ΗΠΑ – Εκατομμύρια Αμερικανοί που καταδικάστηκαν για κακούργημα, στερούνται τα πολιτικά τους δικαιώματα ακόμη κι αν έχουν εκτίσει το σύνολο της ποινής τους
Tης Χριστίνας Πάντζου
Οταν πέρσι τον Νοέμβριο ολοκληρώθηκε η καταμέτρηση ψήφων για την ανάδειξη του νέου κυβερνήτη της Βιρτζίνια, από την κάλπη έλειπαν τα ψηφοδέλτια περισσότερων από 300.000 πολιτών, ανάμεσά τους και του 20% των Αφροαμερικανών της Πολιτείας. Δεν απείχαν, ήταν απλώς ελάχιστοι από τα εκατομμύρια Αμερικανών που, σύμφωνα με πολιτειακούς νόμους, επειδή καταδικάστηκαν για κακούργημα στερούνται τα πολιτικά τους δικαιώματα ακόμη κι αν έχουν εκτίσει το σύνολο της ποινής τους.
«Οι συνέπειες αυτών των πολιτικών δεν είναι μόνο πολύ μεγάλες για να αγνοηθούν αλλά και πολύ άδικες για να είναι ανεκτές. Λόγω των φυλετικών ανισοτήτων του ποινικού μας συστήματος, οι Αφροαμερικανοί και οι Λατίνοι στερούνται το δικαίωμά τους στην ψήφο κατά δυσανάλογο ποσοστό. Αυτές οι απαγορεύσεις όχι μόνο δεν συνάδουν με τις δημοκρατικές μας αξίες, αλλά επιπλέον είναι και αναποτελεσματικές. Διαιωνίζοντας το στίγμα και την απομόνωση των πρώην φυλακισμένων πολιτών, αυξάνουν την πιθανότητά τους να υποπέσουν ξανά σε αδικήματα».
Με αυτή την αποστροφή, ο Αμερικανός ομοσπονδιακός γενικός εισαγγελέας (και πρώτος Αφροαμερικανός σε αυτό το αξίωμα), Ερικ Χόλντερ, δεν αρκέστηκε απλώς να επαναφέρει στο προσκήνιο το πρόβλημα μιλώντας σε φόρουμ για τα πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα στην Ποινική Δικαιοσύνη, στη Νομική Σχολή της Τζορτζτάουν. Συγχρόνως, ζήτησε από τις πολιτειακές κυβερνήσεις να τροποποιήσουν ή και να καταργήσουν τους σχετικούς νόμους, χαρακτηρίζοντάς τους «απομεινάρι της μετεμφυλιακής εποχής, όταν πολλές Πολιτείες νομοθετούσαν για να αποτρέψουν τις μάζες των απελεύθερων σκλάβων από το να ψηφίσουν».
Πολιτειακοί νόμοι
Οι περισσότερες αμερικανικές Πολιτείες θέτουν περιορισμούς στα πολιτικά δικαιώματα όσων έχουν καταδικαστεί από τη Δικαιοσύνη. Μόνο δύο, το Μέιν και το Βέρμοντ, επιτρέπουν στους κρατούμενους να ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα ψηφίζοντας στις φυλακές. Στον αντίποδα, υπάρχουν 11 Πολιτείες που στερούν μόνιμα τα πολιτικά δικαιώματα στους πολίτες που καταδικάστηκαν για κακούργημα, έστω κι αν έχουν εκτίσει προ πολλού τις ποινές τους και δεν υπάρχουν περιοριστικοί όροι εναντίον τους.
Λόγω αυτών των νόμων, το 2010 περισσότεροι από 5,8 εκατομμύρια (από 1,7 εκατ. το 1980) Αμερικανοί πολίτες στερούνταν τα εκλογικά και άλλα πολιτικά τους δικαιώματα, σύμφωνα με έρευνα του Sentencing Project, ενώ το 75% αυτών είχαν ήδη εκτίσει τις ποινές τους και είχαν αποφυλακιστεί. Στη συντριπτική πλειονότητα αυτή η απαγόρευση πλήττει έγχρωμους πολίτες, οι οποίοι φυλακίζονται σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά από ό,τι ο υπόλοιπος πληθυσμός. Σύμφωνα με έρευνα του περιοδικού «MotherJones», το 11,4% των Αφροαμερικανών ηλικίας 20-34 ετών βρίσκονταν στη φυλακή το 2008 έναντι 1,8% των λευκών.
Είναι ενδεικτικό ότι οι Αφροαμερικανοί αποτελούν το 13% του συνολικού πληθυσμού των ΗΠΑ αλλά το 38% των φυλακισμένων, ενώ οι Λατίνοι, που εκπροσωπούν το 15% του πληθυσμού, αποτελούν το 20% των εγκλείστων.
«Συνεπεία αυτών των διακρίσεων τόσο στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης όσο και στους εκλογικούς νόμους, ένας στους δεκατρείς Αφροαμερικανούς ενήλικες δεν μπορεί να ψηφίσει, ενώ η αναλογία γίνεται ένας στους πέντε σε Πολιτείες όπως η Φλόριντα, το Κεντάκι και η Βιρτζίνια».
Η έκκληση του Χόλντερ για αλλαγή των σχετικών νόμων συμπίπτει με την έναρξη της μάχης των κομματικών επιτελείων ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών της 4ης Νοεμβρίου για την ανάδειξη 33 γερουσιαστών (από τους 100) και των 435 εδρών της Βουλής των Αντιπροσώπων. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του αμερικανικού δικτύου Msnbc, αυτοί οι περιορισμοί στο εκλογικό δικαίωμα στερούν περισσότερες ψήφους από τους Δημοκρατικούς παρά από τους Ρεπουμπλικανούς και η άρση τους θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τόσο την εκπροσώπηση στο Κογκρέσο όσο και την έκβαση των προεδρικών εκλογών. «Ανάλυση πρόσφατων εκλογικών στοιχείων κατέδειξε ότι τουλάχιστον επτά εκλογές για μέλη της Γερουσίας και μια προεδρική εκλογή θα είχαν καταλήξει σε διαφορετικό αποτέλεσμα αν οι καταδικασμένοι πολίτες είχαν ανακτήσει το εκλογικό τους δικαίωμα».
Θεμελιώδες δικαίωμα
Αλλά όπως επισημαίνει ο Τσακ Τοντ, πολιτικός αναλυτής του NBC, «όποιος νοιάζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα και σε αυτό το πλαίσιο πιστεύει ότι πρέπει να αποκατασταθεί πλήρως το εκλογικό δικαίωμα ενός πολίτη που εξέτισε την ποινή του πληρώνοντας το χρέος του απέναντι στην κοινωνία, δεν μπορεί να επικαλείται αυτές τις έρευνες. Σημασία δεν έχει το πολιτικό αποτέλεσμα, αλλά η εγγύηση του θεμελιώδους δικαιώματος κάθε πολίτη να ψηφίζει, όποιον κι αν προτιμά πολιτικά».
