ΘΕΟΥΤΑ-ΜΕΛΙΓΙΑ: Δεκάδες άνθρωποι αφήνουν κάθε χρόνο την τελευταία τους πνοή στους δύο ισπανικούς θυλάκους, στην προσπάθειά τους να διασχίσουν το φράγμα που χωρίζει την Αφρική από την ευρωπαϊκή «γη της Επαγγελίας»
→Η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ακόμα μεγαλύτερη θωράκιση στα σύνορα, με υψηλότερους φράχτες , περίτεχνα συρματοπλέγματα, περισσότερους συνοροφύλακες, ελικόπτερα
Της Κορίνας Βασιλοπούλου
«Τη ζωή μου την άφησα ανάμεσα στη Θέουτα και στο Γιβραλτάρ». Αυτός ο στίχος από το τραγούδι Clandestino (παράνομος) του Μανού Τσάο παραμένει δυστυχώς εξαιρετικά επίκαιρος αν και γράφτηκε 16 χρόνια νωρίτερα. Δεκάδες άνθρωποι αφήνουν κάθε χρόνο την τελευταία τους πνοή σ' αυτήν τη στενή θαλάσσια λωρίδα που χωρίζει την Ιβηρική από την Αφρική· ή έξω από τα τείχη της Θέουτα και της Μελίγια, των δύο ισπανικών θυλάκων επί μαροκινού εδάφους, πάνω στην προσπάθειά τους να διασχίσουν το φράγμα που χωρίζει την Αφρική από την ευρωπαϊκή «γη της Επαγγελίας».
Πριν από ένα μήνα, στις 6 Φλεβάρη, 15 μετανάστες από την Αφρική πνίγηκαν στον θαλάσσιο χώρο ανοιχτά της Θέουτα. Σε συνθήκες που θυμίζουν την τραγωδία στο Φαρμακονήσι, υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για τον ρόλο του ισπανικού λιμενικού στον θάνατο αυτών των ανθρώπων, καθώς φέρεται να έβαλε εναντίον τους με πλαστικές σφαίρες. Το γεγονός τράβηξε την προσοχή της Ε.Ε., με την Ευρωπαία επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων Σεσίλια Μάλστρομ να ζητά εξηγήσεις από την κυβέρνηση Ραχόι, η οποία με τη σειρά της απάντησε ότι οι άντρες της ακτοφυλακής έπραξαν τα δέοντα. Μέχρι σήμερα μάλιστα, εξακολουθεί να αρνείται τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής για τα τραγικά γεγονότα της Θέουτα, δηλώνοντας ότι δεν υφίσταται λόγος για κάτι τέτοιο.
Στις μέρες που ακολούθησαν, δεκάδες μετανάστες τραυματίστηκαν πάνω στην προσπάθειά τους να διαβούν τα τείχη της Θέουτα και της Μελίγια. Και αυτοί που επιχειρούν να περάσουν στην άλλη πλευρά των συνόρων είναι εκατοντάδες κάθε φορά. Η τελευταία απόπειρα σημειώθηκε την περασμένη Δευτέρα 3 Μαρτίου, όταν περίπου 1.500 άνθρωποι προσπάθησαν να περάσουν το τείχος της Θέουτα στη μεγαλύτερη σε όγκο και αριθμό απόπειρα που είχε ίσως πραγματοποιηθεί ποτέ. «Σήμερα ζούμε μια κατάσταση ανάλογη με εκείνη της περιόδου 2005–2006, όταν είχαμε πάλι νεκρούς στη Θέουτα και στη Μελίγια», δηλώνει ο Ισπανός υπουργός Εσωτερικών Χόρχε Φερνάντεθ Ντίαθ. «Το πρόβλημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως πολιτική του κράτους σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ενωση» συνέχισε, υπεραμυνόμενος παράλληλα του ρόλου των συνοροφυλάκων και καταγγέλλοντας ως ανήθικες τις εναντίον τους επιθέσεις.
H άμεση απάντηση της ισπανικής κυβέρνησης στο πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης ήταν να ανακοινώσει πριν από λίγες μέρες ακόμα μεγαλύτερη θωράκιση στα σύνορα της Θέουτα και της Μελίγια: υψηλότερους φράχτες με περίτεχνα συρματοπλέγματα, περισσότερους συνοροφύλακες, ελικόπτερα, άμεση απέλαση όσων κατορθώνουν, παρ’ όλα αυτά, να περάσουν τα σύνορα…
Αρκεί όμως η όποια θωράκιση των συνόρων για να αποτρέψει τις ορδές των απελπισμένων; Σχεδόν σίγουρα όχι. Ισως γιατί σε κανένα άλλο συνοριακό σημείο της Ευρώπης δεν είναι και τόσο κραυγαλέα η αντίθεση ανάμεσα στον «αναπτυγμένο» και τον «άλλο» κόσμο όσο στα σύνορα της Ισπανίας με το Μαρόκο. Στο βιβλίο του «Borders or inequality» (Τα σύνορα της ανισότητας), το οποίο δημοσιεύθηκε από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα στις ΗΠΑ, ο Ισπανός ερευνητής Ινίγο Μορέ, ειδικός σε θέματα διεθνούς πολιτικής, αναφέρει τα εξής: «Οι Αφρικανοί γνωρίζουν ποιο είναι το επίπεδο ανισότητας ανάμεσα στην Ευρώπη και τις χώρες τους. Η Ισπανία με 47 εκατομμύρια κατοίκους έχει ανώτερο ΑΕΠ απ' ό,τι και τα 53 κράτη μαζί της Αφρικής με 1,3 δισεκατομμύριο κατοίκους. Η χώρα μας κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ ανισότητας συγκριτικά με τους γείτονές της».
Η ανισότητα, σύμφωνα με τον Μορέ, έχει και άλλες παράπλευρες απώλειες, όπως την αύξηση της εγκληματικότητας στα σύνορα με πρώτο το λαθρεμπόριο των ναρκωτικών: «Η ανισότητα δρα ως καταλύτης. Οι 15 από τις 20 πιο άνισες μεταξύ τους συνοριακές περιοχές στον κόσμο αποτελούν τους βασικούς τόπους διακίνησης ναρκωτικών. Αυτό παρατηρείται στο λαθρεμπόριο χασίς στα σύνορα με τη Θέουτα και τη Μελίγια».
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Σύμφωνα με πολύ πρόσφατα στοιχεία του ισπανικού υπουργείου Εσωτερικών, 4.235 άνθρωποι επιχείρησαν να μπουν στη Θέουτα και στη Μελίγια μέσα στο 2013, κατά 48,5% περισσότεροι σε σχέση με το 2012. «Οι απόπειρες να παραβιαστούν τα τείχη δεν θα σταματήσουν. Ούτε οι νεκροί ούτε η καταστολή στα σύνορα θα ανακόψουν τις ορδές», σχολίαζε η διαδικτυακή εφημερίδα Publico. «Η αιτία της μετανάστευσης είναι η ανισότητα, και όσο δεν εφαρμόζονται διαφορετικές πολιτικές, το πρόβλημα δεν θα λυθεί», δηλώνει ο Ινίγο Μορέ στην ίδια εφημερίδα. Ο Ισπανός ερευνητής διαπιστώνει με θλίψη του απουσία πολιτικής βούλησης: «Στις πύλες της Ισπανίας αναδύονται τα σύνορα της ανισότητας κι εμείς προτιμάμε να αποστρέφουμε το βλέμμα».
