Τα κόμματα της συγκυβέρνησης προσπαθούν να ανοίξουν συζήτηση για συνταγματική αναθεώρηση και αλλαγή εκλογικου νόμου. Πού συγκλίνουν και πού αποκλίνουν οι θέσεις Ν.Δ και ΠΑΣΟΚ

Των Αλίκης Μάτση – Δημήτρη Κουκλουμπέρη

Την αλλαγή της ατζέντας του δημόσιου πολιτικού διαλόγου, προκειμένου να αποφεύγονται τα επώδυνα γι' αυτή θέματα, όπως π.χ. της φορολογίας ή των παντός είδους κινητοποιήσεων και κοινωνικών αντιδράσεων προγραμματίζει η τρικομματική κυβέρνηση.

Πεδίον δόξης λαμπρόν τής δίνεται με την ευκαιρία της διοργάνωσης σήμερα από τη ΔΗΜΑΡ ημερίδας με θέμα «πολιτικό σύστημα σε κρίση και προτάσεις για την εξυγίανσή του».

Στην ημερίδα αναμένεται να ανοίξουν τα καυτά θέματα της συνταγματικής αναθεώρησης και της αλλαγής του εκλογικού νόμου, ώστε να αποτελέσουν στο εγγύς μέλλον αντικείμενο των τηλεοπτικών παραθύρων και κάθε άλλου μέσου επικοινωνίας. Γεγονός είναι ότι πρόκειται για την «προαναγγελία ενός θέματος».

Τόσο η Ν.Δ., παρασκηνιακά διά διαρροών του μεγάρου Μαξίμου, όσο και το ΠΑΣΟΚ, διά εξαγγελιών του Ε. Βενιζέλου στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου του κόμματος, το έχουν ήδη φέρει στην επιφάνεια. Οπως γεγονός είναι ότι η αλλαγή του Συντάγματος και του εκλογικού νόμου αποτελούσαν μέρος των προεκλογικών εξαγγελιών και των τριών κομμάτων της συγκυβέρνησης πριν από τον Ιούνιο.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ όμως είναι εκείνος που στις αρχές Ιανουαρίου, σε συνεδρίαση της γραμματείας της Κεντρικής Οργανωτικής Επιτροπής Συνεδρίου (ΚΟΕΣ) του ΠΑΣΟΚ, έθεσε ως αναγκαιότητα την ανάγκη διαμόρφωσης ενιαίας πρότασης των τριών κομμάτων ώστε να συγκεντρωθούν στην επόμενη Βουλή οι απαραίτητες 180 ή 200 ψήφοι που απαιτούνται για τις αλλαγές στον καταστατικό χάρτη της χώρας.

Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι, στην καλύτερη περίπτωση οι όποιες αλλαγές μπορούν να ψηφιστούν κατ' αρχάς από την παρούσα Βουλή, ακόμη και εντός του έτους, ώστε η επόμενη, αναθεωρητική πλέον Βουλή να προχωρήσει στην οριστική τους ψήφιση. Αν ωστόσο η κυβέρνηση καθυστερήσει, εκτιμώντας ότι δεν έχει τον απαιτούμενο αριθμό του μίνιμουμ των 180 ψήφων -τις οποίες δεν συγκεντρώνει η παρούσα πλειοψηφία των 164 βουλευτών- αλλαγή του Συντάγματος δεν μπορεί να γίνει πριν από το 2016. Οπότε η σκοπιμότητα που υποκρύπτεται πίσω από τη συζήτηση του θέματος καθίσταται περισσότερο από προφανής.

Ανεξαρτήτως πάντως αυτών, τουλάχιστον η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ φαίνεται να συμπίπτουν σε κάποιες εκ των προτάσεών τους, όπως διατυπώθηκαν προεκλογικά και μετεκλογικά, αλλά και να αποκλίνουν σε κάποιες άλλες.

Η πρόταση στην οποία υπάρχει ταύτιση των απόψεων είναι ο τρόπος εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. Και τα δύο κόμματα προτείνουν την άμεση εκλογή του ανώτατου άρχοντα, δίχως να την ταυτίζουν και με την αλλαγή του πολιτεύματος, κάτι που, κατά ορισμένους συνταγματολόγους, θα απαιτούσε συντακτική και όχι αναθεωρητική Βουλή.

Η Ν.Δ. προτείνει τη μείωση του αριθμού των βουλευτών από 300 σε 200, ταυτόχρονα με το σπάσιμο των εκλογικών περιφερειών. Στο τελευταίο αυτό δεν φαίνεται να διαφωνεί και το ΠΑΣΟΚ, που όμως δεν τάσσεται υπέρ της μείωσης του αριθμού των εθνοπατέρων.

Το ασυμβίβαστο μεταξύ των ιδιοτήτων του υπουργού και του βουλευτή προκρίνεται από τη Ν.Δ. Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει πάρει θέση επί του θέματος. Μιλάει γενικά και αόριστα για «διαφορετικό και διαφανή τρόπο λειτουργίας της κυβέρνησης και καθιέρωση θεσμών ευθύνης για όλους – και τους υπουργούς».

Κανένα από τα δύο κόμματα δεν τάσσεται υπέρ του διαχωρισμού κράτους – Εκκλησίας.

Η διαφορά των δύο κομμάτων στην προσέγγισή τους ως προς την αλλαγή του άρθρου 16 για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα καθίσταται πλέον μηδαμινή. Η δεξιά παράταξη ήταν ανέκαθεν υπέρ της συνταγματικής θεσμοθέτησης και των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Το ΠΑΣΟΚ μετέβαλε στάση επί Γ. Παπανδρέου προτείνοντας μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Σήμερα η αποστροφή Βενιζέλου για λειτουργία τους «μέσα στο εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης και το νέο εθνικό παραγωγικό μοντέλο» υποκρύπτει μάλλον ταύτιση και σε αυτό το θέμα με τον Αντ. Σαμαρά.

Παρότι και τα δύο κόμματα εσχάτως έχουν επιτεθεί στη Δικαιοσύνη, στις εξαγγελίες τους περιλαμβάνονται οι αλλαγές στον τρόπο εκλογής της ηγεσίας του δικαστικού σώματος, στην κατεύθυνση της απόκτησης μεγαλύτερης ανεξαρτησίας.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τον εκλογικό νόμο: Οι πληροφορίες από τη Ν.Δ. φέρουν τον Αντώνη Σαμαρά και το επιτελείο του να προβληματίζονται για το αν θα πρέπει να παραμείνει το μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο σε ποσοστά κόμμα, παρότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν να τους ευνοεί κάτι τέτοιο. Το ΠΑΣΟΚ προτείνει την ύπαρξη μιας μορφής μπόνους για τα κόμματα που δεσμεύονται να συμμετέχουν σε κυβερνητικούς συνασπισμούς, διαβλέποντας προφανώς ότι αυτοδύναμες κυβερνήσεις δεν θα υπάρξουν στο άμεσο τουλάχιστον μέλλον.

Το βέβαιο είναι ένα. Κανένας εκ των δύο κυβερνητικών εταίρων δεν σκοπεύει στην καθιέρωση της απλής αναλογικής.