δολοφονία του στρατιώτη Λι Ρίγκπι στο νοτιοανατολικό Λονδίνο από δύο εξτρεμιστές ισλαμιστές. Στις θετικές ειδήσεις συγκαταλέγεται η «κατάκτηση» του Γουίμπλεντον από τον Βρετανό Αντι Μάρεϊ. «Είναι η πρώτη φορά, μετά από 77 χρονιά, που το τρόπαιο του κορυφαίου διαγωνισμού στο τένις περνάει στα χέρια ενός κατοίκου του νησιού», θα γράψουν οι βρετανικές εφημερίδες ξεσηκώνοντας τους ουκ ολίγους φανατικούς οπαδούς του αθλήματος.
Οικονομία και κοινωνία
Η βρετανική οικονομία ύστερα από χρόνια χάνει το τριπλό Α από τους οίκους αξιολόγησης. Παράλληλα, η αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση για την ολοένα και μεγαλύτερη αύξηση στο κόστος ζωής των πολιτών. Το περίφημο «βρετανικό κράτος-πρόνοιας» περνάει βαθιά κρίση εξαιτίας των υψηλών περικοπών που έχει επιβάλει η κυβέρνηση των Συντηρητικών. Ετσι και το Εθνικό Σύστημα Υγείας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, ενώ το ποσοστό των φτωχών το 2013 αυξήθηκε δραματικά.
Ολα αυτά πέρσι. Τη χρονιά του Φιδιού, σύμφωνα με το κινεζικό ημερολόγιο. Φέτος, χρονιά του Αλόγου, αν και δίσεκτο το 2014, οι προβλέψεις είναι μάλλον πιο αισιόδοξες, τουλάχιστον για την οικονομία της χώρας. Ετσι, σύμφωνα με το Βρετανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, «το 2014 η οικονομία της Βρετανίας θα σημειώσει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη των τελευταίων εφτά χρόνων. Οι επενδύσεις θα φτάσουν το 5,7% και η ανεργία θα πέσει στο 7%». Ολα αυτά φυσικά αν δεν υπάρξουν «έκτακτα» γεγονότα που μπορεί να ανατρέψουν τα δεδομένα.
Δημοψήφισμα για τη Σκοτία
Μια άλλη μεγάλη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει η χώρα είναι το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκοτίας. Αυτό θα διεξαχθεί στις 18 Σεπτεμβρίου με το ερώτημα της απόσχισης από το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι Σκοτσέζοι εθνικιστές υποστηρίζουν ότι «οι βουλευτές στο βρετανικό Κοινοβούλιο δεν εκπροσωπούν τα συμφέροντα του σκοτσέζικου λάου» και γι’ αυτό επιθυμούν την ανεξαρτητοποίηση της χώρα τους. «Μια θετική ψήφος θα σημαίνει ότι ο λαός της Σκοτίας θα έχει 100% αντιπροσωπευτική κυβέρνηση», υπογράμμισε ο κ. Σάλμοντ, ο πρώτος πρωθυπουργός του σκοτσέζικου Κοινοβουλίου. Παρ’ όλα αυτά, δεν φαίνεται να έχει πείσει τους πολίτες της Σκοτίας. Ολες οι μέχρι στιγμής δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Σκοτσέζων, πάνω από το 50%, είναι υπέρ της παραμονής της χώρας στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ μόλις το 30% τάσσεται υπέρ της ανεξαρτητοποίησης.
Αποχώρηση από το Αφγανιστάν
Λίγο νωρίτερα, στις 4 και 5 Σεπτεμβρίου, θα πραγματοποιηθεί στη Βρετανία η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ. Η σημαντικότητά της είναι διττή. Από τη μια ιστορική, καθώς είναι η πρώτη που πραγματοποιείται στη Βρετανία μετά το 1990, δηλαδή μετά το τέλος του Ψυχρού πολέμου. Από την άλλη, γιατί θα συζητηθεί διεξοδικά η αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν τον Δεκέμβρη του 2014, όπως έχει προαναγγείλει ο Βρετανός πρωθυπουργός. Απόφαση στην οποία εναντιώνονται αξιωματικοί του στρατού, καθώς υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να υπάρξει «ένα είδος βρετανικής παρουσίας στη χώρα μέχρι το 2020, ώστε να μπορέσει πιο ομαλά το Αφγανιστάν να βρει τον δρόμο του».
Τέλος, αναμφίβολα οι ευρωεκλογές του Μαΐου είναι ίσως το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς για όλους τους Ευρωπαίους. Ακόμη και για τους Βρετανούς, που φαινομενικά δείχνουν ότι θέλουν να πάρουν αποστάσεις από το «κράτος των Βρυξελλών», όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν οι ευρωσκεπτικιστές, οι οποίοι βλέπουν τους οπαδούς τους να αυξάνονται.
«Από τη μια η οικονομική κρίση, από την άλλη τα λάθη των αξιωματούχων της Ε.Ε., έχουν κάνει τους Βρετανούς να θέλουν να πάρουν αποστάσεις από την Ενωση», λένε οι αναλυτές. Υπογραμμίζουν πως οι επικείμενες εκλογές είναι οι «πιο σημαντικές που έχουν γίνει στην Ε.Ε. μέχρι σήμερα». Και αυτό για δύο βασικούς λόγους. Γιατί θα φανεί, πρώτον, η πραγματική δύναμη των ευρωσκεπτικιστών και, δεύτερον, το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων πολιτών για το μέλλον της Ευρώπης. Αν οι ευρωσκεπτικιστές καταφέρουν να εκλέξουν μεγάλο αριθμό βουλευτών, «τότε σίγουρα θα εμποδίσουν την οικονομική και πολιτική ολοκλήρωση της Ενωσης», υποστηρίζουν οι αναλυτές.
