Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ Με μεγάλη αγωνία αναμένεται η ομιλία του Ντέιβιντ Κάμερον για την Ευρώπη, αφού μπορεί να κρύβει εκπλήξεις για το μέλλον των σχέσεων της χώρας του με την Ε.Ε.
Της Ελλης Πάνου
Σε κατάσταση πολιορκίας από εχθρούς και φίλους ο Ντέιβιντ Κάμερον πρόκειται σήμερα να οδηγήσει την μεν Βρετανία μέσα σε ένα πολιτικό ναρκοπέδιο, την δε πολιτική του καριέρα σε επικίνδυνα νερά.
Οπως έχει διαρρεύσει πλέον αρμοδίως, μετά από εβδομάδες έντονου παρασκηνίου ο Βρετανός πρωθυπουργός, στην περίφημη ομιλία του για την Ευρώπη, θα αποσαφηνίσει ποιο είναι το όραμά του για το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας του, θα δεσμευτεί για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος και θα αναφέρει ποιες εξουσίες θα επιδιώξει να επαναπατρίσει από τις Βρυξέλλες.
«Η ιστορία της πολυδιαφημισμένης αυτής ομιλίας του Κάμερον εξελίχθηκε σε κάτι μεταξύ φάρσας και τραγωδίας» -σχολιάζουν οι Financial Times- «σε τέτοιο σημείο που και ο ίδιος θα πρέπει να αναρωτιέται εάν το όλο σχέδιο είναι καταραμένο».
Αρχικά επρόκειτο να την εκφωνήσει πριν από τα Χριστούγεννα. Αναβλήθηκε όμως μετά από φημολογίες για βαθιές εσωκομματικές διαφωνίες. Μετά αποφασίστηκε ότι πρέπει να δοθεί τον Ιανουάριο, αλλά επικράτησε σύγχυση για την ακριβή ημερομηνία και την τοποθεσία. Αναφέρθηκε πρώτα η 21η, αλλά κάποιος επισήμανε ότι εκείνη την ημέρα ήταν η ορκωμοσία του Μπαράκ Ομπάμα. Μετά επιλέγει η 22α Ιανουαρίου. Πάλι λάθος, επισήμανε με οργή το Βερολίνο, που είχε κλείσει την ημερομηνία για να γιορτάσει, μαζί με το Παρίσι, τη γαλλογερμανική φιλία.
Η Ντάουνινγκ Στριτ «οπισθοχώρησε» και μετέθεσε την ομιλία για τις 18/1 στην Ολλανδία, είχε ήδη όμως ξεσπάσει η κρίση με τους ομήρους στην Αλγερία και ο πρωθυπουργός δήλωσε υποχρεωμένος να επιληφθεί της κατάστασης αλλάζοντας πάλι σχέδια. «Τώρα ο Κάμερον μπορεί να εύχεται η όλη ιστορία της ομιλίας του «να ξεχαστεί» ήσυχα» σχολιάζουν οι FT, όντας παγιδευμένος σε μια ρητορεία από την οποία δύσκολα θα βγει κερδισμένος.
Ο φόβος του πρωθυπουργού είναι ότι -μετά από τέτοιο δράμα και την κορύφωση των προσδοκιών- οι ευρωσκεπτικιστές του κόμματός του θα θεωρήσουν την ομιλία του σχεδόν προδοσία. Εχουν ακούσει και στο παρελθόν πολλές φορές για διεξαγωγή ευρω-δημοψηφίσματος και αμφιβάλλουν εάν κι αυτή την φορά το όνειρο γίνει πραγματικότητα, δεδομένου ότι προϋπόθεση για να υλοποιηθεί κι αυτή η υπόσχεση είναι ο Κάμερον και οι Τόρις να αποσπάσουν αυτοδυναμία στις εκλογές του 2015.
Ορισμένοι συντηρητικοί βουλευτές του χαρακτήρισαν την ομιλία Κάμερον ως το γεγονός που είτε θα ενισχύσει είτε θα καταστρέψει την πρωθυπουργία του, αφήνοντας να εννοηθεί ότι είναι έτοιμοι για καβγά εάν αποτύχει να τους αποδείξει ότι θα διασφαλίσει την «αυτονομία» της Βρετανίας από την Ε.Ε. Οι υπόλοιποι 26 εταίροι ωστόσο έχουν ήδη κάνει σαφές ότι αντιτίθενται στην ιδέα μιας χώρας-μέλους «α λα καρτ», ενώ οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει το Λονδίνο να μη μεθοδεύει την έξοδό του από την Ενωση.
«Θέλουμε να παραμείνουμε μέλος» θα υποστηρίξει σήμερα ο Κάμερον, αλλά όχι με κάθε τίμημα. Σύμφωνα με την επίσημη διαρροή, θα πει ότι η χώρα του θα αναζητήσει την έξοδο και ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα καταρρεύσει εάν η Ε.Ε. δεν αντιμετωπίσει τρία σοβαρά προβλήματα: την κρίση χρέους, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας και τη φθίνουσα υποστήριξη της κοινής γνώμης, ειδικά βεβαίως στη Βρετανία.
Η «ηπειρωτική» Ευρώπη περιμένει την ομιλία, εμφανώς ενοχλημένη. «Είναι τουλάχιστον άκαιρο να αναμειγνύει κανείς την ευρεία και απαραίτητη κριτική σχετικά με την πολιτική λιτότητας, την έλλειψη δημοκρατικής νομιμότητας κ.λπ. με τις σκέψεις της Βρετανίας για επαναδιαπραγμάτευση του καθεστώτος της μέσα στην Ε.Ε.» είπε η Κάτια Ντέρνερ, βουλευτής των Γερμανών Πράσινων. «Τουλάχιστον στη Γερμανία τέτοιου είδους κριτική σημαίνει περισσότερη και βαθύτερη ενσωμάτωση, την ώρα που ο Κάμερον ζητάει λιγότερη».
Η στρατηγική του Βρετανού πρωθυπουργού στην καλύτερη περίπτωση θα εγκαινιάσει μια παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας, με μεγάλες πιθανότητες αφενός εκτροχιασμού των σχεδίων του για μια «χαλαρή», πιο ελεύθερη σχέση με την Ε.Ε. και αφετέρου «εξέγερσης» της κοινής γνώμης.
Παρότι δύο φορές στο παρελθόν το Λονδίνο πέτυχε επαναδιαπραγμάτευση των όρων συμμετοχής της στην Ενωση -το 1975 επί πρωθυπουργίας Χάρολντ Γουίλσον και το 1984, επί Μάργκαρετ Θάτσερ- οι σχέσεις με την ηπειρωτική Ευρώπη δεν έχουν βελτιωθεί: τόσο η κοινή γνώμη όσο και οι πολιτικοί, από δεξιά και αριστερά, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με εχθρότητα την Ε.Ε., με ικανή μερίδα των βρετανικών ΜΜΕ να περιγράφουν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ως μια «κακόβουλη, παρεμβατική ξένη γραφειοκρατία».
