ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ – Αρνείται βασικά ανθρώπινα δικαιώματα σε όσους αναζητούν άσυλο στα εδάφη της – Σοβαρά επεισόδια με έναν νεκρό στο κέντρο κράτησης μεταναστών στην Παπούα Νέα Γουινέα

Της Ελλης Πάνου

Δύο συνεχόμενα 24ωρα βίας, με έναν νεκρό και 77 τραυματίες εκ των οποίων 13 σε σοβαρή κατάσταση, έφεραν πάλι με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο τη σκληρή μεταναστευτική πολιτική της Αυστραλίας και την αποφασιστικότητα των διαδοχικών κυβερνήσεων με την επίκληση της προστασίας της κυριαρχίας της να αρνείται βασικά ανθρώπινα δικαιώματα σε όσους αναζητούν άσυλο στα εδάφη της.

Το σκηνικό εκτυλίχθηκε στο τροπικό νησί Μανούς, το τρίτο μεγαλύτερο της Παπούα Νέας Γουινέας, που πολλά χρόνια τώρα είναι ο αναγκαστικός προορισμός και η προσωρινή φυλακή χιλιάδων μεταναστών. Με βάση διμερή συμφωνία μεταξύ των δυο χωρών, στο νησί έχει εγκατασταθεί κέντρο κράτησης περίπου 1.400 μεταναστών, για όσο διάστημα περιμένουν να εξεταστούν οι αιτήσεις τους από το αρμόδιο υπουργείο στην πρωτεύουσα της Αυστραλίας, Καμπέρα.

Τις τελευταίες ημέρες φαίνεται ότι άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες ότι όλοι οι εν αναμονή μετανάστες θα απελαθούν και, την Κυριακή, 35 εξ αυτών δραπέτευσαν, όλοι εντοπίστηκαν, 17 τραυματίστηκαν και σε οκτώ απαγγέλθηκαν κατηγορίες. Μια μέρα μετά ακολούθησαν οι αιματηρές ταραχές, με άγνωστους ακόμη δράστες. Εκπρόσωποι των μεταναστών και άνθρωποι που εργάζονται στις εγκαταστάσεις υποστήριξαν ότι οι έγκλειστοι δεν ήταν εκείνοι που ξεκίνησαν τα επεισόδια, αλλά ήταν τα θύματα που δέχθηκαν επίθεση από την αστυνομία της Παπούα Νέας Γουινέας και ντόπιους, που εισέβαλαν στις εγκαταστάσεις με ματσέτες, πέτρες, σιδερόβεργες και ρόπαλα και τους ξυλοκόπησαν με «συστηματικό, άγριο τρόπο… πέταξαν έναν άνδρα από τον δεύτερο όροφο κτιρίου, άλλους τους μαχαίρωσαν, ένας φέρει τραύματα από σφαίρα».

Ο νεκρός, είπαν, είναι Ιρανός μετανάστης με τραύματα στο κεφάλι. Σύμφωνα με μαρτυρίες που παραθέτει και ο «Guardian», οι ντόπιοι και αστυνομικοί της Παπούα Νέα Γουινέα περιτριγύριζαν το στρατόπεδο μέρες τώρα, εξαπέλυαν συστηματικές επιθέσεις, κι όποτε μπορούσαν παραβίαζαν την περιφραγμένη περίμετρο και εισέβαλλαν στους κοιτώνες, πράγμα που απαγορεύεται σύμφωνα με την διμερή διακρατική συμφωνία.

Ταραχές

Ο υπουργός Μετανάστευσης, Σκοτ Μόρισον, παρουσίασε μια εντελώς διαφορετική εκδοχή. Εκανε λόγο για ένα «τραγικό περιστατικό», έστειλε τα συλλυπητήριά του για τον νεκρό, αλλά υποστήριξε ότι οι μετανάστες ήταν αυτοί που αποφάσισαν να διαμαρτυρηθούν με «πολύ βίαιο τρόπο…να βγουν από το στρατόπεδο και να θέσουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο». Σύμφωνα με αυτό το επίσημο σενάριο, κανένας δεν μπήκε στο στρατόπεδο, αλλά οι μετανάστες παραβίασαν τους φράκτες το βράδυ της Δευτέρας, η ιδιωτική εταιρεία ασφάλειας και φύλαξης του χώρου δεν μπόρεσε να τους σταματήσει κι έξω από το στρατόπεδο συγκρούστηκαν με τους αστυνομικούς. Κατ΄ ιδίαν ωστόσο, αναφέρει η εφημερίδα «The Australian», κυβερνητικές πηγές παραδέχονται ότι δεν υπάρχουν αμφιβολίες πως η αστυνομία ευθύνεται για τον θάνατο του μετανάστη.

Οι ταραχές, εκτός από έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης στην Αυστραλία, έχουν προκαλέσει και την διεθνή καταδίκη, με τη Διεθνή Αμνηστία να ζητά τη διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας, κατηγορώντας την κυβέρνηση του Τόνι Αμποτ για την πολιτική που ακολουθεί της οffshore λειτουργίας στρατοπέδων μεταναστών. Σε κάθε περίπτωση το αιματηρό σκηνικό έφερε στο προσκήνιο τα σοβαρά προβλήματα που παρατηρούνται σχεδόν επί μια δεκαετία, με τον τρόπο διαχείρισης των στρατοπέδων από ιδιώτες.

Το συμβόλαιο των Αυστραλών είχε αναλάβει η Global Solution, που σήμερα ανήκει στον βρετανικό κολοσσό G4S, τη μεγαλύτερη εταιρεία παροχής υπηρεσιών ασφαλείας στον κόσμο. Πολλές έρευνες έχουν διεξαχθεί κατά της επιχείρησης με τις κατηγορίες της κακομεταχείρισης, αλλά σε αυτή τη χώρα που το σύστημα κράτησης των μεταναστών έχει ιδιωτικοποιηθεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, είναι πλέον πολύ συχνά τα περιστατικά κακοποίησης, έλλειψης παροχών υγείας και πρόσληψης φθηνού ανεκπαίδευτου προσωπικού, που οδηγούν στις αυτοκτονίες, τις δραπετεύσεις και τις ταραχές.

Προβληματικές πρακτικές

Η Αυστραλία έχει ένα ιδιαίτερα προβληματικό παρελθόν στο θέμα των «παράνομων μεταναστών» όπως τους αποκαλεί, και έχει δεχτεί έντονη κριτική και από τα Ηνωμένα Εθνη και από τον επίτροπο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρότι ο αριθμός των μεταναστών που φτάνει στην Αυστραλία είναι πολύ μικρός σε σχέση με τον αντίστοιχο αριθμό που υποδέχεται η Ευρώπη ή οι ΗΠΑ, το ζήτημα των ταλαιπωρημένων ανθρώπων που φθάνουν με βάρκες στις ακτές της είναι πολιτικά ευαίσθητο και έχει αντιμετωπιστεί με τον ίδιο τρόπο και από τους Εργατικούς και από τους Συντηρητικούς.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι αρχές σταματούν τις βάρκες στα ανοιχτά και στέλνουν τους μετανάστες σε απομονωμένα νησιά άλλων γειτονικών χωρών. Για παράδειγμα η Αυστραλία πληρώνει τη μικρή νησιώτικη Δημοκρατία του Ναούρου και την Παπούα Νέα Γουινέα για να τους φιλοξενεί, όσο οι υπηρεσίες της επεξεργάζονται τα αιτήματα ασύλου, τα περισσότερα από τα οποία έτσι κι αλλιώς απορρίπτονται. Από το 2012 η Καμπέρα έχει συνάψει συμβόλαιο με τη βρετανική G4S για τη διαχείριση του στρατοπέδου στο νησί Μανούς, μια πολυεθνική με 620.000 υπαλλήλους σε 125 χώρες, που έχει βρεθεί στο επίκεντρο πολλών σκανδάλων και κριτικής.