ΧΙΛΗ – Η επιτυχία της Μισέλ Μπατσελέτ θα κριθεί από την ικανότητά της να προωθήσει τις μεγάλες αλλαγές που υποσχέθηκε, την «οικουμενική δωρεάν παιδεία», το φορολογικό και το νέο Σύνταγμα

Της Χριστίνας Πάντζου

Για τεράστιο συμβολισμό μίλησαν τα διεθνή ΜΜΕ. Η Μισέλ Μπατσελέτ ορκίστηκε πρόεδρος της Χιλής ενώπιον της προέδρου της Γερουσίας Ιζαμπέλ Αλιέντε (κόρης του ανατραπέντος προέδρου Αλιέντε), υπό το άγρυπνο βλέμμα της Καμίλα Βαγέχο, της 25χρονης κομμουνίστριας βουλευτή, η οποία πριν από τρία χρόνια ηγήθηκε των φοιτητικών κινητοποιήσεων που άλλαξαν το πολιτικό σκηνικό της χώρας.

Μπορεί να είναι μια εικόνα συμβολική της νέας δυναμικής που πολλοί προσδοκούν να έχει η δεύτερη θητεία της σοσιαλίστριας προέδρου. Αν ωστόσο οι συμβολισμοί έχουν κάποια χρησιμότητα, ακόμη μεγαλύτερη έχουν τα προγράμματα. Και εκείνο της Μπατσελέτ είναι εξαιρετικά φιλόδοξο για μια κυβέρνηση που εξελέγη με αποχή μεγαλύτερη του 50% και διαθέτει μεν πλειοψηφία στα δύο σώματα του Κοινοβουλίου, αλλά στηρίζεται σε μια συμμαχία κομμάτων ενός ευρέος ιδεολογικού φάσματος, από τους κομμουνιστές έως και τους χριστιανοδημοκράτες.

Για να κάνει πράξη τις υποσχέσεις που της πρόσφεραν την άνετη νίκη με 62%, η 62χρονη παιδίατρος, που μετά τη δολοφονία του πιστού στον Αλιέντε στρατιωτικού πατέρα της φυλακίστηκε και βασανίστηκε, θα πρέπει να κάνει μια τεράστια στροφή στις πολιτικές που ακολούθησε όχι μόνο η κυβέρνηση του προκατόχου της Πινιέρα, αλλά και η ίδια στην προηγούμενη θητεία της. Αν εκείνος εστίαζε στην «ελευθερία και την ανάπτυξη», εκείνη σήμερα θέτει ως προτεραιότητα την «ισότητα και αναδιανομή» σε μια χώρα με ρυθμό ανάπτυξης 5,5% αλλά με εκατομμύρια πολίτες στη φτώχεια.

Η επιτυχία της, ωστόσο, θα κριθεί από την ικανότητά της να προωθήσει τις τρεις μεγάλες αλλαγές που υποσχέθηκε. Η πρώτη, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που θα εγγυάται «οικουμενική δωρεάν παιδεία», έχει προκαλέσει ήδη τριγμούς. Η προοριζόμενη για υφυπουργός Παιδείας Κλάουντια Πεϊράνο (και ιδιοκτήτρια εταιρείας που συμβουλεύει επιδοτούμενες από το κράτος ιδιωτικές σχολές) αναγκάστηκε να παραιτηθεί γιατί εξέφρασε αντιρρήσεις για το εφικτό του εγχειρήματος.

Η δεύτερη είναι η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος προκειμένου να αυξηθούν τα έσοδα, καθώς η δωρεάν παιδεία θα απαιτήσει αύξηση των δημοσίων δαπανών κατά 1,5-2% του ΑΕΠ. Δεν είναι συμπτωματικό ότι επέλεξε για υπουργό Παιδείας τον Νικολάς Εϊσαγκίρε, έναν οικονομολόγο και πρώην στέλεχος του ΔΝΤ. Η αύξηση ωστόσο της φορολογίας δημιουργεί τριβές, ιδίως όσον αφορά τον ιδιωτικό τομέα.

Η τρίτη και μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αντικατάσταση του Συντάγματος που επέβαλε ο δικτάτορας Πινοτσέτ και με ελάχιστες αλλαγές ισχύει ακόμη σήμερα, με ένα νέο δημοκρατικό, κάτι που απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία των τριών πέμπτων του Κοινοβουλίου. Ελλείψει αυτής η Μπατσελέτ θα κληθεί να αναζητήσει συμμαχίες και με άλλες πολιτικές δυνάμεις που πιθανόν να την υποχρεώσουν σε επώδυνα πολιτικά ανταλλάγματα.

Το μεγάλο στοίχημα της νέας προεδρίας της Μπατσελέτ είναι να μπορέσει να ισορροπήσει ανάμεσα στις αυξημένες προσδοκίες και τις εξίσου έντονες αντιστάσεις που υπάρχουν για τις πολιτικές που έχει υποσχεθεί.

Ανάμεσα δηλαδή στην πίεση των κοινωνικών κινημάτων που πρωταγωνιστούν τα τελευταία τρία χρόνια στην πολιτική σκηνή και απαιτούν βαθιές μεταρρυθμίσεις του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου και στην πίεση των αντιπολιτευτικών δυνάμεων εκτός αλλά και εντός της εύθραυστης συμμαχίας της που αποστρέφονται ριζοσπαστικές τομές. Σε αυτήν την ευαίσθητη ισορροπία προσδοκά να συμβάλει η παράδοξη συμμαχία τόσο με το Κομμουνιστικό όσο και με το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, ελπίζοντας ότι και τα δύο θα μπορέσουν να ελέγξουν τις πιο μαχητικές τους πτέρυγες.