ΟΥΚΡΑΝΙΑ – Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης αποδέχτηκαν την πρόταση Γιανουκόβιτς για πρόωρες εκλογές τον Δεκέμβριο για το αξίωμα του προέδρου και συγκρότηση μεταβατικής κυβέρνησης εθνικής ενότητας μέσα σε 10 ημέρες. Ο ακροδεξιός «Δεξιός Τομέας» λέγεται ότι απέρριψε τη συμφωνία
Της Ελλης Πάνου
Μια «παρτίδα σκάκι», με σοβαρές γεωπολιτικές επιπτώσεις σε Δύση και Ανατολή, βρίσκεται από την Πέμπτη το βράδυ σε εξέλιξη στο Κίεβο κι ενώ η χώρα θρηνεί δεκάδες νεκρούς και προσπαθεί να ισορροπήσει ένα βήμα πριν από το χάος.
Το συνεχές, επί ώρες, πήγαιν’-έλα των τριών Ευρωπαίων μεσολαβητών -υπουργών Εξωτερικών Γαλλίας, Γερμανίας, Πολωνίας- μεταξύ των ηγετών της αντιπολίτευσης και του προέδρου της χώρας Βίκτορ Γιανουκόβιτς ανάγκασε μεν τους κυβερνώντες να κάνουν βήματα προς τα πίσω, χωρίς όμως μέχρι στιγμής να αποσαφηνίσουν την κατάσταση, αφού οι επίσημες δηλώσεις προκάλεσαν κι άλλη σύγχυση στον κόσμο που περιμένει ακόμα μπαρουτοκαπνισμένος, στους δρόμους και στις πλατείες.
Συμφωνία για εκλογές
Την αρχή έκανε ο Γιανουκόβιτς, ο οποίος χωρίς να περιμένει υπογραφή συμφωνίας, σαν να ήθελε να προλάβει τις εξελίξεις, εξέδωσε ανακοίνωση, μέσα από την ιστοσελίδα της προεδρίας, δηλώνοντας ότι «αναλαμβάνει την πρωτοβουλία» να προκηρύξει πρόωρες εκλογές τον Δεκέμβριο -δηλαδή δύο μήνες μόλις νωρίτερα από την προγραμματισμένη εκλογική αναμέτρηση για το αξίωμα του προέδρου- και να συγκροτήσει μεταβατική κυβέρνηση εθνικής ενότητας μέσα σε 10 ημέρες. «Ξεκινάω επίσης τη διαδικασία επιστροφής στο Σύνταγμα του 2004 με την εξισορρόπηση των εξουσιών προς μια κοινοβουλευτική δημοκρατία», αναφέρει στην ανακοίνωσή του, την οποία προφανώς εξέδωσε και υπό την πίεση των συνεχών παραιτήσεων στελεχών του κόμματός του και βουλευτών του κυβερνητικού συνασπισμού.
Παρότι ο Γιανουκόβιτς δεν δεσμεύτηκε με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα το σχέδιο των μεσολαβητών, αναφέρεται σε συγκεκριμένες προθεσμίες. Για παράδειγμα, οι μεταρρυθμίσεις στο Σύνταγμα θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον Σεπτέμβριο και μέχρι τότε θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ, μέσα σε 48 ώρες, το Σύνταγμα του 2004, ενώ οι προεδρικές εκλογές πρέπει να γίνουν μέχρι τον Δεκέμβριο του 2014, δηλαδή δύο μήνες πριν από την προγραμματισμένη λήξη της θητείας του Γιανουκόβιτς.
Οι πρώτες διαρροές εκ μέρους Ευρωπαίων ήταν… αισιόδοξα προσεκτικές. Τίποτε δεν έχει ακόμα τελειώσει, είπε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, προειδοποίησε ότι «υπάρχει ακόμα κίνδυνος να υλοποιηθεί το χειρότερο σενάριο» κι έσπευσε να απονείμει τα εύσημα της επικείμενης επιτυχίας στην Ε.Ε.: Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν είχαν αποτέλεσμα, ισχυρίστηκε, χαρακτηρίζοντας τους νεκρούς των ταραχών «τα πρώτα θύματα για την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση».
Υστερα από διαβουλεύσεις που κράτησαν όλο το πρωί χθες και απειλές του τύπου «εάν δεν στηρίξετε τη συμφωνία θα επιβληθεί στρατιωτικός νόμος και θα πεθάνετε», όπως ακούστηκε να λέει στην αντιπολίτευση ο Πολωνός υπ. Εξωτερικών Σικόρσκι, οι ηγέτες των άλλων κομμάτων αποδέχθηκαν την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι εκφράζουν και τον κόσμο στην πλατεία και τα χαρτιά τελικά υπεγράφησαν το μεσημέρι στο προεδρικό μέγαρο. Οι τρεις που υπέγραψαν για λογαριασμό της αντιπολίτευσης είναι το αγαπημένο παιδί της Ευρώπης, ο Βιτάλι Κλιτσκό, ο Αρσένι Γιάτσενιουκ του κόμματος «Πατρίδα» και ο Ολεχ Τιάχνιμποκ του ακροδεξιού κόμματος «Ελευθερία».
Λίγη ώρα αργότερα η Βουλή, ομόφωνα, έσπευσε να αποκαταστήσει το Σύνταγμα του 2004, που περιορίζει τις εξουσίες του προέδρου, και να περάσει νόμο που χορηγεί, χωρίς όρους, αμνηστία σε όλους τους συλληφθέντες και σε όσους μπορεί να αντιμετωπίζουν κατηγορίες λόγω των πρόσφατων ταραχών.
Μία από τις δυνάμεις πίσω από τις διαδηλώσεις, ο ακόμα πιο ακροδεξιός «Δεξιός Τομέας», ωστόσο, λέγεται ότι απέρριψε τη συμφωνία, επειδή η διακήρυξη του Γιανουκόβιτς «δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις» για την παραίτησή του ή τη διάλυση της Βουλής. Κι όπως έγραψε ο ηγέτης του Ντμίτρο Γιαρός στο facebook, γι’ αυτούς «η επανάσταση συνεχίζεται».
Για τον Πολωνό μεσολαβητή Σικόρσκι, ωστόσο, πρόκειται για «μια καλή συμφωνία, που δίνει μια ευκαιρία στην ειρήνη και ανοίγει τον δρόμο για μεταρρυθμίσεις» και την προσέγγιση με την Ευρώπη. Οι Ρώσοι, από την άλλη, εκδήλωσαν από νωρίς τη δυσφορία τους, με την αποχώρηση του Ρώσου μεσολαβητή και την απουσία του από όλες τις σεμνές τελετές της χθεσινής ημέρας. Οσο για τον κόσμο, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα αποδεχτεί όσα συμφωνούν οι ηγεσίες και κυρίως ότι θα παραμείνει ο Γιανουκόβιτς πρόεδρος της χώρας για άλλους 10 μήνες περίπου. Η κατάσταση στους δρόμους ήταν μεν τελείως διαφορετική σήμερα, η ένταση έχει σαφώς αποκλιμακωθεί, με τους ακτιβιστές να παίζουν ποδόσφαιρο εκεί όπου την Πέμπτη οι σύντροφοί τους έπεφταν νεκροί, αλλά όλα είναι ρευστά, εν αναμονή και της δημοσίευσης του ακριβούς κειμένου της συμφωνίας.
Η πλατεία Ανεξαρτησίας και οι δρόμοι γύρω από τα κυβερνητικά κτίρια είχαν από νωρίς αδειάσει από τους στρατιώτες και τους αστυνομικούς -σύμφωνα με πληροφορίες, οι ειδικές δυνάμεις Alpha των μυστικών υπηρεσιών (SBU) πήραν σε ορισμένα σημεία τη θέση τους- και οι κάτοικοι προσπαθούν να συνέλθουν και να επιβιώσουν, ψάχνοντας από σουπερμάρκετ σε σουπερμάρκετ τρόφιμα που έχουν αρχίσει να εκλείπουν.
Μερικοί από τους διαδηλωτές, που παραμένουν στην πλατεία Ανεξαρτησίας, υποστήριξαν ότι θα συνεχίσουν να αγωνίζονται μέχρι να ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους, εκδηλώνοντας τη δυσπιστία τους για τον Γιανουκόβιτς. «Τα κάνει όλα αυτά», είπαν στο BBC, «για να διασφαλίσει ασυλία και τώρα θα αρχίσει να διαπραγματεύεται με τους Ευρωπαίους, ενώ το μόνο που θέλει ο λαός είναι η παραίτησή του».
