ΟΥΚΡΑΝΙΑ – Υπό τον έλεγχο ένοπλων ρωσόφωνων και μέσα σε κλίμα έντασης η Κριμαία. Ο μεταβατικός πρωθυπουργός της Αρσένι Γιάτσενιουκ σπεύδει αύριο στην Ουάσινγκτον για συνομιλίες με τον Μπαράκ Ομπάμα
Της Μαργαρίτας Βεργολιά
Καθώς ο χρόνος μετρά αντίστροφα για το κρίσιμο δημοψήφισμα της Κυριακής στη «φυγόκεντρη» από το Κίεβο Κριμαία, οι «ομάδες αυτοάμυνας» -όπως προτιμά να τις αποκαλεί η Μόσχα- συνεχίζουν να δημιουργούν τετελεσμένα επί του εδάφους. Ουκρανικά ΜΜΕ και ξένοι δημοσιογράφοι αναφέρουν εν τω μεταξύ μετακινήσεις σε κομβόι οχημάτων γεμάτων με στρατιώτες έξω από τον ρωσικό ναύσταθμο στη Σεβαστούπολη.
Εν είδει επικοινωνιακού αντιπερισπασμού, ο -μειωμένων δυνατοτήτων- ουκρανικός στρατός προχωρά σε ασκήσεις ετοιμότητας. Και ως… συμπλήρωμα, το ΝΑΤΟ προανήγγειλε αναγνωριστικές πτήσεις AWACS πάνω από την Πολωνία και τη Ρουμανία, προκειμένου -όπως ανέφερε αξιωματούχος του- να έχει «καλύτερη επόπτευση της ουκρανικής κρίσης»…
Μέσα σε αυτό το συμβολικά ψυχροπολεμικό σκηνικό -μια και κανείς δεν είναι στ’ αλήθεια πρόθυμος για ένοπλη αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας και Δύσης- η διεθνής διπλωματία σέρνει τα «πόδια» της, ενώ ο «πόλεμος» της προπαγάνδας θριαμβεύει. Τελευταίο παράδειγμα: οι αντικρουόμενες μέχρι και αργά χθες πληροφορίες για το τι πραγματικά συνέβη κατά το χθεσινό «κύμα» καταλήψεων μιας ναυτικής βάσης, μιας βάσης πυραύλων κι ενός στρατιωτικού νοσοκομείου των ουκρανικών δυνάμεων στην Κριμαία.
Κατά το υπουργείο Αμυνας στο Κίεβο, η έφοδος ενόπλων χωρίς διακριτικά στη ναυτική βάση κοντά στην πόλη Μπαχτσισαράι, στα κεντρικά, χθες το μεσημέρι, έγινε με καταιγισμό πυρών στον αέρα, ενώ Ουκρανός αξιωματικός έκανε ανοιχτά, πλην ανωνύμως λόγο για ομάδα Ρώσων στρατιωτών, χωρίς να υπάρχει επώνυμη επιβεβαίωση.
Παρά τις πληροφορίες του πρακτορείου Interfax Ukraine για σκηνές θρίλερ στο υπό κατάληψη στρατιωτικό νοσοκομείο στη Συμφερόπολη, απεσταλμένοι του αμερικανικού δικτύου CNN ανέφεραν λίγο αργότερα ότι στο κτίριο επικρατούσε απόλυτη ηρεμία. Αθόρυβα κι αναίμακτα λέγεται ότι έγινε εν τω μεταξύ η χθεσινή κατάληψη ουκρανικής βάσης πυραύλων στη Σεβαστούπολη, χωρίς ουσιαστικά αντίσταση από το στρατιωτικό προσωπικό της.
Με την έκρυθμη αυτή κατάσταση να περιμένει μόνο το «φιτίλι» για να «ανάψει», o φιλορώσος πρωθυπουργός της Κριμαίας, Σεργκέι Ακσιόνοφ, επιχείρησε χθες να αποφύγει τις «κακοτοπιές» ενός ακήρυχτου εμφυλίου, κάνοντας «ανοίγματα» στην τοπική κοινωνία. Ανακοίνωσε ότι οι κάτοικοι της χερσονήσου θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τη χρήση ρωσικού ή ουκρανικού διαβατηρίου. Ενώ δεσμεύτηκε ότι, αν και η επίσημη γλώσσα στη χερσόνησο είναι εφεξής τα ρωσικά, θα επιτρέπεται επίσημα και η χρήση αυτής των τουρκόφωνων σουνιτών Τατάρων.
Ως διπλωματική «μπανανόφλουδα», δε, για την έμμεση αναγνώριση της νομιμότητας του δημοψηφίσματος της Κυριακής -την οποία η Δύση και το Κίεβο ομόφωνα απορρίπτουν- η κριμαϊκή κυβέρνηση προσκάλεσε για την επόπτευση της διαδικασίας παρατηρητές του ΟΑΣΕ: του ίδιου οργανισμού ο οποίος εδώ και ημέρες επιχειρεί να στείλει κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων στην Κριμαία, αλλά αυτό έχει τραπεί τρις σε φυγή υπό την απειλή των όπλων.
Διπλωματικό «κενό»
Περιθώρια για όλους αυτούς τους τακτικούς ελιγμούς αφήνει μοιραία το διπλωματικό «κενό» μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, το οποίο επιβεβαίωσε σε όλους τους τόνους και πάλι χθες το αμετακίνητο στις θέσεις του Κρεμλίνο. Σε αντίθεση με όσα προσδοκούσε το Βερολίνο -μετά και την προχθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ Μέρκελ και Πούτιν- οι συνομιλίες μεταξύ του Ρώσου προέδρου και του υπουργού του επί των Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, στο Σότσι, κάθε άλλο παρά επικεντρώθηκαν στο γερμανικό σχέδιο συγκρότησης ομάδας επαφής για απευθείας επαφές με την ηγεσία του Κιέβου.
Τουναντίον, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε μια σκληρή ανακοίνωση, καταδικάζοντας την «ανομία» που επικρατεί στην ανατολική Ουκρανία -κυρίως στο Χάρκοβο και στο Ντνιπροπετρόφσκ- κατονομάζοντας ως υπεύθυνο το ακροδεξιό παραστρατιωτικό κίνημα «Δεξιός Τομέας» και ως συνεργό τη νέα ουκρανική καθεστηκυία τάξη. Παράλληλα, ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας μετέφερε στον Πούτιν την εικόνα ενός «χάσματος» απόψεων με τη Δύση.
Εμφανίστηκε μάλιστα σφόδρα ενοχλημένος από την απόφαση του Αμερικανού ομολόγου του, Τζον Κέρι, να μην αποδεχθεί την πρόσκληση να μεταβεί στη Μόσχα χθες για νέες διαβουλεύσεις – οι οποίες θα πρέπει κατά το Κρεμλίνο να έχουν βάση τη συμφωνία της 21ης Φεβρουαρίου μεταξύ της Ε.Ε. και του Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Αυτός, δε, ετοιμάζεται σήμερα για μια δεύτερη στη σειρά συνέντευξη Τύπου από τα ρωσικά εδάφη.
Σχεδόν την ίδια ώρα, ο Ουκρανός μεταβατικός πρωθυπουργός, Αρσένι Γιάτσενιουκ, θα ταξιδεύει προς τις ΗΠΑ, έχοντας μια γεμάτη ατζέντα: αύριο, Τετάρτη, θα έχει την πρώτη του συνάντηση στον Λευκό Οίκο με τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα -ως έμπρακτη αναγνώριση της κυβέρνησης του Κιέβου-, ενώ την Πέμπτη θα μιλήσει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την κατάσταση στην Κριμαία και την «υπονόμευση των δομών της διεθνούς ασφάλειας», όπως ο ίδιος ανέφερε χθες σε δημοσιογράφους. Με το ένα «μάτι» να κοιτά σταθερά πια προς την Ουάσινγκτον και το άλλο προς τις Βρυξέλλες, ο Ουκρανός μεταβατικός υπουργός Εξωτερικών, Αντρέι Ντεστσίτσια, εξέφρασε χθες τη μύχια επιθυμία η χώρα του να υπογράψει τη συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε. «έως τις 21 Μαρτίου», στην επόμενη προγραμματισμένη σύνοδο κορυφής των «28». Κρατώντας πάντως αποστάσεις, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, βαρόνη Αστον, διευκρίνισε χθες ότι δεν έχει ακόμη οριστεί σχετική ημερομηνία.
Πιέσεις για τον South Stream
Προς το παρόν, άλλωστε, φαίνεται ότι η πίεση προς τη Μόσχα θα συνεχιστεί διά της πλαγίας. Χθες, ο Γερμανός επίτροπος για ενεργειακά θέματα, Γκίντερ Ετινγκερ, ανέφερε στην Die Welt ότι σκοπεύει να καθυστερήσει τις συζητήσεις με τη Ρωσία για τον αγωγό South Stream, που θα μεταφέρει το ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Μαύρης Θάλασσας, παρακάμπτοντας τα ουκρανικά εδάφη.
Σε κάθε περίπτωση, δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, «θα πρέπει να υπάρξει μια διόρθωση της ενεργειακής πολιτικής της Ε.Ε.». Προπαραμονή μάλιστα της επίσκεψης Μέρκελ στη Βαρσοβία, διεμήνυσε ότι η εξάρτηση του Βερολίνου από το ρωσικό φυσικό αέριο συνιστά απειλή για την κυριαρχία της Ευρώπης…
