ΑΙΓΥΠΤΟΣ Η δεύτερη επέτειος από την πτώση του καθεστώτος Μουμπάρακ σφραγίστηκε από μαζικές διαδηλώσεις. Η αντιπολίτευση αντιμετωπίζει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους σαν προδότες των ιδανικών της επανάστασης και τον πρόεδρο Μόρσι σαν αυταρχικό «Νέο Φαραώ»

Του Γιώργου Τσιάρα

Για τον βασανισμένο λαό της Αιγύπτου, η χθεσινή δεύτερη επέτειος της πτώσης του καθεστώτος Μουμπάρακ έπρεπε, κανονικά, να είναι μέρα γιορτής. Αυτόν, άλλωστε, τον χαρακτήρα επιχείρησε εδώ και μέρες να προσδώσει στις εκδηλώσεις η κυβέρνηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, και εξαπολύοντας μια πανεθνική καμπάνια «συμφιλίωσης» που περιλαμβάνει σειρά από κοινωνικές και φιλανθρωπικές δραστηριότητες.

Ομως η αντιπολίτευση, που βλέπει τους Αδελφούς σαν προδότες των ιδανικών της επανάστασης, και τον πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι σαν αυταρχικό «Νέο Φαραώ», έχει εντελώς άλλη άποψη για τη σημασία της χθεσινής επετείου. Κι έτσι, ήδη από τα ξημερώματα της Παρασκευής, οι δρόμοι γύρω από τη θρυλική πλατεία Ταχρίρ (ξανά-)έγιναν πεδίο μάχης ανάμεσα στην αστυνομία και τους διαδηλωτές, που ζητούν «ψωμί κι ελευθερία» – σαν να μην πέρασε μια μέρα από τις μεγάλες συγκρούσεις της χειμωνιάτικης «Αραβικής Άνοιξης» του 2011.

Εξεγερμένο πλήθος 

Κατά τη διάρκεια των νυχτερινών επεισοδίων, εκατοντάδες νεαροί διαδηλωτές επιχείρησαν να αφαιρέσουν τα τσιμεντένια και μεταλλικά οδοφράγματα, που εμπόδιζαν τη πρόσβαση στην πλατεία Ταχρίρ, και να «ανακαταλάβουν» την πλατεία, εκσφενδονίζοντας πέτρες και βόμβες μολότοφ, αλλά απέτυχαν, καθώς η αστυνομία «απάντησε» με άγριο (αλλά…δημοκρατικό πλέον!) ξύλο και εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων. Τουλάχιστον 16 διαδηλωτές τραυματίστηκαν σε αυτή την πρώτη «μάχη» για την Ταχρίρ, το σύμβολο της επανάστασης, που θεωρείται βέβαιο πως θα γίνει στόχος των διαδηλωτών και τις επόμενες ώρες και ημέρες.

Τελικά, το μεσημέρι της Παρασκευής η πλατεία- σύμβολο πλημμύρισε ξανά από διαδηλωτές, αφού η αστυνομία δεν κατάφερε να συγκρατήσει το τεράστιο, εξεγερμένο πλήθος. Εκτός από το κέντρο του Καΐρου, συγκρούσεις ξέσπασαν τόσο στην Αλεξάνδρεια όσο και στο Σουέζ, την Ισμαηλία (όπου πυρπολήθηκε το κτίριο που στεγάζει τα τοπικά γραφεία της Αδελφότητας) και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, με την αστυνομία να περιορίζεται σε όλο και πιο αμυντικό ρόλο – και τους ισλαμιστές να αποφεύγουν προσεκτικά τις δημόσιες αντιπαραθέσεις και αντι-διαδηλώσεις.

Είναι σαφές πως οι αντίπαλοι του Μόρσι, και υποστηρικτές του «κοσμικού», κοινωνικού χαρακτήρα της επανάστασης σκοπεύουν να εκμεταλλευτούν την επέτειο για να αναθέσουν τα βασικά αιτήματα και προτάγματα της «Ανοιξης», που έμειναν αναπάντητα από το νέο καθεστώς: όπως χαρακτηριστικά αναφέρει μακροσκελής ανάλυση του Independent, η χώρα όχι μόνο απέχει πολύ από την υπεσχημένη «αναγέννησή» της, αλλά βρίσκεται και σε χειρότερη θέση από πριν, με την παρατεταμένη οικονομική κρίση να «χρεώνεται» πλέον στον Μόρσι και να ανεβάζει κατακόρυφα το πολιτικό θερμόμετρο.

«Πυρ και μανία» 

Στην οικονομία, τα νούμερα είναι αμείλικτα: οι εξαγωγές υποχωρούν, η τουριστική βιομηχανία καταρρέει και το νόμισμα της Αιγύπτου, η λίρα, υποχωρεί συνεχώς έναντι του δολαρίου, ενώ και οι ξένοι επενδυτές αποσύρουν μαζικά τα κεφάλαιά τους: μόνο τους τελευταίους έξι μήνες αποσύρθηκαν περίπου πέντε δισεκατομμύρια δολάρια από την Αίγυπτο. Η κυβέρνηση Μόρσι προσπαθεί να λύσει τον γρίφο με ένα νέο «δάνειο σωτηρίας» από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ύψους 4,8 δισ. δολαρίων, το οποίο όμως, όπως όλοι γνωρίζουν, θα συνοδευτεί από το απαραίτητο πακέτο στερήσεων και λιτότητας για τον πολύ κόσμο. Ηδη έχει αποφασιστεί μείωση των κρατικών επιδοτήσεων για τα καύσιμα και για μια σειρά ακόμη βασικών αγαθών πρώτης ανάγκης, που θα πλήξει εκατομμύρια Αιγύπτιους.

Η αντιπολίτευση όμως είναι «πυρ και μανία» και με την ουσιαστική αμνήστευση των αστυνομικών, στρατιωτικών και παρακρατικών που ευθύνονται για το λουτρό αίματος του 2011, όταν κατά τη διάρκεια της εξέγερσης κατά του Μουμπάρακ περισσότερα από 800 άτομα δολοφονήθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας του καθεστώτος, χωρίς κανείς ώς σήμερα να έχει πληρώσει για τις πράξεις του. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα, η Διεθνής Αμνηστία καταδίκασε την αδράνεια της αιγυπτιακής δικαιοσύνης τονίζοντας ότι «εξασφαλίζοντας ότι οι δράστες παραμένουν ατιμώρητοι, ο πρόεδρος Μόρσι κάνει ελάχιστα να πάρει αποστάσεις από δεκαετίες κατάχρησης εξουσίας». Κοινώς, η κάθαρση δεν ήρθε ποτέ.

Υπερεξουσίες Μόρσι 

Η σταγόνα όμως που ξεχείλισε το ποτήρι και πυροδότησε το νέο κύμα επεισοδίων, τον περασμένο Νοέμβριο, ήταν η παραχώρηση από τον Μόρσι στον… εαυτό του των γνωστών υπερεξουσιών, με διάταγμα, αλλά και η αμφιλεγόμενη «fast track» ψήφιση του νέου Συντάγματος, που έχει διχάσει τον αιγυπτιακό λαό και ιδιαίτερα τις δυνάμεις που πρωταγωνίστησαν στην « Ανοιξη». Το Σύνταγμα βάλλεται από την αντιπολίτευση διότι δεν προστατεύει θεσμικά τα δικαιώματα των γυναικών, των παιδιών, αλλά και των χριστιανών Κοπτών και άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων. Και το χάσμα παραμένει αγεφύρωτο: «Είναι σαν να ξεκινάμε όλοι μαζί, μια παρέα, να κάνουμε κάτι και στη μέση της μάχης ο ένας να παρατάει την επανάσταση και να γίνεται εξουσία», όπως είπε χαρακτηριστικά ένας νεαρός διαδηλωτής στην απεσταλμένη του CBS News.

Ομως, εξαιτίας της δράσης της Αδελφότητας στην επαρχία και της πανεθνικής της απήχησης, ιδίως σε συντηρητικές επαρχιακές περιοχές, η Μουσουλμανική Αδελφότητα – και οι εξτρεμιστές σαλαφιστές, οι οποίοι αριθμούν περίπου επτά εκατομμύρια σε μια χώρα 82 εκατομμυρίων- είναι πολύ πιθανό να αναδειχτούν νικητές και στις επόμενες εκλογές. Σε αυτό βεβαίως συνδράμει και το γεγονός ότι η αντιπολίτευση μοιάζει κατακερματισμένη.