Ο Μπαράκ Ομπάμα ζήτησε από τον Μαχμούντ Αμπάς να αναλάβει ρίσκα, αλλά το νέο κύμα βίας και οι νομοθετικές πρωτοβουλίες του Ισραήλ μπορεί να δυσχεράνουν ακόμη περισσότερο την όποια ειρηνευτική διαδικασία

Της Χριστίνας Πάντζου

Σε μια ύστατη προσπάθεια να αποφύγει το ναυάγιο της πρωτοβουλίας ειρήνευσης που ανέλαβαν οι Ηνωμένες Πολιτείες πριν από εννέα σχεδόν μήνες, ο πρόεδρος Ομπάμα ζήτησε από τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, να πάρει σκληρές αποφάσεις και να αναλάβει ρίσκα για να επιτευχθεί μια συμφωνία ειρήνης. Το ίδιο σχεδόν είχε επαναλάβει πριν από δύο εβδομάδες κατά την επίσκεψη του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ωστόσο, οι δύσκολες αποφάσεις προσκρούουν σε δύσκολες πραγματικότητες, με το χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές να βαθαίνει εν μέσω ενός νέου κύματος βίας και νομοθετικών πρωτοβουλιών που μπορεί να δυσχεράνουν ακόμη περισσότερο την όποια ειρηνευτική διαδικασία.

Ελπίζει σε πρόοδο

«Είμαστε πεπεισμένοι ότι υπάρχει μια ευκαιρία. Ελπίζω να υπάρξει πρόοδος τις επόμενες εβδομάδες», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, που μπροστά στην αδυναμία επίτευξης ειρηνευτικής συμφωνίας έως τις 29 Απριλίου, όπως προέβλεπε το αρχικό διαμεσολαβητικό σχέδιο, υποχρεώθηκε σε τακτική υποχώρηση. Η αμερικανική διπλωματία μιλά πλέον για επίτευξη μιας συμφωνίας-πλαισίου έως εκείνη την ημερομηνία, που θα αποτελέσει τη βάση ώστε να παραταθούν οι συνομιλίες και να καταστεί δυνατή μια συμφωνία ειρήνης σε κάποιο απώτερο μέλλον.

Αλλά ακόμη και γι’ αυτήν τη συμφωνία στο πλαίσιο αρχών δεν έχει υπάρξει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ο Αμπάς αναγνωρίζοντας ότι «αυτή είναι μια ιστορική συμφωνία», κάλεσε ξανά από την Ουάσινγκτον το Ισραήλ να τηρήσει τη δέσμευση που ανέλαβε, όταν τον περασμένο Ιούλιο ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις έπειτα από τριών χρόνων πάγωμα, και να απελευθερώσει και την τέταρτη ομάδα Παλαιστινίων κρατουμένων έως το τέλος Μαρτίου, δηλώνοντας ότι αυτό θα αποτελέσει ένδειξη της σοβαρότητας στις προσπάθειες για την επίτευξη ειρήνης.

Το μεγάλο αγκάθι, ωστόσο, παραμένει η απαίτηση του Νετανιάχου να αναγνωρίσουν οι Παλαιστίνιοι το Ισραήλ ως Εβραϊκό Κράτος, κάτι που η Παλαιστινιακή Αρχή αρνείται, καθώς είναι σαν να απεμπολεί το δικαίωμα επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους. Ο Αμπάς επανέλαβε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσει το Ισραήλ ως Εβραϊκό Κράτος, δηλώνοντας δραματικά: «Είμαι 79 ετών και δεν θα τελειώσω τη ζωή μου με μια προδοσία». Μια θέση που επικυρώθηκε και από τους υπουργούς Εξωτερικών του Αραβικού Συνδέσμου, που την περασμένη εβδομάδα απέρριψαν κάθε αναγνώριση ενός εβραϊκού κράτους.

Την περασμένη Τρίτη, η Κνεσέτ υπερψήφισε νόμο που αυξάνει από το 2% στο 3,25% το ελάχιστο ποσοστό για την είσοδο κόμματος στη Βουλή, κάτι που θα δυσχεράνει πολύ την εκπροσώπηση αραβικών κομμάτων. Την επομένη εγκρίθηκε ένας ακόμη νόμος που κατατέθηκε από το κόμμα Habait Hayehudi (Εβραϊκός Οίκος) και ο οποίος ορίζει ότι οποιαδήποτε εδαφική παραχώρηση υπογράψει η κυβέρνηση σε συμφωνία ειρήνης θα πρέπει να επικυρώνεται με δημοψήφισμα. Ενα χρήσιμο εργαλείο που κέρδισε η εθνικιστική Δεξιά για να δυσχεράνει οποιαδήποτε αποχώρηση από τα εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ στον πόλεμο του ’67.

Αμετακίνητοι

Στο ήδη δύσκολο σκηνικό προστέθηκε και νέος γύρος βίας, όταν την περασμένη εβδομάδα η Ισλαμική Τζιχάντ -σε αντίποινα για τον θάνατο τριών μαχητών της από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή- εκτόξευσε περισσότερες από 60 ρουκέτες εναντίον του Ισραήλ, το οποίο απάντησε βομβαρδίζοντας κάπου 30 στόχους στη Λωρίδα της Γάζας, στη μεγαλύτερη κλιμάκωση βίας που έχει σημειωθεί από τον Νοέμβριο του 2012.

Η συνάντηση του Ομπάμα με τον Αμπάς στον Λευκό Οίκο δεν έφερε κάποιες σημαντικές αλλαγές, όπως δεν είχε φέρει η συνάντησή του με τον Νετανιάχου, καθώς οι θέσεις προς διαπραγμάτευση των δύο πλευρών μοιάζουν αμετακίνητες. «Η ειρήνη είναι σαν το τάνγκο, χρειάζεται δύο», επισημαίνει ο αναλυτής Σαλ Εμέγκρι. «Με τον Αμπάς και τον Νετανιάχου να ακολουθεί ο καθένας τα δικά του βήματα, μένει μόνος ο Κέρι να κινείται με ενθουσιασμό».