ΓΑΛΛΙΑ – Το πιλοτικό πρόγραμμα #tweets2rue («tweets του δρόμου») παροτρύνει τους άστεγους να βρουν πάλι νόημα στην κοινωνική ζωή και να επανακτήσουν τους δεσμούς τους με το κοινωνικό σύνολο
Της Βίκυς Καπετανοπούλου
Οπως εκατομμύρια Γάλλοι συμπολίτες του, ο Πατρίκ διαθέτει ένα «έξυπνο» κινητό τηλέφωνο και περνά αρκετές ώρες της ημέρας του «τιτιβίζοντας» στο twitter. Με μια ειδοποιό διαφορά: για περισσότερο από τρία χρόνια ζει στον δρόμο. Είναι ένας από τους 140.000 αστέγους της Γαλλίας -όπως τουλάχιστον λένε τα επίσημα στοιχεία- αριθμός που έχει διπλασιαστεί μέσα στην τελευταία δεκαετία. «Βρίσκομαι σε μια αληθινά περίπλοκη κατάσταση, που οδηγεί στο περιθώριο της κοινωνίας» αναφέρει ο 47χρονος πρώην οδηγός φορτηγού από την πόλη Μετς, που πήρε την κάτω βόλτα το 2010, όταν τιμωρήθηκε με αφαίρεση της επαγγελματικής του άδειας, πληρώνοντας ακριβά κάποια ποτηράκια παραπάνω, που ήπιε ένα βράδυ με την παρέα του. «Τότε ξέφυγαν όλα από κάθε έλεγχο. Εχασα τη δουλειά μου, το σπίτι μου, τους φίλους μου, τα έχασα όλα…» Κόβοντας από ντροπή κάθε γέφυρα με το γνώριμο περιβάλλον του, ο Πατρίκ κατέληξε άλλος ένας ανώνυμος κλοσάρ στην αστική ζούγκλα του Παρισιού.
Τον περασμένο Οκτώβριο, όμως, κάτι άλλαξε. Κάτι που του ξανάδωσε φωνή και κουράγιο. Του προτάθηκε να συμμετάσχει στο πιλοτικό πρόγραμμα «#tweets2rue» («tweets του δρόμου»), με την υποστήριξη του γαλλικού Ερυθρού Σταυρού κι ενός δικτύου ξενώνων ημέρας, τις επονομαζόμενες «boutiques solidaires» (μπουτίκ αλληλεγγύης) του ιδρύματος Abbe Pierre. Του έδωσαν ένα smartphone, του άνοιξαν προσωπικό λογαριασμό στο twitter, τον δίδαξαν να «τιτιβίζει» και του ζήτησαν ν' αρχίσει να γράφει για την καθημερινότητά του. Σιγά σιγά άρχισε να ξαναμιλά για τη ζωή του και να επανακτά δεσμούς με το κοινωνικό σύνολο.
«Ενας από τους στόχους του “#tweets2rue” είναι να επιτρέψει σε άλλους ανθρώπους να μαθαίνουν απευθείας τι έχουν να πουν οι άστεγοι, χωρίς έξωθεν μεσολάβηση. Παίρνοντας παράδειγμα από παρόμοια πρωτοβουλία στη Νέα Υόρκη, οι Γάλλοι ακτιβιστές αποφάσισαν να ξεκινήσουν δοκιμαστικά το πρόγραμμα, επιλέγοντας αρχικά πέντε κλοσάρ ηλικίας 24–47 ετών.
«Οι άστεγοι αποτελούν μια ιδιαίτερα εύθραυστη (και ανομοιογενή) ομάδα και χρειάστηκε να συνδεθώ πολύ στενά μαζί τους, καθώς γι' αυτούς τους ανθρώπους το αύριο είναι κάτι πολύ μακρινό. Επρεπε να κερδίσω την εμπιστοσύνη τους και να είμαι προσεκτικός με τα μίντια. Οταν είσαι άστεγος, δεν είσαι συνηθισμένος να μπαίνεις στο επίκεντρο της προσοχής» δηλώνει ο έτερος πρωτεργάτης Νταβίντ Καντάς. «Στην αρχή ήμουν διστακτικός», ομολογεί ο Πατρίκ, «αλλά στην πορεία μου έδειξε τι σκέφτονται οι άλλοι για μας, δίνοντάς μου παράλληλα τη δυνατότητα να συνομιλώ εξ αποστάσεως με αγνώστους. Αισθάνομαι πιο άνετα μαζί τους απ' ό,τι με ανθρώπους που ξέρω από παλιά». Μέσα σ' έξι μήνες πάνω από 10.000 άτομα «ακολουθούν» τους πέντε άστεγους στο twitter.
Από το φάσμα της απόλυτης μοναξιάς και απομόνωσης, ο Πατρίκ έχει αποκτήσει πλέον 1.981 ψηφιακούς «ακόλουθους». Τρεις από αυτούς, και μάλιστα γυναίκες, τις γνώρισε διά ζώσης στην ιδιότυπη περιοδεία που κάνει με τα πόδια ανά τη γαλλική επικράτεια. «Ξαναζεστάθηκε η καρδιά μου», λέει ο 47χρονος, που βρήκε ανέλπιστη βοήθεια και επικοινωνεί πλέον μαζί τους καθημερινά.
Προσφορές
Οταν έγραψε ότι έχει πρόβλημα με την όρασή του, ένας οπτικός του πρόσφερε γυαλιά. Οταν έγραψε ότι ήταν οδηγός φορτηγού, δεν του προσφέρθηκε μόνο ένα βαν, αλλά μέσω ενός tweet o επικεφαλής του μεγαλύτερου σωματείου οδηγών φορτηγών (FNCR) στη Γαλλία υποσχέθηκε να προσπαθήσει να του δώσει πίσω την άδειά του. «Ζήτησα κουβέρτες για έναν άλλο άστεγο, που κοιμόταν κάτω από μια γέφυρα. Μέσα σε μια εβδομάδα είχαν φτάσει 10–15 κλινοσκεπάσματα…»
Υπάρχει, όμως, και ο αντίλογος. Αποκαλώντας το πιλοτικό πρόγραμμα «ηδονοβλεπτική» σταγόνα στον ωκεανό, αρκετοί Γάλλοι χαρακτήρισαν ντροπή την προσφορά ακριβών γκάτζετ σε αστέγους, όταν αυτό που χρειάζονται πάνω απ' όλα είναι ασφαλής στέγαση, καθημερινή σίτιση και περίθαλψη. Ο Λετουρνέ επιμένει ότι ένα κινητό τηλέφωνο αποτελεί εργαλείο επιβίωσης.
Ο Καντάς, από την άλλη, ομολογεί πως για τους υπόλοιπους τέσσερις το πείραμα δεν δούλεψε τόσο καλά. Ενας αποχώρησε, άλλος απελάθηκε και πλέον «τουιτάρει» από την Ιταλία, προσπαθώντας να βρει τρόπο να γυρίσει στη Γαλλία. Ο τρίτος, όμως, σώθηκε από το χείλος της αυτοκτονίας χάρη στα μαζικά μηνύματα συμπαράστασης, που έλαβε στον λογαριασμό του. Ο Πατρίκ λέει πως το πρόγραμμα του έδωσε αυτοπεποίθηση, έναν στόχο και κίνητρο να συνεχίσει: ξαναρχίζει τη μελέτη για να δώσει γραπτές εξετάσεις, προκειμένου να κερδίσει πίσω την επαγγελματική του άδεια και κατ' επέκταση την ίδια τη ζωή του.
