ΟΥΚΡΑΝΙΑ – Η Ρωσία συνεχίζει να καταλαμβάνει στρατιωτικές εγκαταστάσεις, ενώ διαδηλώσεις και δηλώσεις εκατέρωθεν δεν αφήνουν περιθώριο για αποκλιμάκωση

Της Ελλης Πάνου

Οι προειδοποιήσεις από τις μεγάλες δυνάμεις της Δύσης δεν έπιασαν τόπο, οι απειλές αγνοήθηκαν και το πρώτο κύμα των κυρώσεων δεν φαίνεται να «τρόμαξε» και πολύ το Κρεμλίνο, που συνέχισε να εδραιώνει την κυριαρχία του στην Κριμαία, καταλαμβάνοντας χθες το 11ο ουκρανικό μεθοριακό φυλάκιο στο δυτικό άκρο της χερσονήσου και άλλη μία αεροπορική βάση.

Παρότι η επιχείρηση μέχρι τώρα ήταν αναίμακτη, οι εντάσεις και ο εκνευρισμός κλιμακώνονται και οι διαδηλώσεις συνεχίζονται καθημερινά.

Στη Σεβαστούπολη, μερικές εκατοντάδες άνθρωποι διατράνωσαν την επιθυμία τους να είναι «η Μόσχα η πρωτεύουσα τους», ενώ σε άλλο σημείο της πόλης, φιλορώσοι ακτιβιστές και Κοζάκοι συγκρούστηκαν με Ουκρανούς κατοίκους και χρειάστηκε η επέμβαση της αστυνομίας.

Συγκεντρώσεις υπέρ και κατά της Ρωσίας διοργανώθηκαν και στη Συμφερόπολη, καθώς οι Ρώσοι, σύμφωνα με το Reuters, συνέχιζαν να ενισχύουν τις δυνάμεις τους, μεταφέροντας με ένα κονβόι 50 φορτηγών εκατοντάδες στρατιώτες, συνοδεία τεθωρακισμένων και ασθενοφόρων, σε βάση βόρεια της πόλης. Με την ημερομηνία του δημοψηφίσματος για την απόσχιση της χερσονήσου να πλησιάζει, το Σάββατο ένοπλοι εμπόδισαν, με πυρά στον αέρα, για τρίτη φορά μέσα σε τρεις ημέρες την είσοδο στην Κριμαία των περίπου 40 άοπλων παρατηρητών του ΟΑΣΕ.

Διπλωματικό αδιέξοδο

Στο διπλωματικό πεδίο η κάθε πλευρά δείχνει να τραβάει τον δρόμο της. Τόσο το Κίεβο όσο και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν πάλι ότι θεωρούν «παράνομο» το δημοψήφισμα στην Κριμαία και η Ανγκελα Μέρκελ με τον Ντέιβιντ Κάμερον λέγεται ότι μετέφεραν αυτή την άποψη στον Βλαντίμιρ Πούτιν -σε ξεχωριστές τηλεφωνικές επικοινωνίες- προειδοποιώντας τον ότι θα πρέπει να γίνει σεβαστό «το διεθνές δίκαιο».

Η αντίστοιχη ανακοίνωση από το Κρεμλίνο αναφέρει απλώς «το κοινό ενδιαφέρον για την αποκλιμάκωση… το συντομότερο δυνατόν» και «τις πιθανές διεθνείς προσπάθειες», αλλά και τη συμφωνία «για στενή συνεργασία». Με άλλα λόγια, καμία πρόοδος.

Την ώρα που Ρώσοι πολιτικοί συνέχιζαν να διαβεβαιώνουν τη φιλική προς τη Μόσχα ηγεσία της Κριμαίας ότι θα συνεχίσει να έχει την υποστήριξή τους, ήδη στη Δύση ορισμένοι άρχισαν να παραδέχονται δημόσια ότι δεν υπάρχον και πολλά που μπορεί να γίνουν για να αναγκαστεί ο Πούτιν να αποσύρει τους στρατιώτες του.

Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, για παράδειγμα, μιλώντας χθες στο BBC παραδέχθηκε ότι η κατάσταση στην Κριμαία εξελίσσεται σε άλλη μια «παγωμένη σύγκρουση» όπως η αντίστοιχη της Νότιας Οσετίας και τις Αμπχαζίας, των δύο φιλορωσικών περιοχών που αποσχίσθηκαν από τη Γεωργία εν μέσω διεθνών αντιδράσεων και πιέσεων και απειλών.

«Κανένα από τα μέτρα που μπορούμε να προτείνουμε δεν θα απομακρύνει τα στρατεύματα από την Κριμαία και κανένας δεν προτείνει μια στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας», είπε με κάθε ειλικρίνεια ο Ουίλιαμ Χέιγκ, επιμένοντας ωστόσο ότι εάν η Μόσχα δεν αλλάξει στάση, θα αντιμετωπίσει «μακροπρόθεσμες συνέπειες».

Από την άλλη πλευρά, ο Αμερικανός ομόλογός του, Τζον Κέρι, αφού τόνισε ότι η κυβέρνησή του εξακολουθεί να θέλει να διευκολύνει τον διάλογο μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, προειδοποίησε ότι η «προσάρτηση της Κριμαίας» θα κλείσει το παράθυρο στη διπλωματία. Ούτε οι ΗΠΑ ούτε καμία άλλη χώρα πρόκειται να αναγνωρίσουν την απόσχιση της χερσονήσου και οι πιέσεις στο Κρεμλίνο θα αυξηθούν, διαμήνυσε ο Λευκός Οίκος, την ώρα που ο Μπαράκ Ομπάμα ετοιμάζεται την Τετάρτη να υποδεχθεί τον μεταβατικό πρωθυπουργό της Ουκρανίας, Γιάτσενιουκ.

Σε κάθε περίπτωση το παιχνίδι για την Κριμαία φαίνεται να έχει χαθεί. Η Δύση έχει βάλει κόκκινες γραμμές και ο Πούτιν έχει ήδη διαβεί τη μία και «τιμωρήθηκε» με το πάγωμα των διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. για τις βίζες των Ρώσων.

Αλλά οι πραγματικές κόκκινες γραμμές, σχολιάζει ο EUobserver, είναι γύρω από την Κριμαία και όχι για την Κριμαία. Οσο ο Πούτιν αρκείται στη χερσόνησο και δεν αποφασίσει να «περιπλανηθεί» στα νότια και τα ανατολικά της χώρας -που ήδη ζουν σε μια σχετική αναταραχή- τότε δεν πρόκειται να επιβληθούν οι αυστηρές οικονομικές κυρώσεις, που θα έχουν επιπτώσεις για όλους.

Κι αυτό φαίνεται να το δέχεται και το Κίεβο. «Στην περίπτωση κλιμάκωσης και ρωσικής στρατιωτικής παρέμβασης σε ουκρανικό έδαφος», είπε πρόσφατα ο μεταβατικός πρωθυπουργός Γιάτσενιουκ, «[...] είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε τη χώρα μας».

Ερωτήματα

Δηλαδή, «τι είναι η Κριμαία εάν όχι «ουκρανικό έδαφος»;» αναρωτιέται στο άρθρο γνώμης ο EUobserver και υπονοώντας ότι πίσω από τη διπλωματική πρόσοψη γίνονται περίεργες συμφωνίες μεταξύ της νέας φιλοευρωπαϊκής ηγεσίας στο Κίεβο και της Μόσχας, πίσω από την πλάτη των Ουκρανών, θέτει τα εξής ερωτήματα:

- Η Γιούλια Τιμοσένκο (προσωπικότητα-σύμβολο των εξεγερμένων) έχει χαρακτηρίσει «αντι-ουκρανική προπαγάνδα» τις πληροφορίες ότι έκλεισε συμφωνία με τον Πούτιν να αναλάβει πάλι την ηγεσία της χώρας εάν του παραδώσει την Κριμαία. Τότε, γιατί παραβρέθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο στη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας, μπλοκάροντας κάθε απόφαση για την Κριμαία, παρ' όλο που η Μόσχα έσφιγγε τον κλοιό στη χερσόνησο;

- Γιατί η μεταβατική κυβέρνηση, που κυριαρχείται από «φίλους» της Τιμοσένκο, έχει τοποθετήσει τρεις ανθρώπους με απευθείας σχέσεις με τον πολιτικό και επιχειρηματία Βίκτορ Μέντβεντσουκ (τον άνθρωπο του Πούτιν στο Κίεβο) στην επιτροπή αναθεώρησης του Συντάγματος;

- Γιατί ο πρώην πρόεδρος Γιανουκόβιτς έκλεισε συμφωνία στις 23 Φεβρουαρίου με στόχο να παραμείνει στην εξουσία μέχρι τον επόμενο Δεκέμβριο και μετά διέταξε τους ελεύθερους σκοπευτές να ανοίξουν πυρ στον κόσμο, υπονομεύοντας τον ίδιο του τον εαυτό;