ΗΠΑ – Ο Μπαράκ Ομπάμα στην ετήσια προεδρική ομιλία για την Κατάσταση του Εθνους κήρυξε την ανεξαρτησία του από το Κογκρέσο, υποσχόμενος να προωθήσει μια σειρά από πρωτοβουλίες χωρίς την έγκριση των νομοθετικών σωμάτων

→Η απειλή του να παρακάμψει το Κογκρέσο είναι ίσως το πιο ασφαλές πολιτικό στοίχημα, αφού συμβαδίζει με την άποψη της κοινής γνώμης

Της Ελλης Πάνου

Μετά από πέντε χρόνια διχαστικών πολιτικών συγκρούσεων, ο Μπαράκ Ομπάμα, με την ετήσια, καθιερωμένη προεδρική ομιλία για την Κατάσταση του Εθνους, την Τρίτη, φαίνεται ότι αποφάσισε να κηρύξει την ανεξαρτησία του από το Κογκρέσο, υποσχόμενος να προωθήσει μια σειρά από πρωτοβουλίες χωρίς την έγκριση των νομοθετικών σωμάτων. Διακηρύσσοντας ότι αυτή θα είναι μια «χρονιά δράσης» προσπάθησε να δώσει νέα πνοή σε μια θητεία σημαδεμένη από χαμηλά ποσοστά δημοτικότητας και τελματωμένη από κομματικά αδιέξοδα, και χρησιμοποίησε την ομιλία για να χαράξει μια νέα πορεία, απειλώντας με την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων να παρακάμψει τις αδιέξοδες κομματικές πολιτικές που παραλύουν το Κογκρέσο.

Για πρώτη φορά από την εκλογή του, ο Ομπάμα απευθύνθηκε στο Κογκρέσο από σαφή θέση αντιπαράθεσης, εκτίμησε η «Washington Post», απειλώντας, για παράδειγμα, να θέσει βέτο σε περαιτέρω κυρώσεις προς το Ιράν, προειδοποιώντας κατά των προσπαθειών ακύρωσης της μεταρρύθμισής του για την περίθαλψη και απαιτώντας ανάληψη δράσης για μια σειρά οικονομικών μέτρων. Τα σημεία πιθανής συνεργασίας με το διχασμένο Κογκρέσο έχουν πλέον συρρικνωθεί, σχολιάζει η εφημερίδα, και η ατζέντα περιλαμβάνει μόνο μια σειρά από «μετριοπαθείς πρωτοβουλίες», όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού για ομοσπονδιακούς εργαζόμενους -που αφορά μερικές εκατοντάδες χιλιάδες Αμερικανούς- ή κίνητρα για εναλλακτικά καύσιμα στα φορτηγά και ομοσπονδιακά προγράμματα μετεκπαίδευσης.

«Χαμένος χρόνος»

Η ομιλία ήταν ενδεικτική της μεγάλης απογοήτευσης του Ομπάμα για την έλλειψη προόδου σε βασικά ζητήματα, μετά από έναν, ως επί το πλείστον, «χαμένο» χρόνο. Ο πρόεδρος επέπληξε το Κογκρέσο για το 16ήμερο λουκέτο στην κυβέρνηση πέρσι και ζήτησε από το Σώμα να ανοίξει πάλι το θέμα του ελέγχου στις πωλήσεις όπλων και να προχωρήσει η μεταρρύθμιση του μεταναστευτικού. Επανέλαβε για πολλοστή φορά ότι πρέπει να γίνουν προσπάθειες να κλείσει η φυλακή του Γκουαντάναμο και έδειξε όχι οργή, αλλά ανυπομονησία με τις τακτικές των Ρεπουμπλικανών αντιπάλων του: τους παρακίνησε, τους κέντρισε, τους περιγέλασε με τακτ επειδή ψήφισαν ανεπιτυχώς 40 φορές για να ανατρέψουν την πολιτική του για την υγεία, έκανε ιδιαίτερα επαινετική μνεία στον πρόεδρό τους στη Βουλή, απέφυγε όμως την «κομματική» γλώσσα.

Απειλώντας να ξεπεράσει τα νομοθετικά εμπόδια που θέτουν οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο και να κυβερνήσει με προεδρικά διατάγματα, γράφουν οι «New York Times», παραδέχτηκε και την αδυναμία του να προωθήσει την ατζέντα του στο Καπιτώλιο και χαμήλωσε τον πήχη των προσδοκιών. Τα προεδρικά διατάγματα, εξάλλου, με λίγες εξαιρέσεις, είναι περιορισμένης αποτελεσματικότητας, εάν δεν γίνουν νόμοι του κράτους, και μπορούν εύκολα -πάλι με μια υπογραφή- να αναιρεθούν από τον επόμενο πρόεδρο.

Για παράδειγμα, ο Ομπάμα δεν μπορεί να αυξήσει τον κατώτατο μισθό για την πλειονότητα των εργαζομένων, δεν μπορεί να αναθεωρήσει το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, δεν μπορεί να χορηγήσει άδειες παραμονής στα εκατομμύρια των μεταναστών, δεν μπορεί να διαμορφώσει τις δαπάνες και τους φόρους, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Κογκρέσου.

Στρατηγική εκλογών

Τα βασικά σημεία της ομιλίας, με λαϊκίστικο κομματικό χρώμα, αφορούσαν συγκεκριμένες πολιτικές ενίσχυσης της αδύναμης μεσαίας τάξης και της ανισότητας, με ανοίγματα και στις γυναίκες -που στην πλειοψηφία τους στηρίζουν Δημοκρατικούς- κι έδωσαν προφανώς τον τόνο της μεγάλης περιοδείας που ξεκίνησε χθες σε κρίσιμες για το κόμμα του πολιτείες.

Η στρατηγική του σε μια χρονιά κρίσιμων εκλογών για το Κογκρέσο, εκτιμούν αναλυτές, ίσως βοηθήσει τους Δημοκρατικούς, που σύμφωνα με το καλύτερο σενάριο έχουν πιθανότητες να κερδίσουν την πλειοψηφία στη Βουλή και σύμφωνα με το χειρότερο, ίσως χάσουν τη δύναμή τους και στη Γερουσία. Αλλά σε κάθε περίπτωση, γράφει η «Washington Post», η απειλή του να παρακάμψει το Κογκρέσο είναι ίσως το πιο ασφαλές πολιτικό στοίχημα, αφού συμβαδίζει με την άποψη της κοινής γνώμης, η οποία δεν εγκρίνει τον τρόπο που κάνει τη δουλειά του το Κογκρέσο σε ποσοστό 86%!