Η Γερμανία έχει σχέσεις με την Ουκρανία που φτάνουν μέχρι τις ρίζες του σημερινού προβλήματος, καθώς η δυτική Ουκρανία, που παλαιότερα ονομαζόταν Γαλικία, υπήρξε κομμάτι της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, με μεγάλο μέρος της να είναι γερμανόφωνο

ΒΕΡΟΛΙΝΟ Του Παντελή Βαλασόπουλου

Η νέα γερμανική κυβέρνηση του μεγάλου συνασπισμού, από τις πρώτες εξαγγελίες που έκανε, ήταν η αλλαγή της εξωτερικής της πολιτικής προς την κατεύθυνση ενίσχυσης του διεθνούς ρόλου της Γερμανίας.

Μπορεί να το ήξεραν, μπορεί και να αιφνιδιάστηκαν, όμως χρειάστηκε πολύ γρήγορα να δείξουν με πράξεις, και όχι με λόγια, τη νέα πολιτική γραμμή τους σε μια πολύ μεγάλη ευρωπαϊκή κρίση.

Η Ουκρανία δεν είναι για τη Γερμανία ούτε Ιράκ ούτε Αφγανιστάν ούτε Λιβύη. Είναι μια χώρα πολύ κοντά στη Γερμανία, όχι μόνον σε θέμα χιλιομετρικής απόστασης, αλλά και πολιτισμικών σχέσεων. Η δυτική Ουκρανία, που παλαιότερα ονομαζόταν Γαλικία, υπήρξε κομμάτι της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, με μεγάλο μέρος της να είναι γερμανόφωνο.

Η Γερμανία, δηλαδή, έχει σχέσεις με την Ουκρανία που φτάνουν μέχρι τις ρίζες του σημερινού προβλήματος. Βέβαια, πριν από τον σχηματισμό της κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού, ο απερχόμενος Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γκίντο Βεστερβέλε, είχε προχωρήσει με δική του πρωτοβουλία σε μια –για πολλούς αψυχολόγητη και στη Γερμανία– πράξη. Μετέβη στην Ουκρανία και πήρε μέρος στις πρώτες μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην πλατεία Ανεξαρτησίας. Κάτι που στην κυριολεξία εξόργισε τον ρωσικό παράγοντα. Υπάρχουν πολλοί στη Γερμανία που σε καμιά περίπτωση δεν θέλουν να εξοργίζουν μια χώρα που τους τροφοδοτεί με ενέργεια.

Ολα αυτά δείχνουν και πόσο περίπλοκο είναι για το Βερολίνο το πρόβλημα της Ουκρανίας. Οπως είναι φυσικό, η Γερμανία ως μεγαλύτερη οικονομική δύναμη της Ευρώπης, θέλει και επιδιώκει μια Ουκρανία με ανοιχτές προς την Ευρώπη πόρτες. Αλλωστε, το Βερολίνο εκδήλωσε δημοσίως τη μεγάλη δυσαρέσκειά του, όταν ο πρόεδρος Γιανουκόβιτς ανακοίνωσε τον τερματισμό των διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. και τη στροφή του προς τη Ρωσία. Η Γερμανία επιχείρησε να στηρίξει τις φιλοκυβερνητικές δυνάμεις και κυρίως τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Βιτάλι Κλιτσκό, παγκόσμιο πρωταθλητή πυγμαχίας, ο οποίος εδώ και είκοσι χρόνια κατοικεί και γυμνάζεται στο Αμβούργο. Από τα γυμναστήρια του Αμβούργου ξεκίνησε και τη μεγάλη του καριέρα στα διεθνή ρινγκ της πυγμαχίας. Ενας αθλητής με μεγάλη αναγνωρισιμότητα στη γερμανική κοινή γνώμη. Οι επαφές μαζί του ήταν πολύ εντατικές.

Ανεξέλεγκτες εξελίξεις

Ομως, στην πορεία, το Βερολίνο διαπίστωσε πως ο Κλιτσκό δεν μπορεί να παίξει στην πατρίδα του τον ρόλο που θα επιθυμούσε γι’ αυτόν η Ευρώπη. Ετσι, η γερμανική κυβέρνηση παρέμεινε αμήχανη μπροστά στις ανεξέλεγκτες εξελίξεις στη Γερμανία και πραγματικά κατάπιε τη γλώσσα της, όταν άκουσε την υπουργό Εξωτερικών της ΗΠΑ, Νούλαν, να καθυβρίζει ολόκληρη την Ε.Ε. Εκεί, αποκαλύφθηκε πως, στην πραγματικότητα, για τους Αμερικανούς η Ευρώπη είναι ένας πραγματικός γίγαντας με πήλινα πόδια.

Η Ε.Ε. όμως εξακολουθεί να βλέπει την Ουκρανία ως ζωτικό για τα συμφέροντά της χώρο και ίσως εξακολουθεί να έχει την αφελή (;) άποψη ότι μια χώρα που διεκδικείται τόσο σοβαρά από τη Ρωσία, μπορεί να γίνει σημαντικός εταίρος της Ε.Ε., με πλήρη προσανατολισμό προς τη Δύση, δημοκρατία και κράτος δικαίου. Οι τελευταίες όμως σκηνές βαρβαρότητας από το κέντρο του Κιέβου σήμαναν συναγερμό στο υπουργείο Εξωτερικών του Βερολίνου. Οπως είπαμε και στην αρχή, η Ουκρανία δεν είναι ούτε Ιράκ ούτε Λιβύη ούτε Αφγανιστάν. Επίσης, στο Βερολίνο κατάλαβαν ότι κανείς από τις δύο πλευρές, ούτε δηλαδή από την ουκρανική κυβέρνηση ούτε από την αντιπολίτευση, δεν μπορεί να βγει απόλυτος νικητής από τη σφαγή αυτή. Γερμανοί διπλωμάτες άρχισαν τις τελευταίες ημέρες να μιλούν για υποχωρήσεις που πρέπει να γίνουν και από τις δύο πλευρές, για συμβιβασμούς και διάλογο.

Τα μηνύματα που έρχονταν και από τη Μόσχα ήταν πάρα πολύ ισχυρά. Ετσι, η ηγεσία της Ε.Ε., στο πρόσωπο του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγερ, του Γάλλου ομολόγου του, Λορέν Φαμπιούς, και του Πολωνού ΥΠΕΞ, Ράντοσλαβ Σικόρσκι (η Πολωνία είναι μια χώρα με ισχυρότατους ιστορικούς δεσμούς με την Ουκρανία), ανέλαβαν τη διαμεσολαβητική πρωτοβουλία, που από προχθές βρίσκεται σε εξέλιξη και φαίνεται να έχει αποτέλεσμα.

Βέβαια, για τους Γερμανούς εξακολουθεί να υπάρχει ο αστάθμητος παράγοντας των ανεξέλεγκτων δυνάμεων μέσα στις υπηρεσίες ασφαλείας και τον στρατό της Ουκρανίας, από τη μια πλευρά, και των διάφορων ομάδων της αντιπολίτευσης που δρουν αυτόνομα, από την άλλη.

Εάν, όμως, η πρωτοβουλία αυτή καταφέρει να δώσει μια μακρόπνοη εγγύηση σταθερότητας έστω και για λίγο διάστημα στην Ουκρανία, ωσότου αυτή βρει τον δρόμο της, η γερμανική διπλωματία και κατ’ επέκταση η Ευρώπη θα έχουν να επιδείξουν μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες τους από την εποχή συγκρότησης της Ενωσης.