Του Γιώργου Σταματόπουλου
Ενα διαρκές σκάνδαλο η Ελλάδα, η εξουσία όμως το βαφτίζει στιγμιαίο (συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια) και ξεμπερδεύει με τους λογής αντιρρησίες, αντιφρονούντες, δημοκρατικούς εν γένει ανθρώπους. Εξουσία όταν λέμε εννοούμε τη θεσμική βαρβαρότητα πρωτίστως, αλλά και κείνη που φέρει ο καθείς μέσα του· άτρωτη η τελευταία, διότι ουδέποτε γίνεται παραδεκτή από τον φορέα της. Ωραία ακούγεται: Ελλάς, το στιγμιαίο σφάλμα. Ομορφη χώρα, ζηλευτή, προικισμένη από τη φύση, αξιοθαύμαστη από κείνους που ζουν σε ψυχρά ή τροπικά μέρη· ιδανικός τόπος για διακοπές παντός είδους. Ετούτη η ευ-λογημένη χώρα διέρχεται μια ταπεινωτική περίοδο, που δεν οφείλεται στην ίδια βεβαίως, αλλά στους κυβερνήτες της, εξαναγκασμένους να υπακούουν σε εντολές έξωθεν και, άρα, άνωθεν, εδώ και περίπου δύο αιώνες. Αυτή η κατάσταση έχει οδηγήσει την κοινωνία να υποφέρει όλα τα ναυάγια, όλες τις ζημιές, να έχει χάσει την υγεία της, να μην μπορεί να δει τα όμορφα πράγματα, είτε παράξενα, είτε πλούσια, είτε διεμβολίζοντα τον νου και το συναίσθημα. Φτωχό λαό μάς κατάντησαν οι κύριοι κυβερνήτες, χωρίς θεσμική κουλτούρα, χωρίς κριτική, χωρίς σεβασμό στη ζωή που σπαρταρά και μεις την περιφρονούμε, οι δυστυχείς.
Ετσι μας δίδαξαν, έτσι γαλουχηθήκαμε, έτσι πορευόμαστε: αστείοι, ημιεγγράμματοι, αυτοδίδακτοι. Ναι, αλλά έτσι χάνεται η μέθοδος, η μύηση, η διάρκεια, που σημαδεύουν και καθορίζουν τη δημοκρατία, την Παιδεία και τον πολιτισμό (υλικόν τε και πνευματικόν).
Γίνεται παραδεκτό από όλους ότι δεν έχουμε τη νοοτροπία του Ευρωπαίου πολίτη (στις δοσοληψίες, στην οδήγηση, στη στάση μας απέναντι σε πρόσφυγες, μειονοτικούς, στη συζήτηση, στην επικοινωνία). Είναι η έλλειψη θεσμών, ναι, η μικρή μας εμπειρία στον κοινοβουλευτισμό, η ανόητη, ανώφελη εθνική (;) υπερηφάνεια· ας πούμε ότι συμμετέχει στη διάβρωσή μας ο μεσογειακός ήλιος, η εξωφρενική ομορφιά του ανάγλυφου της χώρας και η βαθύτητα του κλίματος.
Λοιπόν; Αλλο το νόημα του κατοίκου του Ισημερινού, άλλο αυτού που ζει στην Αλάσκα, διαφορετικό του Μεσευρωπαίου και τελείως ξένο του μεσογειακού; Ετσι συρρικνώνεται, όμως, το νόημα και εύκολα αποποιούμεθα τις ευθύνες μας, όπως και την αδιαφορία μας απέναντι στην αυθαιρεσία της εξουσίας.
