Του Περικλή Γρύσπου
Ο Μάιος του 2014 σίγουρα είναι ο πιο μελαγχολικός στην ιστορική διαδρομή της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας. Σαράντα έξι χρόνια μετά την εξέγερση του 1968 η Γαλλία βιώνει μέσα από τη νίκη του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν μια άνευ προηγουμένου κρίση αξιών σε όλα τα επίπεδα.
Κατ’ αρχήν το πολιτικό σύστημα από τη Δεξιά έως την Αριστερά έδειξε πρωτοφανή αδυναμία ερμηνείας του φαινομένου Λεπέν. Η αδυναμία αυτή είναι διαχρονική και μοιάζει περισσότερο σαν παραδοχή ανυπαρξίας οράματος για τη θέση της γαλλικής κοινωνίας στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη.
Η Ακροδεξιά, ειδικά μετά την παράδοση της προεδρίας του Εθνικού Μετώπου από τον πάτερα στην κόρη, εκμεταλλεύτηκε έξυπνα αυτή την ανυπαρξία οράματος και, σε συνδυασμό με την επιδείνωση της οικονομικής κρίσης (υψηλή ανεργία, φορολογία, περικοπές στο κοινωνικό κράτος), έγινε πλέον συνομιλητής με εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που συμπιέστηκαν από τις πολιτικές τόσο της Κεντροδεξιάς όσο και των Σοσιαλιστών.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων επικεντρώθηκε κατά κύριο λόγο σε προσωπικές επιθέσεις κατά της Λεπέν και πολύ λιγότερο στην παρουσίαση ουσιαστικών προτάσεων για το ξεπέρασμα της κρίσης.
Ομως την ίδια στιγμή η Μαρίν Λεπέν έλεγε αυτά που ήθελαν να ακούσουν οι Γάλλοι, εκμεταλλευόμενη και την έντονη δυσφορία τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την πολιτική του Βερολίνου.
Ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα υπέστησαν άλλη μια βαριά ήττα, μετά από αυτή των δημοτικών εκλογών του Μαρτίου, και δείχνουν να βρίσκονται προ αδιεξόδου. Ο Ολάντ φαίνεται ότι μόνο αναιμικά μπορεί να αντιπαρατεθεί στη συνεταίρο του Ανγκελα Μέρκελ. Κακά τα ψέματα, δεν έχει το ανάστημα να βάλει τη Γαλλία απέναντι στη Γερμανία και να ηγηθεί ενός άλλου πόλου για μια διαφορετική Ευρώπη.
Η γαλλική Κεντροδεξιά σπαράσσεται από τα σκάνδαλα της προεδρικής θητείας Σαρκοζί, ενώ η ηγεσία της αμφισβητείται ανοιχτά στο εσωτερικό της.
Και η Αριστερά, η Αριστερά των κοινωνικών αγώνων;
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν γι’ αυτήν απογοητευτικό. Είναι σαφές πως έχει σοβαρή αδυναμία προσέγγισης των νέων δεδομένων που έχουν δημιουργηθεί στη γαλλική κοινωνία. Εδειξε ότι δεν μπόρεσε να επανακαθορίσει θέσεις και προτεραιότητες, ενώ ιδεοληψίες περασμένων δεκαετιών την καθηλώνουν μακριά από τις ανάγκες κοινωνικών ομάδων που την περίοδο του Ζορζ Μαρσέ έπιναν νερό στο όνομά της.
Είναι ανάγκη η γαλλική Αριστερά να πιάσει το νήμα από την αρχή. Να ξαναμιλήσει στην καρδιά της κοινωνίας, να γίνει παράγοντας σκέψης. Πρώτα όμως πρέπει να βιώσει το προσωπικό της κολαστήριο.
Είναι ανάγκη να εξηγήσει και να δει γιατί εκατομμύρια Γάλλων πολιτών γύρισαν για άλλη μια φορά την πλάτη και δεν πήγαν να ψηφίσουν φτάνοντας την αποχή στο 56,5%. Σήμερα η Γαλλία δεν έχει βέβαια έναν Πολ Σαρτρ, μια Σιμόν ντε Μποβουάρ, ένα Λουί Αραγκόν. Εχει όμως πολλά υπόγεια πολιτιστικά ρεύματα που συνεχίζουν να τραγουδούν, να γράφουν, να ζωγραφίζουν και να παράγουν έναν υγιή πολιτισμό μακριά από τη συστημική διανόηση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.
Αυτός ο κόσμος του καθαρού πολιτισμού πρέπει να βγει δυναμικά στο προσκήνιο. Οταν τον περασμένο Απρίλιο ο Φρανσουά Ολάντ πήγε στο Σαρμό, γενέτειρα του μεγάλου ηγέτη Ζαν Ζορές, ιδρυτή του Σοσιαλιστικού Κόμματος και της εφημερίδας «Ουμανιτέ», το συγκεντρωμένο πλήθος τού φώναξε «Ο Ζορές θα γυρίσει και θα νικήσει». Είναι αλήθεια ότι για να απολαύσεις αισθητικά ένα ωραίο κόκκινο τριαντάφυλλο πρέπει να το περιποιείσαι και το κυριότερο να του βάζεις καλό λίπασμα. Αλλωστε, όπως σωστά είπε και ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, «Η Ευρώπη είτε θα γίνει αριστερή είτε θα πάψει να υπάρχει».
