Του Πέτρου Μανταίου

Εκείνο που, νομίζω, παρατηρεί κανείς με πρώτη ματιά στην Ουκρανία σήμερα, μετά την αιματηρή τροπή και μ’ έναν «ακήρυχτο πόλεμο» επί θύραις, είναι ότι πουθενά δεν διακρίνεται ελάχιστο δίχτυ «ιδεολογικής προστασίας»∙ κάτι που να παραπέμπει, θεωρητικά έστω, σε ένα «καλύτερο αύριο», παραπομπή που θα λειτουργεί συνεκτικά, απέναντι στο σημερινό αποσυνθετικό, διαλυτικό «ιδεολογικό χάος», από την Ουκρανία μέχρι την Αίγυπτο και τη Βενεζουέλα. Δεν είναι πως δεν καταλαβαίνουμε τα «επαναστατικά» και «εξεγερσιακά» στη σημερινή Ουκρανία, διότι εμείς, οι αριστεροί εν πάση περιπτώσει, που γαλουχηθήκαμε ιδεολογικά με τα «οράματα» του ’60, αλλιώς μάθαμε να βλέπουμε επαναστάσεις και εξεγέρσεις. Είναι πως σε στιγμές διάλυσης τα ίδια τα γεγονότα… μετατοπίζουν έννοιες και σημασίες, σε βαθμό που να μην κατανοείς παρά μόνο το περίγραμμα των εννοιών, όχι το βάθος.

Πριν από χρόνια, περίπου με τη… θεμελίωση του σημερινού «ιδεολογικού χάους», ένας Χάντιγκτον μιλούσε για το «τέλος της Ιστορίας». Φοβάμαι πως η Ιστορία που ακολούθησε, διέψευσε και αυτόν και εμάς. Φοβάμαι ότι το διακριτό –και τραγικό συγχρόνως– γνώρισμα της εποχής μας είναι το «τέλος των προσδοκιών», που είναι πιο ρεαλιστικό από το… υποθετικό «τέλος της Ιστορίας», άρα πολύ χειρότερο. Νομίζω ότι η διάλυση του «ανατολικού μπλοκ», το ’89-’90, που οι επιπτώσεις της προβάλλονται και καθορίζουν εξελίξεις μέχρι σήμερα και άγνωστο έως πότε, επέφερε και το «τέλος των προσδοκιών», άγνωστο έως πότε.

Διάβαζα κάπου –σε κατασκοπικό μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ– ότι αυτός (κάποιος) «πίστη είχε, εμπιστοσύνη δεν είχε πια σε κανέναν». Ετσι, μέσα από διαρκή «κρίση εμπιστοσύνης», η πολιτική, απαξιούμενη συνεχώς, πέρασε σε χέρια τραπεζιτών, κεφαλαιούχων, οικονομολόγων, εν γένει «τεχνοκρατών» και ad hoc (επί τούτου) «διπλωματών»∙ ανθρώπων της εξουσίας, που αναλαμβάνουν «διπλωματικές» αποστολές σε εύφλεκτες περιοχές του πλανήτη. Είναι τα μύρια κακά που έπονται, ενός γενομένου: του τέλους των προσδοκιών…