ΗΠΑ και Ε.Ε. ενδιαφέρονται για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην ανατολική λεκάνη, εμπλέκοντας το Κυπριακό αλλά και τις τουρκοϊσραηλινές και ελληνοτουρκικές σχέσεις

Του Τάσου Τσακίρογλου

Με τον όρο «το μεγάλο παζάρι» αναφέρονται διπλωμάτες στο παιχνίδι που εξελίσσεται στην Ανατολική Μεσόγειο με επίκεντρο τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων και παραμέτρους το Κυπριακό, τις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις και την ασφάλεια στην περιοχή. Η σπουδή που επιδεικνύουν το τελευταίο διάστημα πρωτίστως οι Ηνωμένες Πολιτείες και δευτερευόντως η Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν στόχο μια, ει δυνατόν, συνολική διευθέτηση των προβλημάτων στην περιοχή, με αφετηρία την έναρξη των συνομιλιών στην Κύπρο.

Ηδη, όπως δήλωσε ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης στο «Ασοσιέιτεντ Πρες», εάν επιλυθεί το πρόβλημα των σαράντα ετών, η Τουρκία θα καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες από τα ισραηλινά και κυπριακά κοιτάσματα φυσικού αερίου, κάτι που θα βελτίωνε και τη σχέση της με το Τελ Αβίβ.

Αμερικανοί και Ισραηλινοί στην Τουρκία

Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, εκπρόσωποι της αμερικανικής Noble Energy και της ισραηλινής Delek, οι οποίες συμμετέχουν στην εκμετάλλευση αυτών των κοιτασμάτων, βρίσκονται στην Τουρκία για να διερευνήσουν την πιθανότητα κατασκευής ενός αγωγού για τη μεταφορά ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Κύπρου και Τουρκίας.

Η διαπραγμάτευση γίνεται με τις τουρκικές εταιρείες Zorlu, Enka, Turcas και Calik. Οπως έγραψε η «Ζαμάν», επικαλούμενη ειδικούς, ένας αγωγός από την Κύπρο στην Τουρκία θα είχε ένα ικανοποιητικό κόστος μεταξύ δύο και τριών δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ η εναλλακτική κατασκευή εργοστασίου υγροποίησης του αερίου στην Κύπρο θα κόστιζε μεταξύ δέκα και δεκαπέντε δισεκατομμυρίων.

Ωστόσο, το παζάρι από την πλευρά της Αγκυρας είναι σκληρό, με τον υπουργό Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ να τονίζει ότι υπάρχουν προϋποθέσεις που πρέπει να εκπληρώσει το Τελ Αβίβ προτού υπάρξει μια συμφωνία, καθώς, όπως είπε, «μπορεί το πρότζεκτ να είναι υλοποιήσιμο οικονομικά, αλλά όχι ακόμα πολιτικά». Ωστόσο, η Τουρκία χρειάζεται απεγνωσμένα το ισραηλινό αέριο, προκειμένου να ξεφύγει από τη μονομερή εξάρτηση από τη Μόσχα.

Η εφημερίδα «Βατάν», πάντως, βγήκε με τίτλο «Το φυσικό αέριο του Ισραήλ έρχεται το 2015 στην Τουρκία», υπολογίζοντας την ποσότητα σε οκτώ δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τον χρόνο. Ο σχεδιασμός αυτός σε κάθε περίπτωση προϋποθέτει μια διευθέτηση στο Κυπριακό, καθώς η Αγκυρα θα πρέπει να αναγνωρίσει την Κύπρο και στη συνέχεια να υπάρξει συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ τους.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Τούρκος πρεσβευτής στην Αθήνα, Κερίμ Ουράς, σε συνέντευξή του στο πρακτορείο «Anadolu», χαρακτηρίζει κλειδί για την επίλυση του Κυπριακού και την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. τους φυσικούς πόρους. Μάλιστα, αναφερόμενος σε ένα από τα σοβαρότερα αγκάθια, στο περιουσιακό, είπε ότι οι Ελληνοκύπριοι που έχασαν τις περιουσίες τους στη βόρεια Κύπρο (δηλαδή στα κατεχόμενα), θα αποζημιωθούν από τα κέρδη που θα προέλθουν την εξόρυξη του φυσικού αερίου και τη δημιουργία ενός ταμείου αποζημιώσεων. Η Λευκωσία, από την πλευρά της, συνεχίζει κανονικά τις διαδικασίες για την άντληση των υδρογονανθράκων, με τον ΥΠΕΞ Ιωάννη Κασουλίδη να διαμηνύει ότι η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, αναγνωρίζει το δικαίωμα της Κύπρου στην εκμετάλλευση των οικονομικών της πόρων. «Εταιρείες όπως η αμερικανική Noble Energy, η ιταλική ENI και η γαλλική Total δεν θα επένδυαν δισεκατομμύρια στην εξερεύνηση στην περιοχή μας, εάν πίστευαν πραγματικά ότι η Τουρκία πρόκειται να τους εμποδίσει», τόνισε.

Στο παζάρι αυτό χαμένη δείχνει να είναι η Αθήνα, καθώς μάλλον ναυαγεί η ιδέα για την κατασκευή αγωγού που θα μεταφέρει ισραηλινό αέριο στην Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας. Πάντως την ερχόμενη Πέμπτη ξεκινούν οι «χιαστί» συνομιλίες για τις εγγυήσεις στο πλαίσιο του Κυπριακού. Συγκεκριμένα ο διαπραγματευτής της τουρκοκυπριακής κοινότητας, Κουντρέτ Οζερσάι, θα γίνει δεκτός στην Αθήνα από τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβη Αναστάσιο Μητσιάλη, ενώ ο διαπραγματευτής της Κυπριακής Δημοκρατίας, πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης, θα συναντηθεί στην Αγκυρα με τον υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Φεριντούν Σινιρλίογλου.