Της Χριστίνας Πάντζου
Οι ευρωεκλογές είχαν το πρώτο τους πολιτικό θύμα στην Ισπανία. Παρά τον καταποντισμό της συντηρητικής κυβέρνησης του Ραχόι, που δεν κατάφερε να πείσει τους ψηφοφόρους για την πολυδιαφημισμένη (και εκεί) «ανάκαμψη», η πρωτιά του πρόσφερε συγκριτικό πλεονέκτημα, αφήνοντας τους Σοσιαλδημοκράτες του PSOE μόνους να μιλούν για ήττα. Ο αρχηγός τους, Αλφρέντο Πέρεθ Ρουμπαλκάμπα -που δεν κατάφερε με τη σειρά του να πείσει τους ψηφοφόρους ότι το κόμμα του αποτελεί λύση κι όχι μέρος του προβλήματος- ανέλαβε την ευθύνη ανακοινώνοντας την αποχώρησή του από την ηγεσία του κόμματος και αναγγέλλοντας τη σύγκληση έκτακτου συνεδρίου τον Ιούλιο για την ανάδειξη νέου προέδρου.
Οι εκλογές ήταν κόλαφος για τους Σοσιαλιστές, που έφεραν το χειρότερο αποτέλεσμα της ιστορίας τους με 23% χάνοντας σχεδόν 16 μονάδες, εννιά έδρες και 2,5 εκατ. ψηφοφόρους από τις περασμένες ευρωεκλογές. Eπικυρώνοντας έτσι μια πτωτική πορεία που τους είχε ήδη φέρει στα πρόθυρα της νευρικής κρίσης με πολλά στελέχη να επαναλαμβάνουν έμφοβα και ρητά ότι «πρέπει πάση θυσία να αποφύγουμε τη μοίρα του ΠΑΣΟΚ». Κάτι που ελπίζουν αναδεικνύοντας μια νέα ηγεσία, αντί αλλάζοντας πολιτικές θέσεις.
Αλλά κόλαφος ήταν επίσης για το Λαϊκό Κόμμα (PP) του Ραχόι, που δεν έχει και πολλά να πανηγυρίσει αφού έχασε 16 μονάδες, 8 έδρες και 2,6 εκατ. ψηφοφόρους από τις ευρωεκλογές του 2009. Οι απώλειες είναι σχεδόν ίδιες για τα δύο κόμματα, αλλά αυτή η πικρή νίκη δεν οδήγησε την ηγεσία στην παραμικρή αυτοκριτική. Αντίθετα επικράτησε η γραμμή που εξέφρασε η γενική γραμματέας του PP, Ντολόρες ντε Κοσπεντάλ, το βράδυ των εκλογών, όταν με κατήφεια δήλωσε ικανοποιημένη γιατί «ο μόνος στόχος ήταν η νίκη και την πετύχαμε» και εξήρε τις επιδόσεις της κυβέρνησης, «της μοναδικής μαζί με τη Γερμανία όπου κυβερνητικά κόμματα κέρδισαν τις εκλογές». Χωρίς ορατές εσωτερικές αμφισβητήσεις, ο Ραχόι αναμένεται να κάνει ανοίγματα ώστε η Δεξιά να κατέβει ενωμένη στις βουλευτικές του 2015, ευελπιστώντας ξανά να πάρει έστω και μία ψήφο περισσότερη από τα άλλα κόμματα.
Ωστόσο, όσο κι αν το αποσιωπούν, ο δικομματισμός υπέστη τεράστιο πλήγμα και συντηρητικοί και Σοσιαλδημοκράτες για πρώτη φορά από τη μεταπολίτευση δεν ξεπέρασαν μαζί το το 49% των ψηφισάντων. Αν αυτά τα αποτελέσματα προβάλλονταν στις εθνικές εκλογές, στο Κοινοβούλιο κανένας τους δεν θα κατακτούσε την απόλυτη πλειοψηφία ακόμη και συμμαχώντας με μικρότερα κόμματα της Δεξιάς ή της Αριστεράς, αντίστοιχα. Αφήνοντας έτσι ως μοναδική επιλογή μια κυβέρνηση μεγάλης συμμαχίας, όπως στη Γερμανία, που θα εγγυόταν τη συνέχιση της υπακοής στη λιτότητα.
Ωστόσο, αυτή η ανάγνωση αγνοεί τη σημαντική ενίσχυση της Αριστεράς στην Ισπανία που διαμορφώνει ένα διαφορετικό πολιτικό κλίμα με απρόβλεπτες συνέπειες στις πολιτικές εξελίξεις. Η ανάκαμψη της Ενωμένης Αριστεράς που αναδεικνύεται σε τρίτη δύναμη με 10% συμπίπτει με την απρόσμενη λαϊκή στήριξη της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς με το Podemos (Μπορούμε), το κίνημα που αναδύθηκε από τους αγανακτισμένους και κέρδισε το 8% των ψήφων. Με μόλις τέσσερις μήνες ζωής, το Podemos με το ριζοσπαστικό του πρόγραμμα είναι ο μεγάλος νικητής αυτών των εκλογών και ο ηγέτης του Πάμπλο Ιγλέσιας βάζει πλώρη για τις βουλευτικές, αφήνοντας ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα μιας συνεργασίας της Αριστεράς. «Μπορούμε. Το αποδείξαμε. Είμαστε η εναλλακτική στα κόμματα των ελίτ. Και πάμε για τις βουλευτικές του 2015. Με στόχο να τις κερδίσουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ιγλέσιας, ανακοινώνοντας ότι θα ψηφίσει τον Αλέξη Τσίπρα για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
