Του Γιάννη Ζαμπετάκη*
Καρτέλ (εξ ορισμού σύμφωνα με το λεξικό των Τεγόπουλου-Φυτράκη): σύμπραξη ανάμεσα σε επαγγελματικές, συνδικαλιστικές ή πολιτικές ομάδες με σκοπό την κοινή δράση // κοινοπραξία επιχειρήσεων για μονοπώληση της αγοράς.
Εχοντας κατά νου αυτόν τον ορισμό, ας σκεφτούμε τα… τρόφιμα όπου σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες παρατηρείται το εξής ελληνικό φαινόμενο: δυο ή τρεις εταιρείες ελέγχουν το 80-90% της αγοράς, συνεπώς εύλογο δεν είναι το ερώτημα αν αυτές οι εταιρείες δεν έχουν δημιουργήσει (σκόπιμα ή μη ηθελημένα) καρτέλ;
Παράδειγμα επίκαιρο: το γάλα. Το γάλα για το οποίο το υπουργείο Ανάπτυξης προσπαθεί να «ανοίξει» την αγορά, αλλάζοντας τη διατηρησιμότητα του παστεριωμένου από τις 5 στις 10 μέρες [η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα σε όλη την Ε.Ε. που το παστεριωμένο γάλα λήγει στις 5 μέρες, ενώ οι «κουτόφραγκοι» της Δύσης, που πίνουν παστεριωμένο με 10 μέρες διατηρησιμότητα από την ημερομηνία παστερίωσης (δεν νομίζω ότι) δηλητηριάζονται μαζικώς]! Απλώς εμείς αγνοούμε τη Χημεία Τροφίμων και δρούμε με τοπικιστική νοοτροπία καρτέλ (και όταν λέω «εμείς» εννοώ τα υπουργεία, τα ΑΕΙ και τις εταιρείες!).
Ναι μεν το υπ. Ανάπτυξης θέλει να «ανοίξει» την αγορά, αλλά το υπ. Αγρ. Ανάπτυξης [ποτέ δεν θα καταλάβω σε τι διαφέρει η Αγροτική Ανάπτυξη από την… Ανάπτυξη! Η Ανάπτυξη (όταν και αν έρθει…) δεν περιλαμβάνει και την Αγρ. Ανάπτυξη;) δεν θέλει. Ο κ. Αθ. Τσαυτάρης διαφωνεί με τον κ. Κ. Χατζηδάκη, αλλά το θέμα δεν είναι θέμα προσώπων, δεν είναι θέμα «Θανάση και Κώστα», αλλά νοοτροπίας και μικροκομματικών συμφερόντων και νοοτροπίας διαχείρισης… μαγαζιού.
Και, για να το πούμε όπως θα το έλεγε η πιάτσα: θέλω να τα «έχω καλά» με τους Ελληνες κτηνοτρόφους; Εεε, τότε είμαι κατά της αύξησης της διατηρησιμότητας του γάλακτος. Θέλω να τα «έχω καλά» με την τρόικα και τον ΟΟΣΑ; Εεε, τότε ας γίνει το 5ήμερο στη συσκευασία του γάλακτος 10ήμερο.
Φευ! Στην Επιστήμη και στο Επιχειρείν στα Τρόφιμα, τα πράγματα είναι πιο απλά αλλά όχι τόσο συντεχνιακά απλοϊκά. Οι σύγχρονες μέθοδοι συντήρησης και διανομής τροφίμων καθώς και οι μοντέρνες συσκευασίες τροφίμων κάλλιστα μας επιτρέπουν να έχουμε ασφαλές και ποιοτικό και με υψηλή διατροφική αξία παστεριωμένο γάλα για 10 ημέρες μετά την παστερίωση εφ’όσον η θερμοκρασία του γάλακτος διατηρείται < 7-8 οC κατά τη διανομή και πώλησή του.
Συνεπώς, γιατί δεν κάνει η κυβέρνηση το αυτονόητο; Γιατί δεν νομοθετεί ώστε το παστεριωμένο γάλα να έχει 10 μέρες διατηρησιμότητα όπως σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη; Είναι απλό! Μόνο έτσι θα σπάσει το καρτέλ στο γάλα που σήμερα υπάρχει και Ζει και Βασιλεύει!
Καρτέλ στο γάλα έγραψα; Φυσικά, όταν με τιμή παραγωγού 40-45 λεπτά/λίτρο και τελική τιμή στο ράφι 0,96 € (ιδιωτική ετικέτα) – 2,00 € (επώνυμο γάλα σε συνοικιακό μίνι μάρκετ), τότε είναι ηλίου φαεινότερο τούτο: ο πιο σκληρά εργαζόμενος στη γαλακτοκομική αλυσίδα (ο κτηνοτρόφος παραγωγός) είναι και ο πιο άθλια αμειβόμενος! Οι γαλακτοβιομηχανίες και οι εταιρείες (λιανικής και χονδρικής) πώλησης απλά παστεριώνουν/συσκευάζουν και διακινούν (αντίστοιχα) ένα προϊόν ευπαθές μεν χρυσοφόρο δε.
Και οι γονείς; Εχουμε το άγχος να μη λήξει το γάλα που αγοράζουμε «χρυσάφι» και δίνουμε στα παιδιά μας κάθε μέρα…
ΥΓ.:
1. Στο Ην. Βασίλειο, το γάλα (όπως και άλλα είδη πρώτης ανάγκης) έχει μηδέν (0!) % ΦΠΑ παρά το γεγονός ότι η Θάτσερ και ο Κάμερον εκεί ήταν και είναι, αντίστοιχα, κυβερνήτες…
2. Το καρτέλ του γάλακτος είχε «συνεδριάσει» (sic) σε ένα ξενοδοχείο σε μεγάλη πόλη της Κεντρικής Ελλάδας πριν από λίγα χρόνια. Η σχετική δικογραφία πού βρίσκεται σήμερα;
………………………………………………………………………………………………………………………………
* Επίκουρος καθηγητής Χημείας Τροφίμων, ΕΚΠΑ
