Βιβλία αγαπημένα, πολυδιαβασμένα αλλά και λιγότερο γνωστά επέλεξαν 120 σύγχρονοι συγγραφείς. Κορυφαίος στις προτιμήσεις αναδεικνύεται ο Κ. Π. Καβάφης και ακολουθούν Αρης Αλεξάνδρου και Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Με πολλά έργα τους εκπροσωπούνται οι νομπελίστες μας, ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Θανάσης Βαλτινός. Η παρουσία των γυναικών δυστυχώς μικρή

Επιμ.: Παρή Σπίνου

Εδώ και χρόνια το συνηθίζουν οι μεγάλες εφημερίδες της Ευρώπης και της Αμερικής να δημοσιεύουν λίστες με τα καλύτερα βιβλία του 20ού αιώνα ή τα καλύτερα βιβλία όλων των εποχών κ.λπ. Τώρα, για πρώτη φορά, έχουμε κι εμείς τα 100 καλύτερα βιβλία της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Συνολικά 120 σύγχρονοι λογοτέχνες, σημαντικοί και γνωστοί, ανταποκρίθηκαν στη μεγάλη έρευνα που έκαναν ο ιστότοπος bookpress.gr και το βιβλιοπωλείο Πολιτεία, όταν τους ζητήθηκε να δηλώσουν τα 20 βιβλία που αξιολογεί ο καθένας ως τα καλύτερα -πεζογραφήματα, μυθιστορήματα ή διηγήματα, ποιητικές συλλογές, θεατρικά έργα-, σύμφωνα πάντα με τις αναγνωστικές προτιμήσεις τους, την κρίση τους για την επιρροή που άσκησαν και άλλα κριτήρια. «Στόχος δεν ήταν να θέσουμε συγγραφείς και βιβλία σε ανταγωνισμό, αλλά να καταδειχτούν προτιμήσεις, επιρροές, τάσεις, τροφοδοτώντας τη συζήτηση που αφορά το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ελληνικής λογοτεχνίας».

Τα 100 βιβλία που συγκέντρωσαν τις περισσότερες προτιμήσεις δημοσιεύονται στο bookpress.gr κατά αλφαβητική σειρά, σύμφωνα με το επώνυμο των συγγραφέων. Οπως διαπιστώνουμε, μεγάλος «νικητής» αναδεικνύεται ο Κ. Π. Καβάφης, ο οποίος κυρίως με τα «Ποιήματα» (το «σώμα» ποιημάτων που προέκρινε ο ίδιος) και κατά πολύ λιγότερο με τα «Απαντα» έκανε τη διαφορά. Ο μόνος που τον πλησιάζει είναι ο Αρης Αλεξάνδρου με το «Κιβώτιο» και τρίτος ακολουθεί ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης με τη «Φόνισσα».

Δέκα λογοτέχνες αναδεικνύονται ως «διακριτές περιπτώσεις» στην έρευνα. Τέσσερις από αυτούς εκπροσωπούνται με τέσσερα διαφορετικά έργα τους: ο Θανάσης Βαλτινός, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γιώργος Σεφέρης. Αλλοι έξι (Γεώργιος Βιζυηνός, Ανδρέας Εμπειρίκος, Μ. Καραγάτσης, Κώστας Καρυωτάκης, Κοσμάς Πολίτης, Διονύσιος Σολωμός) εκπροσωπούνται με τρία διαφορετικά έργα τους.

Από μια πρώτη επεξεργασία των στοιχείων προκύπτει ότι μόλις 66 λογοτέχνες έχουν βιβλία τους στα πρώτα 100. Από αυτούς, οι 43 είναι κατά μείζονα λόγο πεζογράφοι, οι 21 κυρίως ποιητές, ενώ μόνο δύο (Ιάκωβος Καμπανέλλης, Δημήτρης Δημητριάδης) είναι θεατρικοί συγγραφείς.

Επίσης, στη λίστα συναντάμε μόνον επτά γυναίκες. Τέσσερις από αυτές (Ρέα Γαλανάκη, Κική Δημουλά, Μάρω Δούκα, Ζυράννα Ζατέλη) είναι σύγχρονές μας –κάτι που καταδεικνύει βεβαίως τη σημαντική συμβολή των γυναικών συγγραφέων στην ελληνική λογοτεχνία από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.

Ο αριθμός των εν ζωή λογοτεχνών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο των 100 βιβλίων παρέμεινε μεν χαμηλός, μόλις 12, αλλά όχι ασήμαντος: Θανάσης Βαλτινός, Βασίλης Βασιλικός, Ρέα Γαλανάκη, Μιχάλης Γκανάς, Δημήτρης Δημητριάδης, Σωτήρης Δημητρίου, Κική Δημουλά, Μάρω Δούκα, Ζυράννα Ζατέλη, Μένης Κουμανταρέας, Νίκος Χουλιαράς, Ντίνος Χριστιανόπουλος. Αν βέβαια προστεθούν κι εκείνοι που πέθαναν πολύ πρόσφατα (Παύλος Μάτεσις, Ιάκωβος Καμπανέλλης) ή σχετικά πρόσφατα (Διδώ Σωτηρίου, Αντώνης Σαμαράκης, Γιώργος Χειμωνάς), καθώς κι ο πρόωρα χαμένος Γιάννης Πάνου, τότε η σχετική εντύπωση ενισχύεται σημαντικά.

Οι λογοτέχνες του ελληνικού λογοτεχνικού τοπ 100 είναι καταξιωμένοι και πολυδιαβασμένοι. Ο θαυμασμός για τους δύο νομπελίστες μας, Σεφέρη και Ελύτη, αλλά και για τον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό αντικατοπτρίζεται στη λίστα όπου συναντάμε πολλά βιβλία αγαπημένα. «Αιολική γη» του Ηλία Βενέζη, «Το αμάρτημα της μητρός μου» του Γεώργιου Βιζυηνού, «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Καζαντζάκη, «Η μεγάλη χίμαιρα» του Καραγάτση, «Το μυθιστόρημα της κυρίας Ερσης» του Πεντζίκη, το «Λεμονοδάσος» του Κοσμά Πολίτη, «Η πάπισσα Ιωάννα» του Ροΐδη, «Το Λάθος» του Σαμαράκη, τα «Ματωμένα χώματα» της Διδώς Σωτηρίου, «Το τρίτο στεφάνι» του Ταχτσή, οι «Ακυβέρνητες πολιτείες» του Τσίρκα.

Από την άλλη, βρίσκουμε και βιβλία που έχουν μεν αναγνωριστεί από την κριτική και στην εποχή τους διαβάστηκαν και συζητήθηκαν, δεν διαθέτουν όμως στις μέρες μας ισχυρό αποτύπωμα στη συνείδηση σημαντικής μερίδας του αναγνωστικού κοινού. Τέτοια είναι «Η Κρύπτη» του Ε.Χ. Γονατά, «Ο εξώστης» του Νίκου Καχτίτση, «Από το στόμα της παλιάς Remington» του Γιάννη Πάνου, «Ο μπιντές» του Μάριου Χάκκα κ.ά.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

* Στην έρευνα συμμετείχαν 120 λογοτέχνες

Ανάμεσά τους οι: Τατιάνα Αβέρωφ, Κώστας Ακρίβος, Κώστας Αρκουδέας, Χρήστος Αστερίου, Νάνος Βαλαωρίτης, Θανάσης Βαλτινός, Βασίλης Βασιλικός, Σπύρος Γιανναράς, Ηλίας Γκρης, Παναγιώτης Γούτας, Θεόδωρος Γρηγοριάδης, Νίκος Δαββέτας, Αντζελα Δημητρακάκη, Λένα Διβάνη, Φίλιππος Δρακονταειδής, Λίλυ Εξαρχοπούλου, Μαρία Ευσταθιάδη, Αλέξανδρος Ισσαρης, Αθηνά Κακούρη, Δημήτρης Καλοκύρης, Αγγέλα Καστρινάκη, Κώστας Κατσουλάρης, Γιάννης Κιουρτσάκης, Νένα Κοκκινάκη, Ζέφη Κόλια, Δήμητρα Κολλιάκου, Λίλα Κονομάρα, Μάνος Κοντολέων, Θωμάς Κοροβίνης, Αύγουστος Κορτώ, Πέτρος Κουτσιαμπασάκος, Κώστας Κουτσουρέλης, Αχιλλέας Κυριακίδης, Ηλίας Μαγκλίνης, Αργυρώ Μαντόγλου, Αρης Μαραγκόπουλος, Γιώργος Μητάς, Μάριος Μιχαηλίδης, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Μιχάλης Μοδινός, Γιώργος-Ικαρος Μπαμπασάκης, Γιώργος Μπλάνας, Γιώργος Μπράμος, Σοφία Νικολαΐδου, Δημήτρης Νόλλας, Γιώργος Ξενάριος, Γιάννης Παλαβός, Παυλίνα Παμπούδη, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Μάκης Πανώριος, Κάλλια Παπαδάκη, Χίλντα Παπαδημητρίου, Βασίλης Ρούβαλης, Ντίνος Σιώτης, Θωμάς Σκάσσης, Μαρία Σκιαδαρέση, Δημήτρης Στεφανάκης, Αγγελική Στρατηγοπούλου, Αρης Σφακιανάκης, Δημήτρης Σωτάκης, Κλαίτη Σωτηριάδου, Βάσια Τζανακάρη, Σώτη Τριανταφύλλου, Νίκη Τρουλλινού, Θωμάς Τσαλαπάτης, Φωτεινή Τσαλίκογλου, Βασίλης Τσιαμπούσης, Μιχάλης Φακίνος, Ευγενία Φακίνου, Δημήτρης Φύσσας, Κυριάκος Χαραλαμπίδης, Κοσμάς Χαρμπαντίδης, Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, Θανάσης Χατζόπουλος, Ελενα Χουζούρη, Γιώργος Χουλιάρας, Ελιάνα Χουρμουζιάδου, Χρήστος Χωμενίδης κ.ά.