ΤΟΥΡΚΙΑ – Επνιξαν στα δακρυγόνα τους διαδηλωτές. Συγκρούσεις με δεκάδες τραυματίες στην Κωνσταντινούπολη και την Αγκυρα
Της Ελλης Πάνου
«Ξεχάστε την πλατεία Ταξίμ», είχε προειδοποιήσει απειλητικά την περασμένη εβδομάδα ο Ταγίπ Ερντογάν όσους σκόπευαν να κατηφορίσουν στην παραδοσιακό ιστορικό σημείο συνάντησης των συνδικάτων κάθε Πρωτομαγιά. Και όπως ήταν αναμενόμενο, πήρε και τα μέτρα του.
Αφού βγήκε μια ανακοίνωση από τον πρόεδρο Γκιουλ, που προέτρεπε τους διαδηλωτές να «επικρατήσουν η αμοιβαία κατανόηση, ο διάλογος και η συμφιλίωση», οι Αρχές, κάνοντας προφανώς πρώτες την κίνηση «συμφιλίωσης», έβαλαν λουκέτο στο σύστημα μαζικής μεταφοράς και τα φεριμπόουτ της Κωνσταντινούπολης, ανέπτυξαν 40.000 αστυνομικούς με όλα τα σχετικά αξεσουάρ (πλαστικές σφαίρες, δακρυγόνα, αύρες με κανονάκια νερού, τεθωρακισμένα, ακόμα και κάμερες στα κράνη σχεδόν με «απευθείας σύνδεση» με τα αστυνομικά τμήματα) και τοποθέτησαν για πρώτη φορά τα ειδικά φορητά ατσάλινα «φράγματα»», τα οποία εκτοξεύουν δακρυγόνα μόλις τα ακουμπήσεις, σφραγίζοντας έτσι ολόκληρες γειτονιές, δρόμους, δρομάκια και πλακόστρωτα που «εφάπτονται» της πλατείας.
Η αιτιολογία ήταν οι «πληροφορίες» των μυστικών υπηρεσιών ότι «παράνομες τρομοκρατικές ομάδες και τα ντόπια πλοκάμια τους» θα προσφύγουν σε πράξεις βίας κατά των δυνάμεων ασφαλείας.
Τελικά, βεβαίως, συνέβη το αντίθετο. Μαζικά, εργαζόμενοι, πολιτικοί, συνδικάτα, πρωταγωνιστές της εξέγερσης στο Γκεζί και συγγενείς θυμάτων των επεισοδίων εκείνων προσπάθησαν να φθάσουν στην Ταξίμ, άλλοι από την παραλιακή περιοχή της Μπεσίκτας, άλλοι από το Σισλί, βόρεια της Ταξίμ, και νωρίς νωρίς, από τις 9 το πρωί, άρχισαν οι συγκρούσεις. Οι αστυνομικοί εμπόδισαν τους δημοσιογράφους να περάσουν στα «θερμά σημεία», υποστηρίζοντας ότι χρειάζεται ειδική άδεια από το γραφείο του κυβερνήτη, είχαν ακροβολιστεί ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις γύρω από το πάρκο Γκεζί, απαγορεύοντας τη φωτογράφιση ή τη βιντεοσκόπηση και προσπάθησαν να μπλοκάρουν πορεία εργαζομένων με το που ξεκίνησε από την Ομοσπονδία Προοδευτικών Συνδικάτων στο Σισλί.
Τόσο το Σισλί όσο και η Μπεσίκτας, όπου δέσποζε σε τεράστια αφίσα το πρόσωπο του 15χρονου Μπερκίν, που τραυματίστηκε θανάσιμα πέρυσι στα γεγονότα του Γκεζί, πνίγηκαν στα δακρυγόνα.
«Εσωτερικός εχθρός»
Ιδιο ήταν το σκηνικό και σε άλλες περιοχές, καθώς οι δυνάμεις ασφαλείας προσπαθούσαν να «σπρώξουν» τις διαφορετικές πορείες προς ένα συγκεκριμένο σημείο, το οποίο είχε ορίσει η κυβέρνηση ως επιτρεπτό «σημείο διαδηλώσεων». Φρούριο απέναντι στον «εσωτερικό εχθρό» έγινε και η Αγκυρα, όπου και εκεί σημειώθηκαν επεισόδια, ενώ πορείες διοργανώθηκαν συνολικά σε 30 επαρχίες της χώρας. Οι Αρχές ανακοίνωσαν ότι μόνο στην Κωνσταντινούπολη προσήχθησαν 142 άτομα και 90 τραυματίστηκαν, 23 εκ των οποίων παραμένουν στα νοσοκομεία για νοσηλεία. «Η κυβέρνηση φοβάται τους εργαζόμενους» διακήρυξε ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, υποστηρίζοντας ότι η παραβίαση των δικαιωμάτων των πολιτών έχει γίνει πλέον «συνήθεια» για τον Ταγίπ Ερντογάν, «που στοχεύει σκόπιμα, πρώτα από όλα, στη φίμωση του Τύπου». Συμπτωματικά δόθηκε χθες στη δημοσιότητα η ετήσια παγκόσμια σχετική έκθεση για την ελευθερία του Τύπου, από το ανεξάρτητο αμερικανικό παρατηρητήριο «Freedom House». Στην έκθεση, η Τουρκία υποβαθμίζεται από «μερικώς ελεύθερη» χώρα σε «ανελεύθερη», υπογραμμίζοντας ότι κρατάει τα σκήπτρα της μεγαλύτερης παρακμής στον τομέα αυτό στην Ευρώπη.
Θυμίζοντας ότι η Τουρκία είναι ο πρώτος δεσμοφύλακας δημοσιογράφων παγκοσμίως το 2013, έχοντας ρίξει 40 στη φυλακή το τελευταίο πεντάμηνο, στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι «η ελευθερία του Τύπου επιδεινώθηκε ραγδαία στη διάρκεια του 2013, με επιθέσεις κατά δημοσιογράφων που προσπαθούσαν να καλύψουν τις ταραχές του καλοκαιριού(…) και δεκάδες απολύθηκαν ή εξαναγκάστηκαν σε παραίτηση επειδή αναφέρθηκαν θετικά στα αιτήματα των διαδηλωτών». Η έκθεση επισημαίνει τη «στενή σχέση» μεταξύ της κυβέρνησης και των ιδιοκτητών μέσων ενημέρωσης, τονίζοντας, για παράδειγμα, ορισμένες «απολύσεις ηχηρών ονομάτων» στην εφημερίδα Milliyet, που πρόσφατα άλλαξε χέρια και κατέληξε σε όμιλο φίλα προσκείμενο στον πρωθυπουργό, αλλά και άλλες στην εφημερίδα Sabah, που πουλήθηκε το 2011 σε άλλο όμιλο, με συνιδιοκτήτη τον γαμπρό του Ερντογάν.
«Η Τουρκία του Ερντογάν», γράφει πολύ χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος Αϊντογάν Βαταντάς σε άρθρο του στη Zaman, «εξελίσσεται σε μια χώρα σαν τις άλλες της Μέσης Ανατολής, που επιτρέπει ώς ένα βαθμό την ελευθερία, με ένα ηγέτη ή ένα κόμμα να κρατάει επί χρόνια την εξουσία. Η τελευταία δεκαετία της Τουρκίας, υπό την ηγεσία του Ερντογάν, αντιπροσωπεύει μια περίοδο εκδημοκρατισμού που δείχνει με σαφήνεια τους τρόπους, τους οποίους άλλοι ηγέτες της περιοχής χρησιμοποιούν ως πολιτική εργαλειοθήκη για να διατηρήσουν τη δύναμη του καθεστώτος τους.
»Οι ελεύθερες εκλογές και τα αποτελέσματα της κάλπης δεν είναι πάντα ενδεικτικά της δύναμης της δημοκρατίας. Δεν είναι μυστικό ότι τα καθεστώτα της περιοχής χειραγωγούν το εκλογικό σύστημα ή την εκλογική διαδικασία με πολλούς τρόπους. Ο έλεγχος των μέσων ενημέρωσης είναι το πρώτο βήμα αυτής της χειραγώγησης. Ο έλεγχος των μυστικών υπηρεσιών και των παρεμφερών θεσμών, αλλά και η κατάργηση του διαχωρισμού των εξουσιών είναι τα επόμενα βήματα για την καθιέρωση ενός απολυταρχικού καθεστώτος. Κι ο Ερντογάν ακολουθεί αυτό το μοτίβο».
