Του Γιώργου Τσιάρα
Πολυσέλιδο αφιέρωμα στη «γερμανική Ευρώπη» και την… παντοκρατορία της καγκελαρίου Μέρκελ φιλοξένησε στο χθεσινό φύλλο της η γαλλική «Liberation». Οπως διαπιστώνει η κεντροαριστερή εφημερίδα, το κέντρο βάρους της Ευρώπης έχει μετατοπιστεί από τις Βρυξέλλες στο Βερολίνο, με αποτέλεσμα η «γερμανική σχολή» να έχει επιβληθεί πλήρως, αντιμετωπίζοντας τους λοιπούς εταίρους με αίσθημα ισχύος και ανωτερότητας. Και αυτό είναι ακόμη εμφανέστερο αν ληφθεί υπόψη ότι η ισορροπία στον γαλλογερμανικό άξονα, γύρω από τον οποίο υποτίθεται πως χτίστηκε η Ενωση, έχει διαταραχθεί λόγω της αποδυνάμωσης του προέδρου Ολάντ και των προβλημάτων που παρουσιάζει η γαλλική οικονομία.
Η Γερμανία της Μέρκελ, λοιπόν, κυριαρχεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση, τόσο από οικονομική όσο και από πολιτική και δημογραφική άποψη, λέει η «Libe», θυμίζοντας πως η Μέρκελ υπήρξε ανυποχώρητη τόσο στη συζήτηση για τον ρόλο και τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας όσο και στα σχέδια λιτότητας που επιβλήθηκαν στον Νότο. Εκείνη επιβάλλει την ευρωπαϊκή πολιτική στην Ουκρανία και τη Ρωσία, όχι οι Βρυξέλλες, ούτε βέβαια η Γαλλία.
Η καγκελάριος αρέσει…
Η περίφημη γαλλογερμανική ατμομηχανή δεν έχει παρά μία και μόνη οδηγό, γράφει ο πολιτικός αναλυτής Φρανσουά Σερζάν. Και η Γερμανίδα καγκελάριος οφείλει την ηγεμονία της τόσο στη δημοτικότητα που έχει στη Γερμανία όσο και στον δυναμισμό της πολιτικής της. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση του περιοδικού «Spiegel» έδειξε ότι το 80% των Γερμανών είναι ικανοποιημένοι με την πολιτική της, ποσοστό που φτάνει το 85% στους νέους ηλικίας 18 ώς 30 ετών.
Οι Αμερικανοί συζητούν με τη Μέρκελ τη μοίρα του ευρώ. Η «Μούτι», όπως την αποκαλούν οι συμπατριώτες της, είναι η αγαπημένη συνομιλήτρια και του Πεκίνου, όπου έχει μεταβεί έξι φορές. Μιλά απευθείας με τον Πούτιν για την ουκρανική κρίση. Και είναι η μόνη Ευρωπαία ηγέτις που υπερηφανεύεται ότι έχει επισκεφθεί και τις 28 χώρες της Ενωσης.
Είναι δύσκολο να πουλήσεις στο εξωτερικό μια πολιτική που δεν λειτουργεί στη χώρα σου. Δεν υπάρχει φυσικά ένα γερμανικό μοντέλο που μπορεί να εξαχθεί στη Γαλλία ή σε άλλες χώρες. Αν όμως το Παρίσι και η υπόλοιπη Ενωση θέλουν μια διαφορετική Ευρώπη, πρέπει να συνεργαστούν με την καγκελάριο, όχι να την απομονώσουν, αναφέρει η «Liberation».
Ομως η αδιαμφισβήτητη πλέον ηγετική θέση του Βερολίνου στο ευρωπαϊκό στερέωμα προκαλεί αμηχανία και στο εσωτερικό της χώρας. «Δεν μπορούμε να εξακολουθούμε να κρυβόμαστε πίσω από το Συνταγματικό Δικαστήριο και την ιστορία μας», επισημαίνει ο Φόλκερ Πέρτες, διευθυντής του ιδρύματος διεθνών σχέσεων SWP που το περασμένο φθινόπωρο είχε δημοσιεύσει μια «λευκή βίβλο» για να υπενθυμίσει ότι «η Γερμανία δεν μπορεί να υπεκφεύγει των ευθυνών που απορρέουν από την ισχύ».
Η γερμανική διπλωματία ήταν απούσα στην αντιμετώπιση της λιβυκής κρίσης, ενώ η χώρα αυτή ήταν η μόνη στην Ε.Ε. που αρνήθηκε να υπογράψει μια δήλωση του Ομπάμα που ζητούσε μια «ισχυρή διεθνή απάντηση» στη Συρία, μετά την επίθεση με χημικά όπλα στα περίχωρα της Δαμασκού. Με τη νέα κυβέρνηση «Μέρκελ ΙΙΙ» και τον «μεγάλο συνασπισμό» CDU-SPD, ωστόσο, η Γερμανία αρχίζει να αναλαμβάνει πιο ενεργά τις ευθύνες που της αντιστοιχούν.
Η αλλαγή τόνου ήταν εμφανής ήδη από τον Ιανουάριο, στη διάρκεια της 50ής διεθνούς διάσκεψης του Μονάχου για την ασφάλεια. «Δεν μπορούμε να ελπίζουμε να μην επηρεαζόμαστε από τις παγκόσμιες συγκρούσεις», είχε πει ο Γερμανός πρόεδρος Γιόαχιμ Γκάουκ. «Εάν όμως λαμβάνουμε μέρος στην επίλυσή τους, μπορούμε τουλάχιστον να επηρεάζουμε την έκβασή τους.
Παγκόσμιος ρόλος
Αλλά και η υπουργός Αμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το νέο αστέρι του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος και πιθανή διάδοχος της Μέρκελ, δεν δίσταζε να δηλώσει: «Αν έχουμε τα μέσα, έχουμε την υποχρέωση και την ευθύνη να λαμβάνουμε μέρος στην επίλυση των μεγάλων προβλημάτων».
Οταν μιλούν έτσι οι Γερμανοί, έχουν βέβαια στο μυαλό τους τη δράση στο πλαίσιο της Ευρώπης ή του ΝΑΤΟ, από κοινού με τους εταίρους τους. Ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ και ο Λοράν Φαμπιούς έπαιξαν ένα ρόλο-κλειδί μαζί τον Πολωνό ομόλογό τους Ράντοσλαβ Σικόρσκι στο Κίεβο, τον περασμένο Φεβρουάριο. Η συμφωνία που πέτυχαν όμως αποδείχθηκε εφήμερη. Και ο Σταϊνμάγερ είναι πολύ προσεκτικός. «Η ασφάλεια στην Ευρώπη και για την Ευρώπη», λέει, «δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μαζί με τη Ρωσία, όχι ενάντια στα συμφέροντά της». Στην ίδια γραμμή, δηλαδή, που διατρανώνουν και οι Γερμανοί μεγαλοεπιχειρηματίες…
