Παλαιστίνη και Ισραήλ συνειδητοποιούν ότι η αμερικανική πρωτοβουλία για συμφωνία επί πλαισίου αρχών δεν μπορεί να ολοκληρωθεί
Της Χριστίνας Πάντζου
Με αλλεπάλληλα πλήγματα ένθεν κακείθεν, η αμερικανική πρωτοβουλία για επίτευξη συμφωνίας Ισραήλ–Παλαιστίνης μοιάζει να πνέει τα λοίσθια. Λιγότερο από τέσσερις εβδομάδες πριν λήξει η προθεσμία ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων ή έστω συμφωνίας επί ενός πλαισίου αρχών που θα επιτρέψει την παράταση των συνομιλιών, η αθέτηση των προϋποθέσεων που τέθηκαν τον Ιούλιο του 2013 για την έναρξη διαλόγου δυναμιτίζει τις ήδη ελάχιστες προοπτικές εξεύρεσης μιας συναινετικής λύσης.
Αυτές οι δύο βασικές παραχωρήσεις για τους εννέα μήνες που προβλεπόταν να κρατήσουν οι συνομιλίες, έως τις 29 Απριλίου δηλαδή, ήταν για μεν την Παλαιστίνη η αναστολή κάθε διαβήματος ένταξης σε διεθνείς οργανισμούς και συνθήκες, για δε το Ισραήλ η απελευθέρωση 104 Παλαιστινίων που φυλακίστηκαν πριν από τις Συμφωνίες του Οσλο το 1993.
Κλιμάκωση
Ολα βρίσκονται πλέον στον αέρα. Το Ισραήλ δεν απελευθέρωσε την τελευταία ομάδα Παλαιστίνιων κρατουμένων στις 29 Μαρτίου, όπως είχε δεσμευτεί. Σε απάντηση, ο πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς υπέγραψε 15 διεθνείς συμβάσεις (ανάμεσά τους είναι η 4η Σύμβαση της Γενεύης που αφορά την προστασία των πολιτών σε καιρό πολέμου), που αναβαθμίζουν το διεθνές status της Παλαιστίνης. Δίχως ωστόσο να προχωρήσει στην επικύρωση του Καταστατικού της Ρώμης, που αποτελεί και την ιδρυτική συνθήκη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, ενώπιον του οποίου θα μπορούσε να καταγγείλει το Ισραήλ για εγκλήματα πολέμου.
Ο πρόεδρος Αμπάς ξεκαθάρισε πως «ποτέ δεν συμφωνήσαμε να απεμπολήσουμε το δικαίωμά μας, αλλά να το αναστείλουμε για χάρη των διαπραγματεύσεων. Το Ισραήλ εξακολουθεί να κωλυσιεργεί και δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να προχωρήσουμε με τα σχέδιά μας για συμμετοχή σε διεθνείς οργανώσεις και συμβάσεις». Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση (ΟΑΠ) της Παλαιστίνης υποστήριξε πως η κίνηση αυτή δεν υπονομεύει σε καμία περίπτωση τις ειρηνευτικές συνομιλίες. «Η παλαιστινιακή ηγεσία σέβεται τις δεσμεύσεις της και θέλει να συνεχίσει η πολιτική διαδικασία, αλλά θέλουμε μια πραγματική πολιτική διαδικασία, χωρίς κόλπα. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας με την αμερικανική κυβέρνηση».
Οργή προκάλεσε η απόφαση στους ακραίους εταίρους της ισραηλινής κυβέρνησης. Ο υπουργός Τουρισμού Ούρι Λαντάου απείλησε πως «οι Παλαιστίνιοι θα το πληρώσουν ακριβά», προτείνοντας ως αντίποινα την προσάρτηση σημαντικών εκτάσεων της κατεχόμενης Δυτικής Οχθης, ενώ ο υπουργός Στέγασης κάλεσε τον Νετανιάχου να αποχωρήσει από τις Συμφωνίες του Οσλο. Αυτές οι απειλές και «προτροπές» διατυπώθηκαν τη στιγμή που παρά τις υποσχέσεις για πάγωμα των -παράνομων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο- εποικισμών που δόθηκαν από τον Νετανιάχου κατά τις συνομιλίες του με τον Τζον Κέρι την περασμένη Τρίτη, η ισραηλινή κυβέρνηση ανακοίνωσε σχέδιο οικοδόμησης 708 νέων κατοικιών στον εποικισμό Γκίλο, στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ. Στα μέσα Μαρτίου, η ΟΑΠ δημοσιοποίησε έκθεση που αποκαλύπτει πως από την έναρξη των συνομιλιών τον Ιούλιο έχουν αρχίζει να χτίζονται 10.509 νέα σπίτια σε εποικισμούς της Δυτικής Οχθης και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Το Ισραήλ επιπλέον ζήτησε από τον Κέρι την απελευθέρωση του καταδικασμένου σε ισόβια στις ΗΠΑ Ισραηλινού κατάσκοπου Τζόναθαν Πόλαρντ ως αντάλλαγμα για την παράταση των διαπραγματεύσεων έως το 2015.
Τελευταία προσπάθεια
Επειτα από πυρετώδεις διαβουλεύσεις, ο Τζον Κέρι φέρεται να έπεισε τις δύο διαπραγματευτικές ομάδες σε μια συνάντηση αργά χθες το βράδυ στην Ιερουσαλήμ, ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν πως αν και το σκηνικό γίνεται πιο πολύπλοκο, οι πιέσεις που ασκούνται μπορεί, αντί να σημάνουν την ταφόπλακα των διαπραγματεύσεων, να ευνοήσουν την επίτευξη μιας έστω ελάχιστης συναίνεσης.
Ο Αραβικός Σύνδεσμος από την πλευρά του απάντησε άμεσα στο αίτημα του Αμπάς και συγκάλεσε έκτακτη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του στις 9 Απριλίου ώστε «να εξεταστούν οι εξελίξεις υπό το φως της άρνησης του Ισραήλ να απελευθερώσει μια τέταρτη ομάδα κρατουμένων και να παραταθούν οι συνομιλίες».
