→Πάνω από 600 περιστατικά καταγράφηκαν σε έρευνα για την περίοδο 2010-2013
Του Δημήτρη Αγγελίδη
Από τα πολλά περιστατικά απαξίωσης και περιθωριοποίησης που έζησε στο σχολείο, αυτό που πλήγωσε περισσότερο τον μαθητή δημοτικού, σύμφωνα με την ιστορία που διηγήθηκε μετά από χρόνια για τις ανάγκες της έρευνας της ομάδας «Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση», ήταν όταν του αρνήθηκαν οι συμμαθητές του να πάρει μέρος σε μια ομάδα για μια σχολική εργασία. «Είπαν ότι δεν ήθελαν να δουλέψουν με αδελφές! Αδιαφόρησα, το είχα συνηθίσει. Δεν το είπα σε δασκάλους. Τι να κάνουν; Είχα τη χειρότερη σχολική ζωή».
Αλλες χώρες κατέστρωσαν ολοκληρωμένες εκστρατείες αντιμετώπισης του ομοφοβικού και τρανσφοβικού εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον, όταν έγινε αντιληπτή η βία που δέχονταν οι μαθητές λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου -βία που έχει οδηγήσει στον θάνατο από ξυλοδαρμό ή στην αυτοκτονία. Στην Ελλάδα, το ζήτημα αντιμετωπίζεται με αμήχανη σιωπή, ακόμα και σε ερευνητικό επίπεδο.
Ηταν όλοι εκεί
Αυτή τη σιωπή επιχειρεί να σπάσει η ομάδα Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση, που διοργάνωσε την Παρασκευή μια εισαγωγική ημερίδα για το θέμα σε συνεργασία με το Σχολείο Παιχνιδιού – Εργαστήρι Πολιτιστικής Εκπαίδευσης, τη Ζωντανή Βιβλιοθήκη και τον Σύλλογο Διδασκόντων του 66ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών.
Η κατάμεστη αίθουσα, οι σχεδόν έξι ώρες που κράτησε η ημερίδα, η συμμετοχή του κόσμου (εκπαιδευτικοί, γονείς, επιστήμονες, μέλη οργανώσεων για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ) με ερωτήσεις και τοποθετήσεις, η θεσμική στήριξη από τον Συνήγορο του Παιδιού, από σχολικούς συμβούλους και διευθύνσεις προγραμμάτων αγωγής υγείας, δείχνουν ότι έχει έρθει η ώρα να αντιμετωπιστεί σοβαρά το πρόβλημα και στην Ελλάδα.
Ενα πρόβλημα που φαίνεται ότι έχει μεγάλες διαστάσεις. Περισσότερα από 600 περιστατικά ομοφοβίας και τρανσφοβίας αναφέρθηκαν στην έρευνα της ομάδας, που έγινε μέσω ερωτηματολογίου διά ζώσης ή στο Διαδίκτυο από το 2010 ώς το 2013*. Ενας γκέι μαθητής ανέφερε πως υπήρξε μάρτυρας περιστατικού, όπου μια ομάδα δέκα αγοριών είχε πάρει στο κυνήγι έναν θηλυπρεπή συμμαθητή του, πετώντας του πέτρες και φωνάζοντάς τον «γυναικούλα, φλώρο, αδερφή». «Δεν τον βοήθησα, φοβόμουν την ταύτιση. Απομακρύνθηκα από τις ομάδες των αγοριών», είπε.
Μια μητέρα ανέφερε πως στο σχολείο τα παιδιά και οι καθηγητές είχαν απομονώσει τη λεσβία κόρη της. «Αλλάξαμε γυμνάσιο και μετά μετακομίσαμε σε άλλη πόλη. Την πήγαμε σε ιδιωτικό [...] Ακόμα και σήμερα δεν καταλαβαίνει γιατί την κοροϊδεύανε αφού δεν είχε κάνει τίποτα κακό».
Σε άλλα περιστατικά, φορείς της βίας ήταν οι ίδιοι οι γονείς. Οπως ο πατέρας που πήγε τον γιο του, μαθητή γυμνασίου, στον ιατροδικαστή. «Θέλω να μάθω αν ο γιος μου είναι πούστης», είπε μπροστά στον γιο του και τη γυναίκα του, η οποία δεν αντέδρασε. Οπως άλλος πατέρας που είπε στον γιο του, μαθητή Λυκείου, πως «θα προτιμούσε να είμαι ναρκομανής παρά γκέι», τον χώρισε από τον φίλο του και τον έστειλε σε ψυχολόγο «που ισχυριζόταν πως μπορεί να με θεραπεύσει». «Προσπάθησα να μη διαφέρω, αναγκάστηκα να κάνω ψεύτικες ερωτικές σχέσεις, είχα σκέψεις αυτοκτονίας κι απομακρύνθηκα απ’ τους δικούς μου», είπε αργότερα στους ερευνητές ο μαθητής.
Εκπαιδευτικοί
Αλλοτε οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί κάνουν κοροϊδευτικά σχόλια μέσα στην τάξη, άλλοτε τα δέχονται, όταν διαφέρουν οι ίδιοι. «Πρέπει να παίρνει θέση ο εκπαιδευτικός, να σταματάνε εν τη γενέσει τους τέτοια φαινόμενα, να δίνουν χρόνο. Είναι σωτήριο να υπάρχει ένας ενήλικας να σταθεί σ’ ένα παιδί αυτής της ηλικίας», είπε η ψυχολόγος Αλίκη Δημοπούλου, που παρουσίασε αποτελέσματα έρευνας για τον ομοφοβικό εκφοβισμό στην Αγγλία.
Κι αν δεν γίνονται γνωστά περιστατικά αυτοκτονίας λόγω ομοφοβικού εκφοβισμού στην Ελλάδα, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα που αλίευσε από τον Τύπο η ομάδα: «Ενας 16χρονος έψαχνε στο Διαδίκτυο κάποιον να μιλήσει για τις συναισθηματικές και σεξουαλικές ανάγκες του. Δεν μπορούσε να το κάνει στην παρέα του, όπως οι φίλοι του. Δήλωσε ψεύτικη ηλικία, ώστε να δείχνει ενήλικος. Γνώρισε έναν 28χρονο, βγήκαν για καφέ. Ο πατέρας του έφηβου βρήκε τον διάλογο στον υπολογιστή, έκανε μήνυση στον 28χρονο και ενημέρωσε την εργασία του. Ο 28χρονος αυτοκτόνησε. Ο έφηβος έμεινε να συνεχίσει τη ζωή του μ’ αυτή την ιστορία στην πλάτη του».
* Αναλυτικά στοιχεία της έρευνας θα παρουσιαστούν σε επόμενη ημερίδα.
