OYΚΡΑΝΙΑ – Γεμάτη συμβολισμούς η χθεσινή επίσκεψη Πούτιν στην Κριμαία για την «Ημέρα της Νίκης» επί των ναζί, την ώρα που στη Μαριούπολη τουλάχιστον 20 ρωσόφωνοι σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν από πυρά Ουκρανών εθνοφρουρών

Της Μαργαρίτας Βεργολιά

Εβδομήντα μαχητικά «έσκισαν» χθες τον ουρανό της Σεβαστούπολης, στην Κριμαία, τιμής ένεκεν για την έντονα συμβολική επίσκεψη του Βλαντίμιρ Πούτιν στην περιοχή, την πρώτη του από την προσάρτηση της χερσονήσου στη Ρωσική Ομοσπονδία. Εντονα σημειολογική ήταν και η συγκυρία. Αφορμή ήταν οι επίσημοι εορτασμοί στη βάση του ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, μετά στρατιωτικής παρέλασης, για την Ημέρα της Νίκης επί του φασισμού, πριν από 69 χρόνια…

Για τη Μόσχα, η ιστορική αυτή επέτειος -που πάντα συνοδεύεται από τόνωση του ρωσικού πατριωτισμού, με ολίγη από σοβιετική νοσταλγία- έβριθε σημειολογικών παραλληλισμών τού τότε με το τώρα. Το είχε τονίσει άλλωστε ώρες πριν πατήσει πόδι στην κριμαϊκή χερσόνησο ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος, κατά την πρωινή ομιλία του στη μεγαλειώδη στρατιωτική παρέλαση-επίδειξη ισχύος στην Κόκκινη Πλατεία.

«Η σιδερένια θέληση του σοβιετικού λαού, η γενναιότητα και το σθένος του, έσωσαν την Ευρώπη από τη σκλαβιά. Ηταν η χώρα μας που κυνήγησε τους ναζί πίσω στις “τρύπες” τους, που πέτυχε την πλήρη και τελική καταστροφή τους, που νίκησε με κόστος εκατομμύρια θύματα και τρομερές κακουχίες», υπογράμμισε από τη Μόσχα ο Ρώσος πρόεδρος, στέλνοντας ένθεν κακείθεν μηνύματα στη Δύση.

«Αντάξιοι των προγόνων»

«Πρέπει να φανούμε αντάξιοι του κατορθώματος των πατέρων, των παππούδων και των προπάππων μας, που πολέμησαν μέχρι θανάτου τον εχθρό, υπερασπίστηκαν την πατρώα γη, συνέτριψαν τον ναζισμό», τόνισε. Κι αν και απέφυγε οποιαδήποτε ονομαστική αναφορά στην ουκρανική κρίση, διακήρυξε με νόημα πως οι Ρώσοι «θα διαφυλάττουμε για πάντα αυτήν την ιερή, άσβεστη αλήθεια. Δεν θα επιτρέψουμε να προδοθούν ή να λησμονηθούν οι ήρωες, εκείνοι που χωρίς να λογαριάσουν τις ζωές τους διατήρησαν την ειρήνη στον πλανήτη».

Στη γειτονική Ουκρανία, εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση ακύρωσε τις περισσότερες εορταστικές εκδηλώσεις, επικαλούμενη φόβους για ρωσικές προβοκάτσιες. Στην πρωτεύουσα, το Κίεβο, δεν έγινε καν η καθιερωμένη στρατιωτική παρέλαση, παρά οργανώθηκαν δεήσεις στη μνήμη των θυμάτων του Β΄ Παγκoσμίου Πολέμου, την ώρα που στη Μαριούπολη, στα νοτιοανατολικά, άνδρες της νεοσύστατης Εθνοφρουράς -από «πατριώτες εθελοντές», σύμφωνα με το ουκρανικό υπ. Εσωτερικών- άνοιγαν αδιακρίτως πυρ κατά ρωσόφωνων διαδηλωτών, έξω από το τοπικό αστυνομικό τμήμα, το οποίο παραδόθηκε λίγο αργότερα στις φλόγες.

Οπως ανακοίνωσε μέσω Facebook ο ίδιος ο Ουκρανός υπουργός Εσωτερικών, Αρσένι Αβάκοφ, τουλάχιστον 21 είναι οι νεκροί, εκ των οποίων «ένας στρατιώτης», ανέφερε, «και 20 τρομοκράτες»! Αδιευκρίνιστος είναι ο αριθμός των τραυματιών. Επισήμως αναφέρονται μόνον σε 5 στρατιώτες τραυματίες. Τουλάχιστον τέσσερις ρωσόφωνοι διαδηλωτές συνελήφθησαν, ενώ αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν στο ουκρανικό πρακτορείο Interfax-Ukraine ότι μέλη της Εθνοφρουράς συνέλαβαν ακόμη και αστυνομικούς, επειδή αρνήθηκαν να εκτελέσουν την επίσημη διαταγή να ανοίξουν πυρ κατά του πλήθους!

Μέσα σε αυτό το κλίμα έντασης ο χρόνος κυλά πια αντίστροφα για το επίμαχο όσο και αμφιλεγόμενο αυριανό δημοψήφισμα στις ανατολικές περιφέρειες του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, με το ερώτημα της αυτονόμησης από την Ουκρανία. «Παραμένει άγνωστο πόση στήριξη ή συμμετοχή μπορεί να έχει αυτό το ανεπίσημο στήσιμο της κάλπης», σχολιάζει η αμερικανική γεωπολιτική επιθεώρηση Stratfor, «ωστόσο, η συζήτηση και μόνον γύρω από αυτό το θέμα αρκεί για να προκαλέσει αναστάτωση στις αρχές του Κιέβου», καθώς αυτές προετοιμάζονται πυρετωδώς για τον α΄ γύρο των προεδρικών εκλογών, στις 25 Μαΐου.

Η έντονη πάντως διπλωματική κινητικότητα των τελευταίων ωρών, καθώς κι αυτή που προδιαγράφεται εντός αυτού του Σαββατοκύριακου, δείχνει πως όλα βρίσκονται ακόμη στον αέρα: από το δημοψήφισμα των ρωσόφωνων αυτονομιστών, έως και μία πιθανή νέα ειρηνευτική συμφωνία. Την Κυριακή, έχει προγραμματιστεί -χωρίς να γίνουν γνωστές περαιτέρω λεπτομέρειες- μία νέα επίσκεψη του Ρώσου ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, στη Γενεύη, με «φόντο» τις αγωνιώδεις πια μεσολαβητικές προσπάθειες του Βερολίνου, μέσω ΟΑΣΕ, για άμεση αποκλιμάκωση της κρίσης.

Εθνικός διάλογος

Τη Δευτέρα, εν τω μεταξύ, αναμένεται να μεταβεί εκτάκτως στο Κίεβο ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπάι, κατόπιν πρόσκλησης του Ουκρανού μεταβατικού πρωθυπουργού, Αρσένι Γιάτσενιουκ. Κι αυτός με τη σειρά του προανήγγειλε χθες την επίσημη έναρξη εθνικού διαλόγου στη χώρα του (όπως επίμονα ζητά εδώ και μήνες το Κρεμλίνο), αρχής γενομένης στις 14 του μηνός, την προσεχή Τετάρτη.

«Κομμάτι» σε αυτό το παζλ των εξελίξεων, εκτιμά το Stratfor, δείχνει να αποτελεί και η τελευταία παρέμβαση-αναδίπλωση του Ρώσου προέδρου Πούτιν. Μπορεί το αίτημά του για αναβολή του δημοψηφίσματος της Κυριακής να μην εισακούστηκε… μυστηριωδώς από τους ρωσόφωνους του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ. Ωστόσο «οι δηλώσεις Πούτιν αποτελούν μέρος μια ευρύτερης διαπραγμάτευσης μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, στο πλαίσιο της οποίας», αναφέρει η αμερικανική επιθεώρηση, «η Μόσχα έχει ξεκαθαρίσει ότι η αποκέντρωση εξουσιών θα υλοποιηθεί πάση θυσία στην Ουκρανία, είτε αυτό γίνει μέσω δημοψηφίσματος και της άρνησης των ανατολικών επαρχιών να αναγνωρίσουν τις αποφάσεις του Κίεβου, είτε επιτευχθεί στο πλαίσιο ενός κοινά αποδεκτού διπλωματικού πλαισίου».