Δεν χρειάζεται συστάσεις ο δικός μας «κύριος Γκιώνης». Σημάδεψε, καθόρισε, δίδαξε επί δεκαετίες τι σημαίνει όχι απλώς καλλιτεχνικό ρεπορτάζ, αλλά δημοσιογραφία με Δ κεφαλαίο. Εχει γράψει πολλά βιβλία που έγιναν μπεστ σέλερ. Αυτή τη φορά με το απόλυτα προσωπικό του ύφος παραδίδει πορτρέτα σημαντικών ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης
Του Δημήτρη Κανελλόπουλου
Γράφει κάπου στον πρόλογο του νέου του βιβλίου «Eνας κι ένας… 46+1 άνθρωποι της τέχνης από κοντά» ο κύριος Γκιώνης (ο Δημήτρης Γκιώνης δηλαδή, αλλά συγχωρήστε με, δεν μπορώ να τον πω αλλιώς, τόσα χρόνια «κύριε Γκιώνη» τον προσφωνούμε κι έτσι θα κάνω κι εδώ τώρα): «Η απογοήτευση που δοκιμάζεις, όταν γνωρίζεις από κοντά κάποιους που σ' έχουν κατακτήσει με το έργο τους. Είναι άλλωστε φυσικό – όταν θαυμάζεις κάποιον σε ενδιαφέρει να μάθεις τι σόι άνθρωπος είναι, ενώ βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση του έργου του. Και το ερώτημα: Είναι δυνατόν να σε φτιάχνουν με το έργο τους και οι ίδιοι να αποκαλύπτονται ανακόλουθοι, ανασφαλείς, φθονεροί, μικρόψυχοι, επηρμένοι, ματαιόδοξοι, τσιγκούνηδες, φθονεροί, ανταγωνιστικοί απέναντι σε συναδέλφους τους – γεμάτοι αδυναμίες, τέλος πάντων;»
Και μην ξεχνάτε πως εμείς οι συντάκτες του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ έχουμε τη δυνατότητα να γνωρίζουμε από κοντά πολλούς από τους καλλιτέχνες. Τι να σας λέω, αφήστε, δεν θέλετε να ξέρετε. Ο κύριος Γκιώνης λοιπόν είναι ίσως ο μοναδικός που γνώρισα και ο οποίος αποδείχτηκε στην πορεία αντάξιος του έργου του. Του δημοσιογραφικού πρωτίστως, αλλά και του συγγραφικού. Διότι εκτός από αρχισυντάκτης του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ της «Ελευθεροτυπίας» για δεκαετίες (και δικός μου για μερικά χρόνια), είναι κι επιτυχημένος, πώς να το πω, «μπεστεσελεράς». Τα βιβλία του αποτελούν τις απόλυτες επιτυχίες. Εκαναν πολλές εκδόσεις. Το πρώτο του, το «Τώρα θα δεις», μετράει ήδη 27.
Το καινούργιο του βιβλίο «Ενας κι ένας… 46+1 άνθρωποι της τέχνης από κοντά» (εκδόσεις Αγκυρα) έχει 240 σελίδες και η τιμή του είναι στα 13,40 ευρώ. Ο τίτλος τα λέει όλα. Στην ουσία εμπεριέχει 47 πορτρέτα ανθρώπων της τέχνης φιλοτεχνημένα με έναν μοναδικό, αφηγηματικό τρόπο από τον κύριο Γκιώνη. Οι 46 έχουν ήδη αποδημήσει εις Κύριον. Μόνο ο Μίκης Θεοδωράκης είναι εν ζωή, τον οποίο τιμά ο συγγραφέας ως «εσαεί ζώντα». Από τους… νεκρούς σημειώστε ονόματα όπως Ελλη Αλεξίου, Μαρία Ιορδανίδου, Κώστας Βάρναλης, Γιάννης Σκαρίμπας, Βασίλης Τσιτσάνης, Μάνος Χατζιδάκις, Μελίνα Μερκούρη, Ζυλ Ντασσέν, Στέλιος Καζαντζίδης, Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Μποστ, Δανάη, Ηλίας Πετρόπουλος, Ακης Πάνου, Λιλή Ζωγράφου, Μάνος Κατράκης, Μάνος Λοΐζος, Τζένη Καρέζη, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Κατερίνα Γώγου κ.ά.
«Το βιβλίο αυτό είναι αφιερωμένο σε Ελληνες ανθρώπους της τέχνης που γνώρισα» σημειώνει ο κύριος Γκιώνης. «Παράλληλα με το έργο τους ήθελα να σκιαγραφηθεί η ανθρώπινη πλευρά, το «πιστεύω», η εποχή, ο ενίοτε προφητικός τους λόγος. Θα μπορούσε –θα ήθελα– να είναι κι άλλοι, αλλά σ’ αυτούς βρέθηκα πιο κοντά (ή αυτοί βρέθηκαν πιο κοντά σ’ εμένα – έτσι κι αλλιώς είναι περίεργη και απρόβλεπτη η μοίρα των όποιων σχέσεων). Προσωπικές επιλογές είναι, αφού άλλωστε αυτό το βιβλίο δεν είναι –δεν θα μπορούσε να είναι– ιστορία. Μια προσωπική κατάθεση, με τα βιώματα ενός πολιτιστικού συντάκτη».
Ενός πολιτιστικού συντάκτη λοιπόν. Από τους καλύτερους. Στον πρόλογο του βιβλίου μάς προσφέρει ένα σύντομο, αλλά μεστό μάθημα δημοσιογραφίας. «Προσωπικά, όλα αυτά τα χρόνια, δεν με ενδιέφερε και πολύ αυτό που λέμε δημοσιοσχετίστικη ειδησεογραφία» αναφέρει.
«Εκείνο κυρίως που με ενδιέφερε ήταν η προβολή και η υπεράσπιση μίας καλής δουλειάς (και του δημιουργού της, φυσικά), η ψυχαγωγία με την πλήρη σημασία της λέξης, η ουσία από μία κουβέντα, η αποκάλυψη, το «πίσω από τα φαινόμενα», το σχόλιο».
Τα πορτρέτα είναι με εξαιρετικό τρόπο γραμμένα. Ιστορίες αυτόνομες, διαβάζονται και ξεχωριστά, μικρά αφηγήματα με γνωστές κι άγνωστες πληροφορίες. Δεν θα ξεκολλάτε, διαβάζεται όλο σε μία-δύο νύχτες (με ξενύχτι εννοείται).
Ο κ. Γκιώνης οριοθετεί και τον ρόλο του δημοσιογράφου. «Πάντα ως ενδιάμεσος, μεταξύ του έργου ενός δημιουργού και του αποδέκτη-κοινού.
Ως εκ τούτου δεν θα μπορούσα να ταυτιστώ με τον ενδιάμεσο, που αυτοπροβάλλεται ως ισότιμος με το «θέμα» του, με πιο ακραίες τις περιπτώσεις των τηλεοπτικών «σταρ», που συχνά κάνουν θέμα -ενίοτε αλληλολιβανιζόμενοι- την ασήμαντότητά τους». Ε λοιπόν, στο συγκεκριμένο κείμενο που διαβάζετε τώρα ο ενδιάμεσος δεν είναι, ως συνήθως, ο κύριος Γκιώνης. Αυτός αποτελεί το «θέμα». Οπως «θέμα» είναι φυσικά και οι 47 προσωπικότητες του περιεχομένου του βιβλίου.
…………………………………………………
* Για τη Μελίνα Μερκούρη και τα πρόσωπα που θα έπαιρνε μαζί της σε ένα νησί:
«Τον Μάνο Χατζιδάκι γιατί είναι τα νιάτα μου, η μουσική του, η τσαχπινιά του, κι επειδή θα τσακωνόμασταν μέχρι θανάτου και θα τα φτιάχναμε μέχρι ζωής. Θα έπαιρνα και την Γκρέτα Γκάρμπο. Μαζί της είχα ένα ερωτικό σύμπλεγμα και το είχα όταν τη γνώρισα. Ηταν το πιο φωτεινό, το πιο ωραίο πλάσμα που έχω γνωρίσει. Εκεί θα έπαιζε μια ερωτική διάθεση που υπήρχε και που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε – από ταμπού. Ο Μέγας Αλέξανδρος, εραστής – κάτι πολύ συγκλονιστικό, κι ο Ναπολέων… Ο,τι κακό έχω μέσα μου, ό,τι κατακτητικό, θα ήταν ο Ναπολέων».
…………………………………………………..
* Για τον Μάνο Χατζιδάκι και την κόντρα του με Αγνή Μπάλτσα και Σταύρο Ξαρχάκο για έναν δίσκο που έβγαλαν με τραγούδια του:
«Κι ενώ χαιρετίστηκε από τον Τύπο ως σημαντικό καλλιτεχνικό γεγονός, προέκυψε αναπάντεχα δημόσια η βίαιη αντίδραση του Μάνου Χατζιδάκι: «Θεωρώ τελείως ακατάλληλη την κυρία Μπάλτσα να πει τραγούδια μου σ' αυτόν τον δίσκο, για τον οποίον κανένας δεν ζήτησε την άδειά μου. Καταθέτω σήμερα αγωγή για ασφαλιστικά μέτρα κατά της Ντόιτσε Γκράμοφον, ζητώντας να αφαιρεθούν τα τραγούδια μου, διαφορετικά θ' απαιτήσω αποζημίωση 40 εκατομμυρίων δραχμών». Ξαρχάκος και Μπάλτσα περιορίστηκαν να δηλώσουν, με προφανή πικρία, «ουδέν σχόλιον», μολονότι η Μπάλτσα ειδικότερα, εισέπραξε δημόσια, από ραδιοφώνου, βαρείς χαρακτηρισμούς από τον συνθέτη, όπως «ανόητη», «ηλίθια», «να την πάρει ο διάολος και να τη σηκώσει»».
