Εμμέσως επιδοτούμενες οι μεγάλες συστημικές τράπεζες του εξωτερικού, αποτελούν κίνδυνο για χρηματοπιστωτικό σύστημα και φορολογούμενους οι οποίοι τις τροφοδοτούν αφειδώς με δημόσιο χρήμα, προειδοποιεί εξαμηνιαία έκθεση του ΔΝΤ
Του Μπάμπη Μιχάλη
Περίπου πεντέμισι χρόνια από την κατάρρευση της Lehman Brothers, το κραχ και την απαρχή της χειρότερης οικονομικής κρίσης των τελευταίων 70 ετών στον πλανήτη, οι κυβερνήσεις δείχνουν να έχουν κάνει μια τρύπα στο νερό, τόσο στην προσπάθειά τους να καταστήσουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα πιο ασφαλές όσο και στο να προστατεύσουν τους φορολογούμενους από μια ακόμη πολυδάπανη διάσωση των τραπεζών.
Κριτήριο το μέγεθος
Αιτία, όπως τονίζει το ΔΝΤ στην εξαμηνιαία έκθεσή του Global Financial Stability Report -που έδωσε χθες στη δημοσιότητα-, οι «έμμεσες επιδοτήσεις» που οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου συνεχίζουν να απολαμβάνουν χάρη στο… μέγεθός τους.
Στην ανάλυσή του το Ταμείο δείχνει ότι, παρά τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν μετά το κραχ του 2008, οι επονομαζόμενες «πολύ μεγάλες για να αφεθούν να καταρρεύσουν» (too big to fail) τράπεζες του πλανήτη συνεχίζουν να βασιλεύουν και να ευνοούνται έναντι των υπολοίπων, καρπούμενες «έμμεσες επιδοτήσεις» που φτάνουν έως και τα 590 δισ. δολάρια ετησίως. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, στην περίοδο 2011-2012 οι μεγαλύτερες πολυεθνικές τράπεζες του κόσμου απόλαυσαν τέτοιου είδους «έμμεσες επιδοτήσεις» 15-70 δισ. δολαρίων στις ΗΠΑ, 25-110 δισ. δολαρίων στην Ιαπωνία, 20-110 δισ. δολαρίων στη Βρετανία και 90-300 δισ. δολαρίων στην ευρωζώνη.
Οι «έμμεσες επιδοτήσεις» δημιουργούνται από προσδοκίες ότι οι κυβερνήσεις θα σπεύσουν να σώσουν αυτές τις τράπεζες όταν εμφανίσουν οικονομικά προβλήματα, καθώς λόγω του μεγέθους τους ενέχουν συστημικό κίνδυνο.
Ενέσεις πολλών δισ.
Στη διάρκεια της κρίσης οι κυβερνήσεις στήριξαν τις «too big to fail» τράπεζες με διάφορες μορφές, από εγγυήσεις δανείων έως άμεσες ενέσεις κρατικών κεφαλαίων. Η προσδοκία μιας ανάλογης υποστήριξης επιτρέπει σε αυτές τις τράπεζες να δανείζονται με φτηνότερα επιτόκια από αυτά που θα πλήρωναν αν δεν υπήρχε το ενδεχόμενο κρατικής στήριξης.
Οι επενδυτές από την πλευρά τους είναι πρόθυμοι να δανείσουν σε αυτές τις τράπεζες και σε χαμηλότερο κόστος, αφού το ενδεχόμενο διάσωσης από το κράτος λειτουργεί ως μορφή εξασφάλισης των κεφαλαίων τους. Το χαμηλότερο κόστος δανεισμού που αυτές οι τράπεζες απολαμβάνουν ισοδυναμεί, σύμφωνα με το ΔΝΤ, με «έμμεση επιδότηση» η οποία: α. στρεβλώνει τον ανταγωνισμό, β. ενθαρρύνει την υπερμόχλευση των κεφαλαίων, γ. ευνοεί την υπερβολική ανάληψη ρίσκου και δ. αυξάνει την επικινδυνότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Αύξηση κεφαλαίων
Το Ταμείο σημειώνει ακόμη ότι, παρά τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποίησαν οι κυβερνήσεις, παρά τη βελτίωση των τραπεζικών ισολογισμών και της αύξησης των κεφαλαίων που υποχρεούται μια τράπεζα να διατηρεί ως αποθεματικά, το πρόβλημα συνεχίζει να υπάρχει.
Μεταξύ άλλων και επειδή μετά την κρίση και τις συγχωνεύσεις που έγιναν, αρκετές από τις «πολύ μεγάλες για να αφεθούν να καταρρεύσουν» τράπεζες έγιναν ακόμη μεγαλύτερες, άρα ακόμη πιο σημαντικές για το σύστημα. Το Ταμείο ζητά πλήρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που θεσπίστηκαν και προειδοποιεί ότι οι επιπτώσεις ενός νέου κραχ θα είναι πολύ σοβαρές για τη σταθερότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.
