Η Επιτροπή Αναφορών, μετά την επιθεώρηση που πραγματοποίησε, προβαίνει σε αυστηρές συστάσεις προς τις ελληνικές Αρχές και ζητά την άμεση λήψη μέτρων για την προστασία ανθρώπων και περιβάλλοντος
Του Τάσου Σαραντή
Αυστηρές συστάσεις προς την ελληνική κυβέρνηση απευθύνει η έκθεση-κόλαφος της Επιτροπής Αναφορών για τους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) στην Ελλάδα, μετά και από παρεμβάσεις-τροπολογίες του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκου Χουντή.
Η έκθεση της Επιτροπής είναι το αποτέλεσμα της επιθεώρησης που είχε πραγματοποιηθεί από Διερευνητική Αποστολή Επιθεωρητών Περιβάλλοντος στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2013, μετά από αίτημα-καταγγελία 2.250 πολιτών του Δήμου Μαραθώνα. Στην οριστική έκθεση-πόρισμα που δημοσιεύτηκε χθες, περιλαμβάνονται συστάσεις προς τις ελληνικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την προστασία του περιβάλλοντος στις συγκεκριμένες περιοχές που διερευνήθηκαν.
Σύμφωνα με την έκθεση, για τον ΧΥΤΑ Γραμματικού η χωροθέτηση δεν έγινε με επιστημονικά κριτήρια και ζητείται επανέλεγχος από μηδενική βάση τού υπό κατασκευή ΧΥΤΑ. Ο ΧΥΤΑ Φυλής χαρακτηρίζεται μνημείο περιβαλλοντικού χάους, αρρώστιας και ανθρώπινου πόνου και ζητείται να γίνουν άμεσα τοξικολογικές και επιδημιολογικές μελέτες. Σε ό,τι αφορά τον ΧΥΤΑ Λευκίμμης Κέρκυρας, προτείνεται η εφαρμογή της πρόληψης και η μη λειτουργία του έργου, ενώ για τον ΧΥΤΑ Καρβουναρίου Θεσπρωτίας αναφέρεται ότι αν υπάρχουν διαρροές στα υπόγεια ύδατα, το έργο θα πρέπει να κλείσει αμέσως.
Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι «η χωροθέτηση των ΧΥΤΑ στις περιπτώσεις που εξετάστηκαν είναι το λιγότερο προβληματική, καθώς συνεπάγεται κινδύνους ρύπανσης των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων σε κοιλάδες, ποτάμια και θάλασσα. Τα γεωλογικά χαρακτηριστικά κάποιων έργων δεν φαίνεται να είναι κατάλληλα, λόγω αστάθειας ή και υδατοπερατότητας του εδάφους, όπως στο Γραμματικό, όπου η δύσκολη πρόσβαση σε κάποια σημεία αυξάνει επιπλέον το κόστος της διαχείρισης και τη ρύπανση. Η επιλογή δεν έγινε με αντικειμενικά, επιστημονικά, επαληθεύσιμα κριτήρια, αλλά ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις μια πολιτική απόφαση σε συνδυασμό με έλλειψη διορατικότητας ή και άγνοιας. Στην πραγματικότητα η καταλληλότητα του χώρου έγινε προσπάθεια να αιτιολογηθεί εκ των υστέρων, μετά τη χωροθέτηση, χρησιμοποιώντας ως μέσο τεχνικές μελέτες», αναφέρεται.
Διακοπή χρηματοδότησης
Προτείνεται δε η διακοπή της χρηματοδότησης του ΧΥΤΑ και των συνοδευτικών του έργων, αν δεν πραγματοποιηθεί αναθεώρηση της άδειας κατασκευής του, γεγονός που απαιτεί τον επανέλεγχο του έργου από μηδενική βάση. Για τον ΧΥΤΑ Φυλής, η έκθεση της Επιτροπής Αναφορών σημειώνει ότι «έχουν κατατεθεί αναφορές πολιτών για την απολύτως απαράδεκτη κατάσταση στη Φυλή, τις οποίες θα εξετάσουμε το συντομότερο δυνατό» και ότι «η κατάσταση του περιβάλλοντος στη Φυλή είναι ένα μνημείο περιβαλλοντικού χάους, αρρώστιας και ανθρώπινου πόνου, τουλάχιστον για τις επόμενες 3 γενιές». Επιπλέον, ζητείται από τις ελληνικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσουν άμεσα την πραγματοποίηση τοξικολογικής, επιδημιολογικής μελέτης, από ανεξάρτητους διεθνείς φορείς, στον πληθυσμό του Δήμου Φυλής.
Σε ό,τι αφορά τον ΧΥΤΑ Λευκίμμης Κέρκυρας, αναφέρεται: «Λαμβάνοντας υπόψη τις σοβαρές ανησυχίες που εκφράστηκαν από ειδικευμένα γεωλογικά ινστιτούτα για τον κίνδυνο ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα από τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Λευκίμμης και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα στο πεδίο, επικαλούμαστε την αρχή της πρόληψης και ζητάμε να διεξαχθεί κατάλληλη τεχνική μελέτη στο πεδίο, από ανεξάρτητους ειδικευμένους επιστήμονες, πριν γίνει οποιαδήποτε άλλη ενέργεια». Επιπλέον, ζητείται η μη λειτουργία του έργου.
Για τον ΧΥΤΑ Καρβουναρίου Θεσπρωτίας επισημαίνεται ότι, όπως και στο Γραμματικό, πρέπει να διανοιχτούν γεωτρήσεις για τη συλλογή δειγμάτων υδάτων, για να προσδιοριστεί αν υπάρχουν διαρροές στα υπόγεια ύδατα και, άρα, κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Τα αποτελέσματα των δειγμάτων πρέπει να γίνουν διαθέσιμα στο κοινό, ενώ σε περίπτωση που ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία γίνει φανερός, τα έργα θα πρέπει να κλείσουν αμέσως».
Σε ό,τι αφορά τη χωροθέτηση ΧΥΤΑ στη Μεγαλόπολη, σημειώνεται ότι «το έργο είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της κριτικής στάσης των πολιτών, καθώς η δημόσια διαβούλευση και οι μη αξιόπιστες εξηγήσεις δεν ήταν αρκετές για να πείσουν τους πολίτες να εγκαταλείψουν τις αμφιβολίες τους. Αυτό φυσικά μπορεί να αποδοθεί και στην αδιαφανή προσέγγιση των προηγούμενων δεκαετιών από τις κρατικές αρχές και τις πρακτικές που λήφθηκαν κλεισμένων των θυρών με Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων copy-paste, αφήνοντας το κοινό απληροφόρητο».
Ταυτόχρονα, η Επιτροπή Αναφορών, παρεμβαίνοντας στο θέμα που είχε δημιουργηθεί με τις πολιτικές παρεμβάσεις που καταγγέλθηκε ότι έγιναν εις βάρος των επιθεωρητών περιβάλλοντος, τονίζει ότι «είναι κρίσιμο να επιτραπεί στους επιθεωρητές περιβάλλοντος να ολοκληρώσουν τις εργασίες και το πόρισμά τους ανεξάρτητα και έγκαιρα, έτσι ώστε αποτελεσματικές αποφάσεις να ληφθούν χωρίς αδικαιολόγητες καθυστερήσεις». Σημειώνεται ότι πολλές από τις διατυπώσεις της έκθεσης οφείλονται σε παρεμβάσεις-τροπολογίες του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Χουντή, σε συνεργασία με τις κινήσεις πολιτών, που με τις καταγγελίες και τους πολύχρονους αγώνες τους ανέδειξαν τους τεράστιους περιβαλλοντικούς κινδύνους που εγκυμονούν οι «fast track» και «copy-paste» μελέτες για τη χωροθέτηση και κατασκευή ΧΥΤΑ στις περιοχές τους.
