Γιατί στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη υπάρχει τόσο πρόσφορο έδαφος για την εμφάνιση τέτοιων φαινομένων; «Μπορούμε να σκεφτούμε δύο λόγους» γράφουν οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς». «Ο πρώτος είναι ότι οι μεγιστάνες έχουν καλοφτιαγμένες προσωπικές ιστορίες ζωής που δελεάζουν τους φτωχούς. Ενσαρκώνουν το σύγχρονο, υλιστικό κεντρο-ευρωπαϊκό όνειρο της ειλικρίνειας και της ευλογημένης σκληρής δουλειάς με ανταμοιβή σε αυτή τη ζωή, όχι στην άλλη. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι οι μεγιστάνες πολιτικοί εκμεταλλεύονται την αποστροφή των ψηφοφόρων για την εκτεταμένη διαφθορά στη μετα-κομμουνιστική πολιτική και επιχειρηματική ελίτ.

Για να μην ξεχνιόμαστε βέβαια, ο πρώτος μεγιστάνας που εισέβαλε στην πολιτική ζωή ήταν ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Ιδρύοντας το… «τηλεοπτικό-επιχειρηματικό» κόμμα του, το Φόρτσα Ιτάλια, κέρδισε εν ριπή οφθαλμού τις εκλογές του 1994 και διέλυσε τη Χριστιανοδημοκρατία. Η θυελλώδης παρουσία του Μπερλουσκόνι στην ιταλική πολιτική σκηνή διήρκεσε 17 χρόνια, από τα οποία τα μισά τα πέρασε ως πρωθυπουργός σε τρεις θητείες. Αναδείχθηκε ο μακροβιότερος πρωθυπουργός στη μεταπολεμική Ιταλία. Ο «επιτυχημένος επιχειρηματίας» δεν αισθανόταν καμία αναστολή στο να εξευτελίζει δημοσίως όλους τους θεσμούς της Ιταλικής Δημοκρατίας και να αφαιρεί κάθε περιεχόμενο ουσίας ή προσχηματικής σοβαρότητας από τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Κι όμως πέτυχε για μεγάλο διάστημα να τον ακολουθούν σχεδόν διαρκώς τα αποχαυνωμένα πλήθη των Ιταλών ψηφοφόρων που τον θαύμαζαν και ήθελαν να του μοιάσουν…